چند بار شده برای خرید دارو یا کالایی که به نظرتان «مایه خجالت» بوده داروخانه یا فروشگاه را دست خالی ترک کرده باشید به این دلیل که رویتان نشده از فروشنده بخواهید آن کالا را برایتان بیاورد یا به سؤالاتتان پاسخ دهد؟

چنین شرایطی در داروخانه‌ها و فروشگاه‌هایی که کالایی خاص در طبقه‌های در دسترس مشتری‌ها وجود ندارد، زیاد اتفاق می‌افتد.

نتایج یک تحقیق که اخیراً منتشر شده راه حل جالبی را برای این مشکل ارائه می‌دهد: تا زمانی که افراد خجالت می‌کشند و فروشندگان رفتار نامناسب دارند، از ربات‌ها استفاده کنیم.

چرا مهم است که افراد بدوم شرم، خرید کنند؟

مقامات بهداشتی در برخی کشورها هشدار داده‌اند این امر برای نوجوانان یا افراد خجالتی ممکن است پیامدهای وخیمی داشته باشد. مثلاً عنوان‌شده بیماران برای درمان بواسیر به‌موقع از داروهای التیام دهنده یا مرهم‌هایی که بدون نسخه فروخته می‌شوند استفاده نمی‌کنند چون «خجالت می‌کشند» آن‌ها را بخرند. انگل‌های سیستم گوارشی به‌راحتی با مصرف چند دارو درمان می‌شوند اما افراد از مراجعه به داروخانه برای خرید «کِرم‌کُش‌ها» شرم دارند. همین‌طور کنه و شته در موی سر ممکن است ماه‌ها افراد را رنج دهد اما به دلیل قضاوت دیگران یا تصور اینکه فروشنده اقلام بهداشتی گمان کند «کثیف هستند» بسیار دیر برای خرید دارو اقدام کنند.

در موارد دیگر دختران نوجوان در خرید داروهایی که درد عادت ماهیانه را کم کند بی‌اطلاع می‌مانند و یا وسایل بهداشتی مناسب را نمی‌خرند چون جلوی سایر مشتری‌ها نمی‌توانند مشکلاتشان را بیان کنند.

زوج‌ها و بزرگ‌سالان نیز گاهی برای خرید اسباب‌بازی‌های جنسی یا اقلام بهداشت جنسی دچار همین شرم و خجالت می‌شوند. ناآگاهی از وجود لوازم کمک‌کننده به روابط جنسی مانند روان کننده‌ها ممکن است افراد را به سمت استفاده از اقلام دست‌ساز که در آشپزخانه خودشان موجود بوده و یا روغن‌های نامناسب بکشاند که در برخی موارد برای سلامت اعضای تناسلی مناسب نیستند.

در تحقیقات اخیر گروه پژوهشگران به‌جای استفاده از افراد، از روبات‌ها استفاده کردند و از افراد شرکت‌کننده در این آزمایش خواستند تصور کنند که در یک کلینیک پزشکی هستند تا برای مشکل هموروئید (بواسیر) معاینه شوند.

نیمی از آن‌ها تصور می‌کردند با یک «پذیرشگر انسانی» صحبت می‌کنند و نیمی با یک ربات. سپس میزان خجالت افراد را در آن شرایط اندازه‌گیری شد.

در یک آزمایش دیگر، از شرکت‌کنندگان خواسته شد تصور کنند که برای تهیه داروی ضد قارچ به داروخانه رفته‌اند. نیمی از آن‌ها با یک داروساز صحبت کردند و نیمی دیگر با یک روبات.

نتایج نشان داد مراجعه‌کنندگان وقتی درباره وضعیت پزشکی «شرم‌آور» با ربات گفتگو می‌کنند کمتر خجالت می‌کشند و در نتیجه اطلاعات دقیق‌تر و بهتری را ارائه می‌دهند.

نتایج یک تحقیق  دیگر نیز می‌گوید «وقتی ما نگران این هستیم که دیگران در مورد ما چه فکر می‌کنند یا چه احساسی دارند، خجالت می‌کشیم. تحقیقات دیگر درزمینهٔ رفتار مصرف‌کننده نشان داده است که حضور دیگران، حتی به‌صورت فرضی، برای ایجاد خجالت کافی است.»

مردم از روبات‌ها خجالت نمی‌کشند زیرا معتقدند که روبات‌ها نمی‌توانند قضاوت کنند یا احساسات نشان دهند.

البته این امر ممکن است با پیشرفت نسخه‌های اخیر روبات‌های انسان‌نما مانند سوفیا که قادر به تقلید از طیف گسترده‌ای از عبارات و حالات انسانی هستند خدشه‌دار شود.

از سوی دیگر می‌توان با آموزش درست کادر درمان، فروشندگان اقلام بهداشتی و داروسازها، از آن‌ها بخواهیم در زمان مراجعه افراد رفتار درست و حرفه‌ای داشته باشند.

برخی از افراد با مشاهده «بازگویی خاطرات خنده‌دار» توسط کادر پزشکی، از مراجعه برای کمک گرفتن پشیمان می‌شوند چون احتمال می‌دهند اسباب خنده و شوخی آن‌ها شوند.

تا زمانی که انسان‌ها بیاموزند حرفه‌ای رفتار کنند، استفاده از خطوط تلفن مشاوره با ربات یا پشتیبانی مجازی توسط ربات‌ها ممکن است بتواند افراد خجالتی را به کمک گرفتن در زمان مناسب و از منبع آگاه، ترغیب کند. نتایج این اقدام به‌موقع، سلامت روان و بدن بهتر برای افراد جامعه خواهد بود.