طلبه مدرسه حقانیه، دانش‌آموخته‌های افغانستان را قبول ندارد

دارالعلوم حقانیه که عبدالباقی حقانی در آن تدریس می‌کرد، از مراکز مهم ترویج افکار جهادی در آسیا است

گزارش‌ها از شهرهای مختلف أفغانستان، گواه حضور کمرنگ دانش‌جویان در دانشگاه‌ها است- Social media handout/via REUTERS

عبدالباقی حقانی، وزیر تحصیلات عالی طالبان، به تازگی در یک جلسه با استادان دانشگاه تعلیم و تربیت در کابل گفته است که نمی‌توان از کسانی که طی بیست سال اخیر در مدارس افغانستان آموزش دیده‌اند، توقع داشت. حقانی در این جلسه که ویدیوی آن ‌را در صفحه رسمی وزارت تحصیلات عالی نیز منتشر کرده است، می‌گوید که معیارهای نظام آموزشی افغانستان اشکالات فراوان دارد و باید یک نظام جدید با معیارهای جدید و براساس باورها و ارزش‌های اسلامی ایجاد شود.

 او در این جلسه در مورد کیفیت درس در مراکز آموزشی، سیستم آموزشی جدید که باید مبتنی بر ارزش‌های شریعت اسلامی باشد، و تربیت نسل جدیدی از معلمان که بتوانند کودکان را از ابتدا دوست‌دار شریعت بار آورند، صحبت می‌کند.

از زندگی و کارنامه عبدالباقی حقانی مانند دیگر سران طالبان، جزئیات زیادی در دست نیست. در ماه مارس سال جاری، یک تارنمای خبری وابسته به طالبان، خبر نشر یک کتاب را منتشر کرده بود که گویا به قلم حقانی نوشته شده است و در آن گزارش، از او به عنوان استاد در دارالعلوم حقانیه یاد شده است. تارنمای «نن آسیا» که بازوی تبلیغاتی طالبان در سال‌های اخیر بوده است، از آقای حقانی به عنوان یکی از استادان برجسته آن مرکز آموزشی نام برده است.

پیش از فروپاشی حکومت پیشینِ افغانستان، عبدالباقی حقانی به عنوان رئیس کمیسیون تحصیلات عالی طالبان فعالیت می‌کرد. تارنمای «نن آسیا» نوشته است که حقانی نویسنده کتاب « نظام استخباراتی در اسلام» است و به زبان‌های اردو و پشتو در پاکستان منتشر شده است. این کتاب در میان جنگجویان طالبان توزیع شده بود تا در مورد شیوه‌های کار اطلاعاتی و امنیتی آگاه شوند. 

دارالعلوم حقانیه که عبدالباقی حقانی در آن تدریس می‌کرد، از مراکز مهم ترویج افکار جهادی در آسیا است و بیشتر به آن دلیل که سران گروه طالبان، از جمله ملاعمر، در آن مدرسه آموزش دیده‌اند، به شهرت رسیده است. مرکز آموزشی مزبور واقع در شهرک اکوره ختک، از نواحی  ایالت خیبر پختونخوا پاکستان است و از افکار جنبش دیوبندی پیروی می‌کند، و به دلیل ترویج جهاد و ایده‌های افراطی که در آن، تدریس و ترویج می‌شود، به «دانشگاه جهاد» نیز مشهور شده است.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

هرچند در هیچ‌ یک از تارنما‌ها و نشریات وابسته به طالبان، زندگی‌نامه عبدالباقی حقانی به صورت واضح منتشر نشده و در مورد تحصیلات و میزان دانش او کسی چیزی نمی‌داند، اما از آنجا که بیشتر سران طالبان آموزش‌دیده‌های دارالعلوم حقانیه در اکوره ختک هستند، به احتمال زیاد عبدالباقی حقانی نیز در همان مدرسه درس خوانده است.اکنون که عبدالباقی حقانی به عنوان وزیر تحصیلات عالی در دولت طالبان معرفی شده است، در تلاش است تا نظام آموزشی افغانستان را به شیوه دارالعلوم حقانیه تنظیم کند. 

حقانی نخستین‌بار روز ششم سپتامبر در یک کنفرانس خبری در کابل گفت: «سران حکومت کنونی طالبان مدارس هستند که دانشگاه نخوانده‌اند و برخی‌ آنان مکتب نیز نخوانده‌اند، اما به دلیل آن که جهاد کرده‌اند و قربانی داده‌اند، عزتی برتر از کارشناس ارشد و دکتر دارند.»

حقانی گفت، عزتی که یک طالب و یک مجاهد در دنیا دارد، هیچ کسی با مدارک تحصیلی در درجه‌های کارشناسی ارشد و دکترا ندارد. 

سخنان عبدالباقی حقانی در مورد مدارک تحصیلی و مقایسه آن با جهاد، نگرانی‌های زیادی مبنی بر تبدیل دانشگاه‌های افغانستان به مدرسه‌های دینی در پی داشت. 

گماشته شدن اشرف غیرت، دانش‌آموخته روزنامه‌نگاری، به عنوان رئیس دانشگاه کابل، از دیگر اقدامات وزیر تحصیلات عالی طالبان بود که بر ناامیدی دانش‌آموخته‌های افغانستان از آینده نظام آموزشی افزود. اشرف غیرت که عضو شبکه حقانی است و هیچ‌گونه تجربه‌ای در عرصه‌ کار اداری و آموزشی ندارد، در سال ۲۰۲۰ و در اوج حملات هدفمندی که علیه خبرنگاران راه‌اندازی شدند، قتل خبرنگاران را ستایش کرده بود.

موضع‌گیری‌های وزیر تحصیلات عالی طالبان نشان می‌دهد که او در صدد پاکسازی مراکز آموزشی از ایده‌هایی است که به نظر او در تضاد با اسلام هستند. این اقدام ممکن است زحمات و سرمایه‌گذاری‌های هنگفتی را که در بیست سال اخیر برای ایجاد دانشگاه‌های خصوصی در افغانستان صورت گرفت، برباد دهد. با آن که روند آموزش در دانشگاه‌های افغانستان جریان دارد، گزارش‌ها از شهرهای مختلف أفغانستان، گواه حضور کمرنگ دانش‌جویان در دانشگاه‌ها است. هرچند یکی از دلایل این وضعیت، نابسامانی اوضاع اقتصادی و سیاسی است، واکنش‌ها به سخنان وزیر تحصیلات عالی طالبان نشان می‌دهد که نسل جوان افغانستان به آسانی به قیود سخت طالبان که بر مراکز آموزشی وضع کرده است، تن نمی‌دهند.