برای هر زن شاغلی شاید یک‌بار هم که شده این سؤال پیش‌آمده باشد که چطور کلیشه «زنان با جاذبه جنسی در محیط کار» توسط فیلم و تلویزیون مدل لباس‌های زنانه در ادارات را تغییر داد و چرا حالا زمانش رسیده که به کارگردان‌های چشم‌چران نه بگوییم!

پوشش زنان روی صفحه‌نمایش نشان‎‌دهنده موقعیت حرفه‌ای در عین اشاره به جنسیت آن‌هاست، اما بیماری همه‌گیر کرونا و حاشیه‌های آن به ما این فرصت را داده است تا در مورد آنچه هنگام بازگشت به دفاتر کار بر تن خواهیم کرد، تجدیدنظر کنیم.

برای زنانی که در کشورهایی با قواعد سخت‌گیرانه پوشش زندگی می‌کنند جای انتخاب زیادی فراهم نیست. میلیون‌ها زن هر روز صبح که خانه را به مقصد محل کار ترک می‌کنند باید در آخرین نگاه خود در آینه تمام بایدونبایدهایی که جامعه و محل کار و دولت به آن‌ها تحمیل کرده در نظر بگیرند.

بیایید تصور کنیم در کشوری هستیم که آزادی پوشش برای زنان را به رسمیت شناخته است. یا اینکه محل کار شما در محیط دربسته با آزادی انتخاب پوشش قرار دارد.

 حالا به این سؤال پاسخ دهید:

برای حضور در دفتر کار چه می‌پوشید؟ کت‌وشلوار؟ پیراهن و کفش پاشنه‌بلند؟ شلوار جین و یک تاپ ساده؟

به یاد دارید در ۱۸ ماه گذشته قبل از رفتن صورت‌ها پشت ماسک و دستکش پوشیدن و دورکاری، سرکار رفتن چه شکلی بود؟

مشاغل سنتی مقاوم در برابر تغییر، با تأکید بر مزایای یک محل کار فیزیکی به‌شدت کارمندان را به بازگشت به همان سیستم قدیمی فرامی‌خوانند؛ اما مدل فعلی دفاتر کار هنوز بر اساس مدلی است که توسط مردان سفیدپوست مرفه ایجاد و پرورش داده شده است. جایی که موضوع موردبحث ما هم از آنجا شروع شد.

هیچ ‌کجا تاریخ پیچیده زنان با دفاتر کار به‌اندازه صفحه‌های نمایش و در لباس‌هایی که شخصیت‌های زن به تن دارند تا تصویری از حرفه‌ای بودن و پیشرفت را نشان دهند، قابل مشاهده نیست.

در دفتر تبلیغاتی داستانی دهه ۱۹۶۰ در مجموعه تلویزیونی مردان خیابان مدیسون (Mad Men)، لباس دفتری خانم‌ها پذیرش موقعیت مطیع و زیردست آن‌ها را نشان می‌دهد. منشی‌ها با لباس‌هایی بسیار تنگ آزارهای جنسی را تحمل می‌کنند.

شخصیت جوآن هالووی با بازی کریستین هندریکس که یک مدیر دفتر است، با موهای قرمز، لب‌های سرخ و لباس‌های چسبانش، از جنسیت خود به‌عنوان اسلحه‌ای برای پیشرفت استفاده می‌کند.

در ایران کارگردان‌ها از این شکایت دارند که «نمایش زن شاغل موفق» باب میل مقامات فرهنگی نیست. بیژن بیرنگ، کارگردان مجموعه‌های تلویزیونی مانند «همسران» و «خانه سبز» اخیرا فاش کرد که به او گفته شد «شما زن‌ها را پررو می‌کنید.» در عین حال تصویر کلیشه‌ای و تکراری از زنان شاغل  که به دنبال اغفال مردان متاهل هستند، مانند نمونه فیلم «شوکران»، بارها در سینما و صدا و سیمای ایران، بازتولید شده است. 

 

در طرف مقابل در این مجموعه تلویزیونی پگی اولسن با بازی الیزابت ماس قرار دارد که درست همانطور که جوآن از جنسیت خود برای جلب توجه همکاران مرد خود استفاده می‌کند، لباس‌های دختر مدرسه‌ای پگی اولسون نیز مورد انتقاد قرار می‌گیرد. او یک تصویری معصوم و شیرین ایجاد می‌کند. جوآن به پگی هشدار می‌دهد. ارتقا شغلی پگی از منشی به نویسنده با تغییر سبک پوشش به کت و دامن و در نهایت کت و شلوار همراه می‌شود.

وقتی زنان در دهه ۱۹۷۰ شروع به تلاش برای رسیدن به میزهای مدیریتی و ارتقا شغلی کردند، این سوال مطرح شد که باید چگونه لباس بپوشند. در سراسر جهان منشی‌های زن در فیلم‌ها و مجموعه‌های تلویزیونی تا حد یک شی جنسی پایین آورده شده و نقش آنها در دفاتر کار این بود که «مردان متاهل را گول بزنند و باعث بدبختی همسر و مادر عفیفی که خانه‌دار است» شوند. مدیر دفتر در این مجموعه تلویزیونی با آنکه لایق و همه‌کاره است باید با جاذبه جنسی خود شرکت را از مشکلات نجات دهد نه درایت حرفه‌ای. 

 

ایده استفاده از جذابیت جنسی و جنسیت به عنوان نماد قدرت در لباس‌های پوشیده شده در محل کار در مجموعه تلویزیونی دادخواست ها (Suits) که مگان مارکل یکی از بازیگران آن بود نیز به تصویر کشیده شد. زنانی که نقش وکیل را در این مجموعه تلویزیونی بازی می‌کردند جذاب‌ترین لباس‌ها از مطرح‌ترین نشان‌های تجاری جهان را بر تن داشتند.

«سکسی لباس پوشیدن» زنان در محیط کار هنوز هم عنصر اصلی در فیلم‌ها و مجموعه‌های تلویزیونی ‌است، مگر اینکه آن‌قدر پیشرفت کنید و آن‌قدر قدرت به دست بیاورید که حق پوشیدن کت‌وشلوار راحتی که بتوانید در آن تحرک داشته باشید را پیدا کنید!

پس از گذراندن بخش اعظم دو سال گذشته به دورکاری از خانه و اولویت یافتن راحتی و رویکرد «مناسب برای کنفرانس‌های ویدیویی» در کار، آیا این مسئله می‌تواند به زنان کمک کند که این‌قدر نگران چروک پشت لباسشان نباشند؟

اگرچه در مد کمی این حال و هوا را می‌بینیم اما باید در نظر داشت که دفاتر کار و محیط‌های اداری معمولاً چندین پله عقب‌تر از صنعت مد هستند.

بنابراین قبل از اینکه دوباره به دفاتر کار بازگردیم و چسب زخم روی تاول پشت پای خود ناشی از ساعت‌ها پوشیدن کفش‌های پاشنه‌بلند بچسبانیم، شاید وقت آن رسیده است که لحظه‌ای وقت بگذاریم و بپرسیم که دقیقاً برای موفقیت چه کسی لباس می‌پوشیم؟