جنگ پیش چشم داغدار مادران، کودکی را از هزاران کودک افغان می‌گیرد. کوشش برای زنده ماندن و دویدن و پنهان شدن بازی این روزهای کودکان جنگ در ۲۵ استان افغانستان است. از کتاب و درس خبری نیست و در مدرسه‌ها بسته شده است. شب‌های کودکان آواره افغان که به سختی و تنها با یک دست لباس خود را از بغلان و تخار به کابل رسانده‌اند، سخت است و آسان نمی‌گذرد. زمین سفت پارک‌های نه چندان تمیز کابل بستر و حصیر و بوریا سقفشان شده است. فقر، گرسنگی و آینده تاریک‌ گریبان کودکان جنگ‌زده افغان را در چنگ خود گرفته است.

سیاوش، یکی از این کودکان که تازه از شمال افغانستان به کابل رسیده است، می‌گوید: «مرمی (گلوله) می‌زدند. از سر خانه ما می گذشت. برادر و خواهرم می‌ترسیدند. من هم می‌ترسیدم. چنان می‌ترسیدیم که در گوشه‌ خانه می‌خوابیدیم.»

یکی دیگر از این کودکان دیده که پدرش مجروح شده است اما خانواده را مجبور کرده‌اند بغلان را به قصد کابل ترک کند. گروه طالبان با تازگی پلخمری، مرکز ولایت بغلان را هم تصرف کرده است. دست‌کم مرکز هفت استان از ۳۴ استان افغانستان به دست طالبان ساقط شده که آوارگی هزاران نفر را در پی داشته است.

غلام بهاوالدین جیلانی، رئیس اداره ملی حوادث، به رویترز می‌گوید که در این اواخر، با ادامه جنگ در ۲۵ استان افغانستان بیش از ۶۰ هزار خانواده آواره شده‌اند که بیشترشان در کابل پناه گرفته‌اند. بیشتر این خانواده‌ها کودکان مدرسه‌رو دارند و این آمار از آوارگی تقریبا نیم میلیون نفر در این کشور درگیر جنگ حکایت دارد.

در این میان، تنها در چند روز گذشته دست‌کم ۲۷ کودک افغان کشته و ۱۳۶ تن نیز مجروح شده‌اند. صندوق کودکان سازمان ملل متحد اعلام کرده است که افزایش خشونت علیه کودکان این سازمان را شوکه کرده است و فاجعه روزبه‌روز بدتر می‌شود. این سازمان‌ از همه طرف‌ها می‌خواهد که به قوانین بین‌المللی حقوق بشر متعهد باشند. 

میشل باشله، رئیس حقوق بشر سازمان ملل متحد نیز با صندوق کودکان هم‌صدا شده است و می‌گوید که گزارش‌ها درباره نقض حقوق بشر می‌تواند جنایت جنگی قلمداد شود و در افغانستان جنایت علیه بشریت در حال رخ دادن است. به گفته او، اعدام‌ نیروهای تسلیم شده دولت نیز از جمله موارد نقض حقوق بشر است.

خانم باشله می‌گوید: «مردم به درستی می‌ترسند که تصاحب قدرت توسط طالبان دستاوردهای حقوق بشری دو دهه گذشته را نابود خواهد کرد.»

از سوی دیگر، شش کشور عضو اتحادیه اروپا هم هشدار داده‌اند که روند اخراج اجباری پناهجویان افغان که تقاضای پناهندگی آن‌ها رد شده است، متوقف نشود. اروپا از مهاجرت‌های گسترده مانند سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ که طی آن یک میلیون نفر، عمدتا از خاورمیانه، خود را به خاک اروپا رساندند، نگران است.

با توجه به سابقه طالبان و رفتار اخیرشان با زنان، کودکان و غیرنظامیان، جبهه‌های مقاومت علیه آن‌ها شکل می‌گیرد. در هرات نیروهای امنیتی و خیزش مردمی به رهبری اسماعیل خان بعد از روزها جنگ توانستند مانع از سقوط شهر هرات به دست طالبان شوند. اکنون شرایط امنیتی هرات از شرایط بحرانی هفته پیش بهتر است.

در مزارشریف نیز نیروهای مقاومت مردمی شکل گرفته‌اند و اشرف غنی،‌ رئیس‌جمهور کشور با سه رهبر عمده نظامی مارشال عبدالرشید دوستم، ژنرال عطا محمد نور و محمد محقق، جلسه مشترک برگزار کرده است.

آقای نور در توییتر خود می‌نویسد: «تا آخرین قطره خونم مقاومت خواهم کرد. من مرگ باعزت را به بی‌عزتی ترجیح می‌دهم.»

برخی از افراد نیکوکار مانند یاسین ضیاء، رئيس پیشین ستاد ارتش، در میان کودکان آواره در پارک‌های کابل غذای گرم توزیع می‌کنند و برای کودکان پتو و لباس می‌آورند. این یاری‌های بشری زیبا و سازنده است اما کودکان افغان که خانه و کاشانه خود را از دست داده‌اند، همچنان در برزخ زندگی، فردای خود را انتظار می‌کشند.