تعقیب فریگِیت انگلیسی توسط سپاه، دروغ یا حقیقت؟!

نیروی دریایی سپاه، یک نیروی غیر حرفه‌ای

AFP PHOTO / CROWN COPYRIGHT 2019

روز جمعه ۱۸ مرداد ۱۳۹۸، فیلمی در فضای مجازی، از تعقیب و فراری دادن یک ناوچه یا فریگِیت نیروی دریایی انگلیس توسط نیروی دریایی سپاه پاسداران (ندسا) در خلیج فارس منتشر شد. آن‌چه در آن فیلم دیده می‌شد، قایق‌های تندروی سپاه بودند که در فاصله‌ای بسیار زیاد از یک کشتی جنگی در حرکت بودند و خدمه یکی از قایق‌ها مدعی بود که در حال تعقیب و فراری دادن یک فریگِیت (نوعی ناوچه جنگی) انگلیسی هستند. اما با بررسی فیلم، به راحتی مشخص شد که ناوچه مورد نظر یک کُوروِت (Corvette) کلاس بینونه نیروی دریایی امارات است که بدون توجه به حرکت قایق‌های تندرو سپاه، در آب‌های بین‌المللی در حرکت بود. اگر اشتباه گرفتن این کُروِت بینونه با یک فریگِیت انگلیسی در شرایط جنگی رخ می‌داد می‌توانست پیامدی زیانبار برای ایران به همراه داشته باشد، پیامدی به بزرگی یک جنگ دریایی، آن هم تنها به دلیل فقدان دانش شناخت کشتی‌های نظامی در نیروی دریایی سپاه!

نیروی دریایی سپاه، یک نیروی غیر حرفه‌ای

در مقایسه با نیروی دریایی ارتش ایران (نداجا) که قدمتش به بیش از ۹۰ سال پیش باز می‌گردد، نیروی دریایی جوان سپاه، یک نیروی غیرحرفه‌ای، چه از دید افسران نیروی دریایی ارتش ایران و چه از نظر نیروهای دریایی کشورهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای است. ندسا یک نیروی بی‌نظم و فاقد دیسیپلین موجود در نیروی دریایی ارتش است. اگرچه ندسا قادر است تا جریان صادرات نفت کشورهای حاشیه خلیج فارس را قطع کند اما با وجود داشتن تجهیزاتی به شدت ضعیف‌تر از نداجا، دارای رویکردی به شدت غیرحرفه‌ای در حین مواجهه با کشتی‌های نظامی و غیرنظامی در آب‌های بین‌المللی دارد.

لازم به ذکر است رفتارهای غیر ایمن و غیرحرفه‌ای ندسا بیشتر در زمانی رخ می‌دهد که فرماندهان این نیرو از عدم واکنش نظامی کشورهای منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای نسبت به این افراد مطمئن هستند. اوج رفتار یاغی گرایانه و غیرحرفه‌ای ندسا به سال‌های پس از توافق هسته‌ای برمی‌گردد، زمانی‌که سران جمهوری اسلامی از عدم حمله نظامی ایالات متحده به تاسیسات هسته‌ای ایران اطمینان کامل داشتند و جهت پوشاندن ضعف آشکار جمهوری اسلامی که منجر به پذیرش برجام و آنچه از سوی رهبر خودکامه جمهوری اسلامی، «نرمش قهرمانانه» نامیده شد دست به ماجراجویی‌های دریایی چون دستگیری افسران سپاه تنفگداران دریایی آمریکا و توقیف قایق‌های گشتی‌شان در نزدیکی جزایر سه گانه زدند، که البته آنها را سریعا پس از آنکه احتمال حمله نظامی آمریکا به جزیره محل نگهداری‌شان جهت عملیات رهایی گروگان وجود داشت، آزاد کردند.

براساس آمار رسمی نیروی دریایی آمریکا، میانگین رفتار غیرحرفه‌ای و نا ایمن ندسا در خلیج فارس و تنگه هرمز از یک مورد در ماه در سال ۲۰۱۴ به ۱.۷۵ مورد در سال ۲۰۱۵ افزایش یافت. این آمار در سال ۲۰۱۶ به سه مورد در ماه و در هفت ماه نخست ۲۰۱۷ به دو مورد در ماه رسید. به دنبال آغاز ریاست جمهوری دونالد ترامپ و سخنان صریح مبنی بر مقابله شدید با قایق‌های تندرو سپاه، و احتمال اتخاذ رفتارهای پیشگیرانه از سوی نیروی دریایی آمریکا علیه ندسا، رفتارهای خصمانه و غیر ایمن ندسا از مرداد ماه سال ۱۳۹۶ به صفر رسید. از آخرین موارد رفتارهای غیر ایمن ندسا در آن بازه زمانی می‌شود به پرواز غیر ایمن یک پهپاد شناسایی در مجاورت ناو هواپیمابر یو اس اس نیمیتز در روز ۱۷ مرداد ۱۳۹۶ اشاره کرد، آن هم زمانی‌که یک فروند جنگنده اِف/اِی-۱۸ئی از اسکادران جنگنده تهاجمی شماره ۱۴۷ نیروی دریایی آمریکا در حال فرود بر روی این ناو بود. در این حین، پهپاد بی توجه به هشدار خدمه ناو در مسیر فرود جنگنده آمریکایی قرار گرفت، که خلبان جنگنده پس از مشاهده پهپاد سریعا مسیر خود را تغییر داد تا از برخورد با آن و بروز سانحه جلوگیری کند. این اتفاق، سیزدهمین مواجهه غیرحرفه‌ای و غیر ایمن نیروی دریایی آمریکا و سپاه در سال ۱۳۹۶ بود.

عدم تمایل آمریکا به حمله نظامی، عامل رفتار ایذایی ندسا

به دنبال اعزام ناو هواپیمابر یواس‌اس آبراهام لینکلن به منطقه عملیاتی ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکا در اردیبهشت ماه سال جاری و همچنین اعزام بمب افکن‌های راهبردی بی-۵۲ اچ و جنگنده‌های رادارگریز اف-۳۵آ نیروی هوایی آمریکا به قطر و امارات، متعاقبا نیروهای ویژه ندسا اقدام به انجام سلسله عملیات‌هایی جهت قدرت‌نمایی تدریجی و همچنین سنجش واکنش ایالات متحده آمریکا و متحدینش کردند. از حمله مخفیانه به نفتکش‌های لنگر انداخته در نزدیکی بندر فجیره در روز ۲۲ اردیبهشت تا ایجاد خرابکاری در دو نفتکش کوکوکا کارِجِس (Kukuka Courageous) و فرانت آلتِیر (Front Altair) با استفاده از مین‌های چسبان و موشک ضد کشتی در روز پنجشنبه ۲۳ خرداد و در نهایت ساقط کردن پهپاد RQ-4A گلوبال هاک نیروی دریایی آمریکا در تاریخ ۳۰ خرداد همگی توسط نیروی دریایی و نیروی هوافضای سپاه پاسداران به تدریج این اطمینان را به مقامات تهران و فرماندهان سپاه داد که آمریکا قصد تلافی این حملات را ندارد.

عدم تمایل دونالد ترامپ به افزایش نیروهای نظامی در منطقه خلیج فارس و متعاقبا خروج بخش اعظم هواپیماهای نظامی و تهاجمی نیروی هوایی آمریکا از منطقه چون ده فروند اف-۳۵ و ۱۲ فروند اف-۱۵ در آخرین هفته ماه ژوئیه و همچنین توقیف نفتکش انگلیسی استِنا ایمپِرو (Stena Impero) توسط ندسا در جواب به توقیف نفتکش ایرانی گِرِیس ۱ (Grace 1) توسط نیروی دریایی بریتانیا متعاقبا سبب افزایش شدید اقدامات ایذایی، غیر ایمن و غیرحرفه‌ای ندسا در منطقه دریای عمان، خلیج فارس و تنگه هرمز گردید.

به دنبال افزایش حدود اختیارات ندسا در انجام ماموریت‌های ایذایی در منطقه خلیج فارس، قایق‌های تندرو این ارگان که در مقابل موشک‌های ضد سطحی هلیکوپترهای نیروی دریایی آمریکا و بریتانیا به شدت آسیب‌پذیر هستند، اقدام به تعقیب و رصد غیر ایمن فعالیت‌های نیروهای دریایی کشورهای منطقه‌ای و غیر منطقه‌ای نمودند. در آخرین مورد که در روز ۷ آگوست مصادف با ۱۶ مرداد رخ داد و فیلم آن دو روز بعد منتشر شد، یک کُوروِت (نوعی ناوچه جنگی) از کلاس بینونه در حال مشایعت و محافظت از چند کشتی تجاری غیرنظامی در نزدیکی جزایر سه گانه ایرانی مورد تعقیب و رصد گروهی از قایق‌های تندرو سپاه واقع شد. فیلم این واقعه نشان می‌دهد که خدمه قایق‌های ندسا کُوروِت مورد نظر را به اشتباه فریگِیت انگلیسی می‌نامیدند و مدعی شدند که آنرا مجبور به ترک خلیج فارس کرده‌اند.

اشتباه گرفتن ناوچه اماراتی با یک ناوچه انگلیسی خود نشانه‌ای برای فقدان دانش شناخت کشتی‌های جنگی در نیروی دریایی سپاه است، دانشی پایه که در صورت نداشتن آن می‌تواند سبب درگیری‌های نظامی ناخواسته و آغازگر جنگ‌های بزرگ باشد. گرچه تهیه و پخش فیلم مورد نظر در راستای تبلیغات روانی یا پروپاگاندای سپاه جهت افزایش روحیه پرسنل خود و طرفدارانش صورت گرفته است، اما می‌تواند اثرات منفی در روابط بین‌المللی ایران و کشورهای منطقه و فرا منطقه‌ای داشته باشد.