چهاردهم فروردین ماه خورشیدی یا دوم ماه آوریل میلادی به یاد زادروز هانس کریستین اندرسن، نویسنده شهیر داستان‌های کودکان اهل دانمارک، روز جهانی «کتاب کودک» نام‌گذاری شده است. دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان یا (IBBY) هرساله با برگزاری مراسم باشکوهی این روز را جشن می‌گیرد. این نهاد بین‌المللی (دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان) از سال ۱۹۵۳ میلادی در سوئیس آغاز به کار کرده‌است. مراسم این روز هر سال در یکی از کشورهای عضو این نهاد بین‌المللی برگزار می‌شود. بزرگداشت این روز در هرسال با طراحی « پوستر» ویژه و هم‌چنین پیامی از طرف یکی از چهره‌های شناخته شده ادبیات کودک و نوجوانان گرامی داشته می‌شود.
پیام امسال روز جهانی کتاب کودک «موسیقی واژه‌ها» است. مارگاریتا اِنگل، شاعر و ترانه‌سرای کوبایی-امریکایی پیام امسال را نوشته و راجر ملو تصویرساز برزیلی نیز طراحی گرافیکی پوستر را برعهده داشته است. در بخشی از پیام مارگاریتا اِنگل، آمده است: «شعرها وقصه‌ها به من کمک می‌کنند که امیدوار باشم. وزن‌ها و قافیه‌ها و حتی فضای خالی میان واژگان یک صفحه، در ذهن من پژواک‌هایی پدید می‌آورند از نوع صداهای زیبایی که انسان تا مدت‌ها پس از به صدا درآمدن یک ناقوس درگوش خود احساس می‌کند.»
این شاعر و ترانه‌سرای کوبایی-آمریکایی در پیام خود با اشاره به زندگی خود به عنوان یک مهاجر نوشته است: « زبان، موسیقی است و به گونه‌ای طبیعی و انسانی جریان دارد. هنگامی که در شعرها و قصه‌های همدیگر سهیم می‌شویم، ذهن‌های‌مان بال در می‌آورند، پرواز می‌کنند و درآسمان با هم آشنا می‌شوند. این گونه، یکدیگر را درک می‌کنیم و به جای آنکه بیگانه باشیم، همسایه می‌شویم.»
راجر ملو تصویرساز برزیلی و طراح پوستر سال ۲۰۲۱ روز جهانی کتاب کودک درباره طراحی این پوستر گفته است «انسان‌ها و حیوانات تمام قاره‌ها، تحت تأثیر موسیقی واژه‌ها قرار می‌گیرند، درست همان‌گونه که من از موسیقی و وزن و ضرباهنگ واژگان شاعرانه‌ی مارگاریتا اِنگل الهام گرفتم.»
به گفته این تصویرساز «ضرباهنگ یگانه، ضرباهنگ تنوع است، ضرباهنگ ادبیات و هنرهایی که به کودکان سرتاسر جهان کمک می‌کنند تا صدای دیگری، یعنی صدای جهان را در اندیشه‌های خود بازیابند.»
ایران و روز جهانی کتاب کودک
ایران از جمله کشورهایی‌ست که در فاصله زمانی کوتاهی پس از بنیانگذاری نهاد بین‌المللی IBBY به آن پیوست. در واقع سال‌ها پیش از اینکه ایران به این نهاد بین‌المللی بپیوندد در اواخر دهه سی خورشیدی ایده ابتدایی شکل‌گیری و پایه‌گذاری «شورای کتاب کودک» مطرح شد و سرانجام در سال ۱۳۴۱ با همفکری و همکاری بسیاری از نویسندگان و تصویرگران و مترجمان و دیگر دست‌اندرکاران این حوزه، شورای «کتاب کودک» شکل گرفت. نهادی قدیمی و مستقل که طرح‌ها و پروژه‌های گسترده و مهم و ماندگاری را در ایران اجرایی کردند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
در تاریخچه شورای کتاب کودک ایران آمده است که طرح پایه‌گذاریِ نهادی برای پیشبرد ادبیات کودکان و نوجوانان در سال ۱۳۳۹ ، از سوی «توران میرهادی» و با همفکری «لیلی ایمن (آهی)» مطرح شد.
در این تاریخچه تاکید شده است که این دونفر «عقیده داشتند چنین نهادی به‌صورت گروهی و با خِرَد جمعی بهتر اداره می‌شود».
پس از آن بود که گروهی ۳۷ نفره هیأت مؤسس شورا را تشکیل دادند و پس از تدوین و تصویب اساسنامه در سال ۱۳۴۲ ، شورا رسماً فعالیت خود را آغاز کرد. در سال ۱۳۴۲ ، نخستین فهرست و یک‌سال بعد نخستین گزارش تحلیلی از وضعیت نشر کتاب کودک منتشر شد. این شورا پایه‌گذار گروهی بود که زیرنظر توران میرهادی با هدف معرفی کتاب‌های مناسب کودکان و نوجوانان، فعالیت می‌کردند و بانی نشر و ترویج کتب مادنگاری در حوزه کودکان و نوجوانان ایرانی شدند.
درواقع شورای کتاب کودک ایران در همان دوره آغازین، به عضویت دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان (IBBY) درآمد و از آن پس با چندین دوره عضویت در کمیته اجرایی این دفتر، نمایندگی ایران در کنفرانس‌های بین‌المللی و عضویت در «سیزده دوره» داوری و «دو دوره» ریاست هیأت داورانِ جایزه «هانس کریستین اندرسن» را عهده‌دار بوده است. نکته‌ای به خوبی نشان می‌دهد برنامه‌ریزی‌ها و اهداف این شورا در ابعاد بین‌المللی نیز همواره مورد توجه بوده است.
شورای کتاب کودک در ایران شورا در حال حاضر حدود ۷۰۰ عضو (رسمی و وابسته) دارد و بنا بر اعلام خود این شورا مستقل و مدنی، هزینه‌های خود را از راه «حق عضویت»، «حمایت‌های مردمی»، «اجرای پروژه‌های فرهنگی» و «حق‌التألیف فرهنگ‌نامه» فراهم می‌آوردند.
