آتش‌سوزی‌های جدید، این بار در جنگل‌ها و مراتع استان فارس، هشداررئیس سازمان منابع طبیعی شهرستان بویراحمد را در پی داشته است. پیامدهای اقتصادی و انسانی این آتش‌سوزی‌ها بیشتر از گذشته به مرحله هشدار رسیده است، چرا که افزایش گرمای زمین و هجوم ریزگردها، استفاده نادرست از جنگل‌ها و تغییر کاربری‌های غیراصولی، موجب شده است تا بیابان‌زایی بیش از گذشته ایران را تهدید کند.
این بار مسئولان شهرستان رستم با اشاره به آتش‌سوزی‌های اخیردر زاگرس و خائیز که به دلیل نبود امکانات مهار آتش روزهای زیادی به طول انجامید، برای «خائیز» نشدن جنگل‌های فارس درخواست کمک کرده‌اند.
به گفته اداره منابع طبیعی شهرستان بویراحمد، کوه‌های روستای کوشک سفلای بویراحمد از سمت شهرستان رستم از روز جمعه آتش گرفته است و آتش به سمت این روستا در حال پیشروی است.
رئیس سازمان محیط زیست ایران می‌گوید، در طول یک ماه گذشته ۹۹۰ هکتار جنگل در آتش سوخته است.
وی پیشتر هم عنوان کرده بود که سرمایه‌گذاری برای اطفای حریق در جنگل‌های یک کشور، توجیه اقتصادی ندارد. کارشناسان محیط زیست و سازمان جنگابانی بارها از نبود امکانات و تخصیص بودجه برای امور بحرانی مثل آتش‌سوزی‌ها در جنگل اعتراض داشته‌اند.
محمد درویش، کنشگر محیط زیست، با اشاره به حجم آتش‌سوزی‌های امسال به ایندیپندنت فارسی می‌گوید :«امسال یکی از بدترین سالها است.»
بزرگترین آتش‌سوزی در دو هفته اخیر در زاگرس و در منطقه حفاظت شده خائیز رخ داد.
در آتش‌سوزی‌های اخیر در منطقه خائیز که حدود ۱۰ هزار هکتار مساحت دارد، ۴۰ درصد از آن، یعنی حدود ۴هزار هکتار، در آتش سوخت.
کارشناسان اما خطر بزرگ‌تر آتش‌سوزی‌ها را متوجه جنگل‌های ایران و به ویژه زاگرس می‌دانند.
به گفته محمد درویش، «خطری که متوجه زاگرس است، بسیار عمیق‌تر، جدی‌تر و نگران کننده‌تر از فقط آتش‌سوزی است. زاگرس ۴۵ درصد آب شیرین ایران را تولید می‌کند. یکی از راهبردی‌ترین مناطق کشوراست که مهمترین و مشهورترین رودخانه‌های کشور از این منطقه سرچشمه می‌گیرند. زاگرس در واقع بعد از البرز و متعلقات آن در ارسباران، بزرگترین منبع تولید آب شیرین در ایران محسوب می‌شود. مهمترین مشکلی که زاگرس دارد، تغییر کاربری اراضی است. یعنی ما به بهانه توسعه کشاورزی، جاده‌سازی، شهرک‌سازی، پل‌سازی، و طرح‌های انتقال آب گاز و نیرو، داریم زاگرس را کوچک و کوچک و کوچک‌تر می‌کنیم.»
طی سال‌های اخیر به دلیل افزایش جمعیت و پیشروی مردم به جانب جنگل‌ها برای استفاده زمین‌های جنگلی و تبدیل آنها به مراتع برای تغذیه دام‌های دام‌داران و کشاورزان، همواره این دغدغه از سوی کارشناسان محیط زیست مطرح بوده است. یکی از مهمترین این مناطق نیز جنگل‌های زاگرس است. در پی آتش‌سوزی‌های اخیر،، بنیاد ایرانشناسی چهارمحال و بختیاری اعلام کرد:«زاگرس میراث بزرگ بشری است و با نابودی جنگل‌های زاگرس حیات انسانی مردم به خطر می‌افتد.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
محمد درویش نیز با اشاره به اهمیت جنگل‌ها و به ویژه نقش اقتصادی و زیستی که زاگرس برای بخش بزرگی از ایران ایفا می‌کند، دلیل اصلی نابودی زاگرس را وابستگی شدید معیشتی مردم محلی به درختان این ناحیه می‌داند: «فشار بیش از حد دام و کشاورزی و وابستگی شدید معیشتی مردم محلی به درختان زاگرس و شکار بی‌رویه است که در نابودی زاگرس بیشتر از آتش‌سوزی نقش بازی می‌کند. در کنار آن، بحث ریزگردها و تغییرات اقلیمی هم در حال کاهش دادن آستانه تحمل پذیری یا تاب‌آوری زاگرس است.»
به گفته آقای درویش، «در بدترین سالها، چیزی حدود ۴۰ هزار هکتار از جنگل‌هامان می‌سوزد. امسال شاید یکی از آن بدترین سالها باشد. ولی در مقایسه با وسعت ۶ میلیون هکتاری زاگرس خیلی عدد چشمگیری نیست. مسئله مهم‌تر این است که حتی کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی نیز اعلام کرده است که فقط در ۲ دهه اخیر در ایران ۴ میلیون هکتار از عرصه‌های منابع طبیعی به طور رسمی تغییر کاربری یافته است. در واقع مجلس به طور رسمی بیابان‌زایی را در سطح ۴ میلیون هکتار، تایید کرده است.»
پیشروی در جنگل‌ها و خشک شدن روز به روز مراتع، علاوه بر آتش‌سوزی‌های طبیعی، به عوامل انسانی نیز وابسته است؛ از جمله به گفته محمد درویش، «ویلاهایی که به صورت قارچ ساخته می‌شوند در عوض تغییر کاربری‌های گسترده از عوامل تهدید مراتع، جنگل‌ها و زمین‌های کشاورزی است. در برنامه ۵ ساله ششم، به رسمیت شناختن تغییر کاربری ۵۰۰ هزار هکتار از عرصه‌های منابع طبیعی به بهانه اراضی شیبدار، به مراتب خطرناک‌تر از آتش‌سوزی جنگل‌ها است و می‌تواند خسارت‌بار‌تر باشد و میزان نفوذ آب در خاک را کاهش دهد، و در مجموع سبب شود که زاگرس به سمت فروپاشی پیش برود.»
این در حالی است که به گفته رئیس سازمان محیط زیست ایران، مردم نباید نگران آتش‌سوزی‌های رخ‌داده باشند. محمد درویش اما می‌گوید:«آقای کلانتری وقتی می‌گوید نگران نباشید، بیشتر در توجیه حرف قبلی‌اش است که گفته بود سرمایه‌گذاری برای اطفای حریق در جنگل‌های یک کشور توجیه اقتصادی ندارد. معنای این حرف چیست؟ این یعنی چی؟ یعنی که مسئله را بی‌اهمیت جلوه بدهد و بگوید نگران نباشید و جنگل خودش می‌سوزد و سوختن جنگل هم بد نیست و جنگل خودش را کنترل می‌کند. درست است که وسعت رویشگاه‌های جنگلی که به دلیل آتش‌سوزی در حال از بین رفتن است، کم است، ولی در ایران در کل فقط ۷ درصد از خاک‌مان جنگل دارد. پس هر یک درخت هم برای ما مهم است. درست است که عوامل دیگری هم در تخریب جنگل‌ها نقش بیشتری دارند، از جمله تغییر کاربری اراضی یا بیماری‌ها و آفت‌ها، ولی این دلیل نمی‌شود که ما مسئولیت‌های خودمان را درنظر نگیریم.»
زاگرس بی‌شک یکی از بااهمیت‌ترین پهنه‌های رویشی در ایران است. این محدوده، از جمله شامل رشته کوه‌های زاگرس به عنوان اصلی‌ترین و وسیع‌ترین رویشگاه گونه‌‌های مختلف بلوط در ایران است که این منطقه را از اهمیت بسیار ویژه‌ای برخوردار کرده است.
۱۱ استان کشور در ناحیه رویشی زاگرس قرار دارند که از میان آنها، استان‌های فارس، لرستان و خوزستان، مقام‌های اول تا سوم را از نظر وسعت رویشگاه‌های جنگلی و درختی را به خود اختصاص می‌دهند.
جنگل‌های زاگرس با ۶ میلیون هکتار مساحت، ۴۰ درصد جنگل‌های ایران را تشکیل می‌دهند و حدود ۷۰ درصد پوشش گیاهی آنها بلوط‌های تنومند است.
