روز نهم اسفندماه ۱۳۸۱، انتخابات شورای شهر دوم در ایران برگزار شد. عجیب‌ترین اتفاق در این انتخابات آن بود که علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، با بهانه کردن یک ماده قانونی در آن شرکت نکرد.
اما چرا رهبر جمهوری اسلامی در این انتخابات شرکت نکرد؟
نهاد ناظر بر انتخابات شوراهای شهر، مجلس شورای اسلامی است. مجلس ششم با ترکیب نیروهای اصلاح‌طلب و منتقد رهبر جمهوری اسلامی، بررسی صلاحیت داوطلبان این انتخابات را برخلاف رویه مطلوب علی خامنه‌ای پیش بردند. علی تاجرنیا، نماینده اصلاح‌طلب مجلس ششم، که در آن زمان رئیس هیئت نظارت بر این انتخابات بود در چندین مصاحبه اعلام کرد که استعلام منفی وزارت اطلاعات و دیگر مراجع، شرط کافی برای ردصلاحیت یک کاندیدا نیست. تاجرنیا گفته بود که فقط صلاحیت افرادی که هم‌اکنون عضو حزب کومله، دموکرات کردستان ایران و مجاهدین خلق هستند رد خواهد شد ودیگر گروه‌ها و افراد برای شرکت در این انتخابات آزادند.
کشمکش بر سر تایید صلاحیت نامزدهای عضو نهضت آزادی و جبهه ملی چنان بالا گرفت که احمد جنتی، دبیر شورای نگهبان، در خطبه‌های نمازجمعه روز ۲ اسفندماه گفت که در مورد سلامت انتخابات تردیدهای جدی وجود دارد و معلوم نیست که چه کسی جلوی تقلب‌های انتخاباتی را خواهد گرفت. جنتی در این خطبه‌ها با طعنه به وزارت کشور دولت خاتمی و مجلس ششم گفت: « نمی‌دانم چه کسی باید مواظب عدم تقلب باشد. انشاءالله فرشتگان مواظبت می‌کنند.»
جنتی موضوع را از این هم پیش‌تر برد و گفت که الزاما در هر شرایطی نباید رای داد و فقط اگر «فرد صالحی پیدا کردید، بروید رای بدهید.»
انتخابات شورای شهر دوم اولین و تنها انتخاباتی بود که نیروهای منصوب علی خامنه‌ای در برگزاری آن نقشی نداشتند. این موضوع آن‌چنان مایه نگرانی این گروه شده بود که موضوع تقلب‌های احتمالی، ورود چهره‌های غیر مومن و ناکارآمد شوراهای شهر به صورت گسترده در خطبه‌های نمازجمعه شهرهای گوناگون تکرار می‌شد.
سخنان احمد جنتی، یک هفته مانده به انتخابات، با واکنش وزارت کشور ایران مواجه شد و مرتضی مبلّغ، معاون سیاسی این وزارتخانه، با انتشار بیانیه‌ای به تندی به جنتی تاخت. مبلّغ در این بیانیه نوشته بود که شورای سیاستگذاری ائمه جمعه و دیگر نهادهای غیرانتخابی برنامه گسترده‌ای برای ایجاد شبهه در صحت انتخابات و دلسردکردن مردم دارند: «به جای آنکه مردم رابه شرکت در انتخابات و انتخاب اصلح دعوت کنند، با مشروط کردن رأی دادن، عنوان کرده‌اند که اگر در بین کاندیداها فرد صالحی پیدا کردید، بروید و به او رای دهید. از همه ناخوشایندتر این که ایشان در ارتباط با انتخابات ضمن اظهار نگرانی از اینکه نمی‌دانم چه کسی باید مواظب عدم تقلب باشد و ابراز این که انشاءالله فرشتگان مواظبت می‌کنند، به گونه‌ای صحبت کردند که نه فقط در راستای ایجاد اعتماد عمومی نبود، بلکه روند قانونی تشکیل یکی از ارکان کشور را با شبهه مواجه ساخت.»
خامنه‌ای؛ سفر به سیستان
تلاش برای ایجاد اخلال در این انتخابات فقط به تریبون‌های رسمی محدود نماند و در هفته آخر، دو نماینده مجلس که عضو هیئت نظارت بر انتخابات بودند، مجبور به استعفا شدند. مجلس ششم اما تسلیم فشار اطرافیان رهبر جمهوری اسلامی نشد و تن به حذف کاندیداهای عضو نهضت آزادی و ملی‌گرا نداد.
علی خامنه‌ای ۴ روز مانده به انتخابات، وقتی یقین پیدا کرد که یا باید حکم به عدم برگزاری انتخابات بدهد و یا در انتخاباتی شرکت کند که «نیروهای غیرخودی» در آن تایید صلاحیت شده‌اند، ترجیح داد راه سوم را انتخاب کند.
او در سفری از پیش اعلام نشده راهی سیستان و بلوچستان شد و تا چند روز بعد از برگزاری انتخابات هم به تهران بازنگشت.
خامنه‌ای برخلاف رویه همیشگی که مردم را به شکل گسترده به حضور در انتخابات تشویق می‌کرد در این سفر تنها سه سخنرانی عمومی انجام داد و سخنانی مشابه احمد جنتی بر زبان راند. او تجربه شورای شهر اول را ناموفق و محصول جناح‌بازی و باندبازی دانست و عملا این نهاد را فاقد اثر و ارزش خواند: «در یک منطقه پدر سه شهید منتخب شد که مرد مؤمن و کارآمد و لایقی است. این عده در شوراها و برای مردم کار می‌کردند. اما در بعضی جاها خوب عمل نکردند. عده‌ای از اعضا مرتکب اعمالی شدند که برای آن شهر مشکلاتی را به‌وجود آورد. من اسم این شهرها را نمی‌آورم. اعضای شورای این شهرها امتحان خود را به‌خوبی پس ندادند.»
او همچنین بر حضور گسترده در انتخابات تاکید نکرد و مردم را از نقشه «دشمن» برای انتخاب افراد «بی‌ایمان» برحذر داشت: «باید چشم خود را باز کنید و متوجه باشید که به چه کسی رأی می‌دهید و چه کسی را انتخاب می‌کنید. بعضی از جناح‌ها و گروه‌ها و باندها طوری عمل کردند که مردم دیگر به معرفی آنها اعتماد نمی‌کنند.»
ابراز نارضایتی خامنه‌ای تنها به این سخنان محدود نماند. او صبح روز انتخابات به شهر کم‌جمعیت کنارک رفت تا قانونا نتواند در انتخابات شرکت کند. طبق قانون انتخابات شوراهای شهر و روستا، حضور افراد غیربومی در انتخابات شهرهایی با جمعیت زیر ۱۰۰ هزار نفر ممنوع بود. خامنه‌ای به این شهر رفت تا عدم حضورش در این انتخابات را به منع قانونی ارتباط بدهد.
خامنه‌ای در کنارک سخنان کوتاهی در باره انتخابات کرد و به همین منع قانونی اشاره کرد: « من قانونا نمی‌توانم وقتی در کنارک هستم رأی بدهم.» او در این سخنان تاکید کرد که روند تایید صلاحیت‌های این انتخابات طبق میل او پیش نرفته است. خامنه‌ای همچنین تهدید کرد که اگر افراد «نابجا» انتخاب شوند، انتخابات را ملغی خواهد کرد: «به من گزارش داده‌اند که در برخی از جاها برای تشخیص صلاحیت‌ها کوتاهی‌هایی شده است. من تحقیق خواهم کرد که اگر چنانچه افرادی نابجا و برخلاف مقررات راه یافته باشند انتخابات آنجا اعتباری نخواهد داشت.»
نارضایتی عمومی مردم از عملکرد نیروهای سیاسی درون جمهوری اسلامی، انتخابات شورای شهر دوم را به کم‌رمق‌ترین انتخابات تاریخ جمهوری اسلامی بدل کرد. در تهران لیست ائتلاف آبادگران، که از چهره‌های نزدیک به علی خامنه‌ای بودند، ۱۴ کرسی از ۱۵ کرسی شورای شهر را به دست آوردند و کار به آنجا نرسید که علی خامنه‌ای انتخابات را ملغی کند.
