ندا محمد ندیم، وزير تحصيلات عالی رژيم طالبان، مدعی است كه مسئوليت تقويت نظام تحصيلی افغانستان به اين گروه سپرده شده و آنها برای اعمال اصلاحات در اين نظام خواهند کوشید.
در اطلاعیه وزارت تحصيلات عالی طالبان كه روز يكشنبه ۵ مرداد (۲۷ ژوئيه) منتشر شد، آمده است كه ندا محمد نديم در ديدار با مسئولان دانشگاه‌های دولتی افغانستان، خواهان اصلاح نظام تحصيلی بر پايه نظام فکری طالبان شده است. در اين اطلاعيه همچنين تاكيد شده است كه وزير تحصيلات عالی طالبان بر تطبيق (اجرا کردن) قانون «امر به معروف و نهی از منكر» در دانشگاه‌ها پافشاری كرده و گفته است كه براساس توصيه ملا هبت‌الله آخندزاده، رهبر طالبان، بايد بر برنامه‌های آموزشی دانشگاه‌ها به شکل دائمی نظارت شود.
با اين حال، آنچه طالبان از آن به عنوان «اصلاحات» در نظام تحصيلی افغانستان ياد می‌كنند، در واقع چيزی جز «طالبانی‌سازی» آموزش عالی نيست. طالبان ساعت‌های آموزش دينی در دانشگاه‌ها را افزايش داده و شمار زيادی از نيروها و هوادارانشان را به سمت‌های عالی در دانشگاه‌های دولتی گمارده‌اند. اين در حالی است كه بسياری از اين افراد فاقد تحصيلات عالی‌اند، با اين حال مسئوليت اداره دانشگاه‌ها به آنها واگذار شده است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
وزارت تحصيلات عالی طالبان تاكنون چندين بار از علما امتحان گرفته و اعلام كرده است به كسانی كه در اين آزمون نمره قبولی كسب كنند، سند معادل «ماستری» (فوق‌لیسانس) اعطا می‌شود، در حالی که اين افراد حتی يك روز هم در كلاس‌های مقطع ماستری در دانشگاه‌ها حضور نداشته‌اند.
پيش‌تر نيز طالبان شماری از نيروهایشان را مشمول كلاس‌های بلند (کلاس‌های دهم و یازدهم) مدارس دولتی كرده و با فراهم كردن شرايط آسان برای امتحان، زمينه ورود آنها را به انستیوت‌های مسلكی (موسسه آموزش فنی و حرفه‌ای) و نيز دانشگاه‌ها هموار کرده‌اند و اين روند همچنان ادامه دارد.
ندا محمد نديم پیش‌تر نيز ادعا كرده بود كه آزمون سنجش علمی علمای دينی و فراهم كردن زمينه حضور طلبه‌ها و نيروهای وابسته به اين گروه در نظام تحصيلی، باعث «اعتبار» و «شفافيت» در اين نظام خواهد شد و از «جعل اسناد» جلوگيری خواهد کرد. او پس از بازگشت طالبان به قدرت، در دانشگاه هرات تاكيد كرده بود كه نيروهای طالبان به دليل «مين‌گذاری» و «حملات مسلحانه» علیه دولت پيشين، شايسته دريافت امتياز برای ورود به دانشگاه‌ها و مدارس‌اند.
افرادی مانند ندا محمد نديم، كه تنها به مدارس دينی رفته و در دانشگاه‌های معتبر تحصيل نکرده‌اند و اكنون در مسندهای رهبری و اجرايی قرار دارند، عملا عامل ترويج تفكر افراطی طالبان در ميان دانشجويان تلقی می‌شوند.
رژيم طالبان فشار بسیاری را بر استادان دانشگاه‌های دولتی افغانستان تحميل كرده و از آنان خواسته است تا ريششان را نتراشند و به جای پوشيدن دريشی و پتلون (پیراهن بلند مردانه و شلوار)، از لباس سنتی استفاده كنند. با روی كار آمدن مجدد طالبان، شمار زيادی از استادانی كه در دانشگاه‌های معتبر خارج از افغانستان، ازجمله اروپا و ايالات متحده آمريكا، تحصيل كرده بودند مجبور شدند این كشور را ترک کنند. شماری ديگری از استادان نیز كه نمی‌خواستند افغانستان را ترک كنند، به دليل فشارهای طالبان درمورد پوشش و اجرای قواعد سخت‌گيرانه اين گروه، در نهايت ناچار به مهاجرت شدند.
طالبان تحصیل و آموزش زنان در دانشگاه‌ها را ممنوع و تمامی استادان زن را نيز از كار بركنار كردند. اين تصميم در حالی اتخاذ شد كه رشد ظرفيت علمی دختران و زنان در دانشگاه‌ها از جمله مهم‌ترین دستاوردهای نظام پيشين افغانستان بود، اما طالبان با پايبندی به قرائت افراطی از اسلام، اين دستاورد را نيز از ميان بردند.
در حال حاضر حدود چهار سال از حاكميت دوباره طالبان در افغانستان می‌گذرد، اما اين گروه هيچ نشانه‌ای از نرمش در قبال آموزش و تحصیل زنان و كاهش محدوديت‌ها نشان نداده است. برعكس، فشار طالبان بر محيط‌های علمی و دانشگاهی هر روز بيش‌تر می‌شود.
در دوره نظام جمهوريت، علاقه‌‌مندی جوانان به شركت در آزمون سراسری كنكور و راهيابی به دانشگاه‌های دولتی به‌‌شدت افزايش يافته بود. دانش‌آموزان برای موفقيت در اين آزمون سال‌ها تلاش می‌كردند، اما با آغاز حاكميت مجدد طالبان اين علاقه‌‌مندی كاهش چشمگيری يافت و دختران نيز از شركت در كنكور محروم شدند.
اقدامات طالبان در نظام تحصيلی افغانستان به بهانه «اصلاحات» هم پيشرفت‌های علمی افغانستان را متوقف ساخته، هم اين كشور را در مسير عقب‌گرد تاريخی قرار داده است، مسيری كه در نهايت به فرار گسترده‌تر مغزها و نيروهای متخصص از دانشگاه‌ها منجر خواهد شد. با اين حال، طالبان نيروها و هواداران خود را، بدون در نظر گرفتن صلاحيت علمی، در مسندهای دانشگاهی مستقر كرده‌اند.
