همزمان با حضور میلیون‌ها زائر حج تمتع، عربستان سعودی با به‌کارگیری مجموعه‌ای پیشرفته از ابزارهای هوش مصنوعی، فناوری‌های زیست‌سنجی و خدمات دیجیتال، تلاش می‌کند سفر حج امسال را ایمن‌تر، سازمان‌یافته‌تر و از نظر معنوی پربارتر از همیشه برگزار کند.
به گزارش عرب‌نیوز پادشاهی سعودی در تلفیقی چشمگیر از آیین‌های دینی کهن و نوآوری‌های مدرن، با بهره‌گیری از هوش مصنوعی، فناوری‌های زیست‌سنجی و خدمات دیجیتال، در تلاش است بر چالش‌های لجستیکی‌ــ از کنترل جمعیت گرفته تا مدیریت گرما‌ــ در یکی از بزرگ‌ترین گردهمایی‌های مذهبی جهان غلبه و در عین حال، حرمت و قداست این تجربه دینی را حفظ کند.
حاتم مندیل، مدیرعامل و بنیان‌گذار شرکت مشاوره تحول دیجیتال تاید ای‌آی (Tyde AI) تاکید می‌کند که عربستان سعودی در قبال میزبانی از میلیون‌ها زائری که به این کشور سفر می‌کنند، مسئولیت و تعهد عظیمی دارد و می‌کوشد تا از طریق رویکردهای نوآورانه، برای مدیریت عملیات حج و تضمین ایمنی زوار گام مهمی بردارد.
در قلب این تحول، چشم‌انداز ۲۰۳۰ قرار دارد؛ نقشه‌‌راه ملی پادشاهی سعودی برای تنوع‌بخشی به اقتصاد و رشد دیجیتال. حج امسال بازتابی از همین اهداف است، چرا که فناوری‌ها در همه زمینه‌ها از راهنمایی معنوی گرفته تا مدیریت حرکت جمعیت به کار گرفته شده‌اند تا این تجربه هرچه کارآمدتر و معنادارتر شود.
از برجسته‌ترین نوآوری‌های حج امسال می‌توان به دو ابزار جدید «دستیار معنوی هوشمند» (Smart Enrichment Assistant) و «راهنمای مناسک دیجیتال» (Digital Mutawwif) نام برد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
«دستیار معنوی هوشمند» که سازمان امور دینی مجسد‌النبی طراحی کرده، درباره اوقات نمازها، برنامه امامان و محل برگزاری مراسم مذهبی اطلاعات لحظه‌ای عرضه می‌کند. این ابزار که به چندین زبان مختلف ارائه می‌شود، با کاهش فشارهای لجستیکی، به زائران کمک می‌کند تنها بر عبادت تمرکز کنند.
«راهنمای دیجیتال مناسک» هم که اداره کل امور مسجدالحرام و مسجدالنبی آن را طراحی کرده، به‌عنوان همراه دیجیتال برای زائران عمره عمل می‌کند و ابزار مسیریابی طواف، مجموعه دعاهای صوتی و تصویری و شمارشگر برخی مناسک مانند طواف و سعی را دارد که به زائران کمک می‌کند تمرکزشان را حفظ کنند و بی‌دغدغه زیارت کنند.
این فناوری‌ها با «ابتکار مسیر مکه» (Makkah Route Initiative) تکمیل می‌شوند؛ خدماتی برای تسریع امور سفر که با استفاده از فناوری‌های زیست‌سنجی و هوش مصنوعی انجام می‌شود. این طرح که اکنون در ۱۱ فرودگاه بین‌المللی در هفت کشور فعال است، به زائران امکان می‌دهد مراحل درخواست ویزا، گمرک و بررسی‌های سلامتی را پیش از پرواز انجام دهند؛ آنچه ازدحام و معطلی مسافران را هنگام ورود به عربستان سعودی به میزان قابل‌توجهی کاهش می‌دهد.
این طرح با سیستم‌های نظارتی ۲۴ ساعته (SDAIA) اداره می‌شوند و با استفاده از تحلیل‌های مبتنی بر هوش مصنوعی، بر رعایت مقررات بهداشتی نظارت دارند و مشکلات احتمالی را به‌سرعت شناسایی و رفع می‌کند.
پلتفرم‌های پیشرفته‌تر هوش مصنوعی در پشت‌صحنه هم به مدیریت نیازهای لجستیکی گسترده حج کمک می‌کنند. یکی از مهم‌ترین این سامانه‌ها «بصیر» (Baseer) است؛ پلتفرمی که سازمان داده و هوش مصنوعی سعودی برای وزارت کشور طراحی کرده است.
سامانه بصیر با بهره‌گیری از رصد رایانه‌ای و یادگیری ماشینی، حرکت روزانه بیش از یک میلیون زائر در مسجدالحرام را ردیابی و تحلیل می‌کند. این داده‌ها به مسئولان کمک می‌کند تا اوج‌گیری جمعیت را پیش‌بینی و از ایجاد گلوگاه‌های خطرناک جلوگیری کنند.
عربستان سعودی برای افزودن بعد شخصی‌تر و تعاملی‌تر به تجربه زائران، از ربات «مناره ۲» (Manarah 2) هم رونمایی کرده است؛ رباتی چندزبانه با صفحه‌نمایش هوشمند که اطلاعات و راهنمایی‌های زنده به چند زبان مختلف ارائه می‌دهد.
مندیل تاکید می‌کند: «این نشان می‌دهد که عربستان سعودی نه‌تنها مسئولیت مدیریت مناسک حج را بر عهده گرفته، بلکه در تلاش است تا سطح این تجربه معنوی را برای میلیون‌ها زائر ارتقا دهد. این نمونه‌ای قدرتمند از آن است که استفاده درست از هوش مصنوعی می‌تواند تجربه‌های انسانی و مقدس را هم غنی‌تر کند.»
