زعفران افغانستان به یکی از محصولات صادراتی مهم این کشور تبدیل شده و اکنون عربستان سعودی یکی از مقاصد اصلی آن است. صادرکنندگان زعفران می‌گویند اگر در بخش تبادل پول از افغانستان به عربستان تسهیلات لازم فراهم شود صادرات این محصول به‌ میزان چشمگیری افزایش خواهد یافت.  

عبدالخالق خدادادی، مسئول کنسرسیوم افغان زعفران، در گفتگو با ایندپندنت فارسی تاکید کرد که زعفران افغانستان به ترتیب به هند، اتحادیه اروپا، امریکا، امارات متحده عربی و عربستان سعودی صادر می‌شود. او می‌گوید بازار عربستان ظرفیت بالایی برای واردات زعفران دارد و می‌تواند به یکی از پایگاه‌های اصلی فروش این محصول بدل شود.  

او افزود، هر کیلوگرم زعفران افغانستان در بازار عربستان سعودی بیش از یک‌هزار و ٢٠٠ دلار امریکایی به فروش می‌رسد و اگر بستر مناسبی برای گسترش صادرات فراهم شود زمین‌های بیشتری، به‌ویژه در استان هرات، زیر کشت زعفران خواهد رفت و این روند نه‌‌تنها به افزایش تولید منجر می‌شود، که فرصت‌های شغلی بیشتری را نیز فراهم می‌کند.  

او با اشاره به چالش‌های موجود در این مسیر توضیح داد: «عربستان بازار خوبی برای زعفران افغانستان است، تنها یک مشکل وجود دارد که تبادل پولی میان افغانستان و عربستان دشوار است. شرکت‌هایی که زعفران به عربستان صادر می‌کنند، باید انتقالات پولی‌شان را از طریق دبی انجام دهند و حتی در دبی هم به سختی تبادل پولی می‌شود. ما می‌خواهیم که تسهیلات در بخش تبادل پولی میان افغانستان و عربستان صورت گیرد تا زعفران بیشتری به این کشور صادر شود.»  

خدادادی تصریح کرد که زعفران افغانستان به‌‌شکل عمده و مستقیم از طریق پروازهای شرکت هوایی آریانا به عربستان انتقال داده می‌شود و صادرات خرده نیز از هرات به دبی و سپس از طریق شرکت پستی یو‌پی‌اس به عربستان صورت می‌گیرد. او افزود: «بازار عربستان بازار خوبی برای زعفران ما است و ما مشتریان خوبی در سال‌های گذشته از عربستان داشتیم و از زعفران ما خیلی استقبال کردند، اگر مرجعی باشد که همرای شرکت‌های بزرگ عربستان قرارداد کند (ببندد) و بازاریابی بیشتر شود، این برای زعفران ما خیلی خوب است.»  

در همین زمینه، بشیر احمد احمدی، یکی از مسئولان ریاست زراعت ولایت هرات، نیز در گفتگو با ایندیپندنت فارسی تاکید کرد که بازار عربستان برای صادرات زعفران مناسب است. او توضیح داد که برای تسهیل روند صادرات، ریاست زراعت دو نوع گواهینامه صادر می‌کند: یکی برای تعیین کیفیت طعم، رنگ و بوی زعفران و دیگری برای کنترل آفات و بیماری‌ها. به باور او، این گواهینامه‌ها می‌توانند نقش موثری در جلب اعتماد بازارهای خارجی ایفا کنند.  

او می‌گوید: «ما صدها سرتیفیکت (گواهینامه) برای شرکت‎‌ها در بخش زعفران توزیع کردیم. در هرات تقریبا ٩ هزار هکتار زمین سطح کشت زعفران است و ما تقریبا ٤٠ هزار تن زعفران در سال گذشته برداشت کردیم و قیمت زعفران بین ٨٥ تا یک‌صد هزار افغانی است.»  

از سویی دیگر، مسئولان وزارت صنعت و تجارت طالبان حاضر نشدند درباره میزان صادرات زعفران به عربستان اطلاعاتی ارائه کنند و از گفتگو با ایندپندنت فارسی خودداری کردند.  

در عین حال، زنان نقش اساسی در زنجیره تولید زعفران دارند. شمار زیادی از آنان در مراحل برداشت، فرآوری و بسته‌بندی این محصول اشتغال دارند و این کار برای بسیاری از آن‌ها به منبع اصلی درآمدشان تبدیل شده است. یکی از این زنان، یلدا دختری ١٨ ساله و محروم از آموزش، در یکی از شرکت‌های فرآوری زعفران در هرات کار می‌کند.  

او به ایندپندنت فارسی گفت که ماهانه حدود ١٠٠ دلار معاش دارد و از اینکه می‌تواند از طریق کار امرار معاش کند خوشحال است. یلدا می‌گوید: «من کلاس دهم بودم که طالبان مدارس را تعطیل کردند. خانه‌نشینی خیلی سخت بود و به همین خاطر در این شرکت زعفران مشغول به کار شدم.»  

او ابراز امیدواری می‌کند که با افزایش صادرات زعفران میزان دستمزدش بالا برود و زمینه کار برای زنان بیشتری فراهم شود: «امیدوارم که زعفران بیشتر به خارج صادر شود، تا درآمدم زیاد شود و همچنین زنان بیشتری مشغول کار شوند.»  

زعفران افغانستان، که بیش از ٩٠ درصد آن در ولایت هرات کشت، برداشت، فرآوری و بسته‌بندی می‌شود، نخست به دست افغان‌هایی که در مزارع ایران کار می‌کردند وارد کشور شد. آن‌ها این گیاه را از ایران به افغانستان آوردند و به‌سرعت آن را میان کشاورزان افغان رواج دادند. به‌ مرور زمان، زعفران به گیاهی پرطرفدار و سودآور برای بسیاری از خانواده‌های کشاورز بدل شد.  

بر پایه آمار رسمی وزارت زراعت افغانستان، سال‌ به‌ سال بر وسعت زمین‌های زیر کشت زعفران افزوده می‌شود و هم‌زمان اشتغال در این بخش نیز توسعه یافته است. این رشد بیانگر ظرفیت بالای رشد اقتصادی زعفران و نقش آن در بهبود معیشت مردم است.  

در کنار صادرات رسمی، بخشی از زعفران افغانستان به‌‌شکل غیررسمی و از طریق زائران به عربستان منتقل می‌شود. زعفران‌کاران هرات می‌گویند که هر زائر می‌تواند تا نیم کیلو زعفران را بدون پرداخت گمرکی با خود ببرد. این محصول پس از ورود به عربستان در بازارهای ریاض و جده به فروش می‌رسد.