بر اساس گزارشی که موسسه پژوهشی سرایت شبکه‌ای (NCRI) منتشر کرده است، کشورهای خارجی به‌ویژه قطر و چین طی چهار سال اخیر، حدود ۲۹ میلیارد دلار به دانشگاه‌های آمریکایی کمک مالی کرده‌اند. این رقم تقریبا معادل مجموع کمک‌های چهار دهه پیش است و نگرانی‌های گسترده‌ای درباره نفوذ قدرت‌های خارجی در نهادهای آموزشی آمریکا ایجاد کرده است.

به گزارش فری پرس، قطر با اهدای ۶.۳ میلیارد دلار، بزرگ‌ترین منبع کمک‌های خارجی به دانشگاه‌های آمریکا است و پس از آن چین با ۵.۶ میلیارد دلار در جایگاه دوم قرار دارد. میزان کمک‌های خارجی به دانشگاه‌های آمریکایی در فاصله سال‌های ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۴ به‌شدت افزایش یافته و رکوردهای پیشین را شکسته است. در این بازه زمانی، قطر بیش از ۲ میلیارد دلار و چین ۲.۳ میلیارد دلار به دانشگاه‌های آمریکایی کمک مالی کرده‌اند.

بر اساس گزارش ان‌سی‌آر‌آی، دانشگاه‌های برجسته‌ای چون هاروارد، کرنل و کارنگی ملون بیشترین میزان کمک‌های مالی خارجی را دریافت کرده‌اند. دانشگاه هاروارد به تنهایی ۳.۲ میلیارد دلار از کمک‌های مالی خارجی را جذب کرده است. در همین حال، دانشگاه کرنل که یک دانشکده پزشکی در دوحه تاسیس کرده، ۲.۱ میلیارد دلار کمک مالی از قطر دریافت کرده است.

بخشی از این کمک‌های مالی صرف ایجاد شعبه‌هایی از دانشگاه‌های آمریکایی در دوحه شده است. «شهر آموزش» در پایتخت قطر میزبان شعبه‌هایی از مدرسه روزنامه‌نگاری دانشگاه نورث‌وسترن و مدرسه سیاست خارجی دانشگاه جورج تاون است، که هر یک صدها میلیون دلار از کمک‌های قطری بهره‌مند شده‌اند.

هم‌زمان با انتشار این گزارش، دولت ترامپ با صدور یک فرمان اجرایی، دانشگاه‌ها را ملزم به افشای دقیق منابع و اهداف کمک‌های خارجی کرده است. این فرمان هشدار می‌دهد که در صورتی که دانشگاه‌ها این مقررات را رعایت نکنند، ممکن است از دریافت کمک‌های مالی فدرال محروم شوند. همچنین مقرر شده است که دادستان کل و وزیر آموزش‌، در صورت لزوم، اقدام به حسابرسی و تحقیق درباره منابع مالی خارجی کنند.

این اقدام جدید بخشی از روند گسترده‌تری است که از دوران نخست ریاست‌جمهوری ترامپ آغاز شده بود. در سال ۲۰۱۹، وزارت آموزش‌ آمریکا تحقیقی درباره دوازده دانشگاه برتر کشور انجام داد و ۶.۵ میلیارد دلار کمک مالی گزارش‌نشده از سوی کشورهایی ازجمله چین کشف کرد.

مقام‌های امنیتی آمریکا هشدار داده‌اند که برخی از این کمک‌ها ممکن است با هدف نفوذ سیاسی و حمایت از گروه‌های خاص در دانشگاه‌های آمریکایی صورت گرفته باشد. به گفته منابع رسمی، گروه‌های دانشجویی و اعضای هیئت علمی که ارتباطاتی با دانشگاه‌هایی نظیر دانشگاه بیرزیت در کرانه باختری دارند ــ که پیش‌تر مقام‌های اسرائیلی آن را به ارتباط با حماس متهم کرده بودند‌ــ تحت نظارت قرار گرفته‌اند. اخیرا، دانشگاه هاروارد به‌دلیل فشارهای عمومی و فشارهای دولت ترامپ، همکاری با دانشگاه بیرزیت را قطع کرد.

علاوه بر این، وزارت آموزش‌ آمریکا تحقیق درباره دانشگاه کالیفرنیا برکلی آغاز کرده است. این دانشگاه متهم شده که در افشای کامل توافق ۲۲۰ میلیون دلاری‌اش با دولت چین و دانشگاه تسینگهوا قصور کرده است.

میزان واقعی کمک‌های خارجی ممکن است حتی بیش از ارقام اعلام‌شده باشد، زیرا دست‌کم ۲۰۰ دانشگاه آمریکایی به‌طور غیرقانونی اطلاعات مربوط به میلیاردها دلار کمک خارجی را گزارش نکرده‌اند.

در مجموع، افزایش شدید کمک‌های مالی خارجی به دانشگاه‌های آمریکا، به‌ویژه در دوره ریاست‌جمهوری بایدن، توجه مقام‌های دولتی را جلب کرده و به یکی از موضوع‌های مهم در حوزه امنیت ملی آمریکا تبدیل شده است.