حسن کاظمی قمی، فرستاده ویژه رئیس‌جمهوری و سفیر جمهوری اسلامی ایران در افغانستان، درباره پیامد حضور گروه‌های تروریستی در افغانستان هشدار داد و گفت: «خوش‌بینانه‌ترین ارزیابی‌ این است که داعش خراسان به‌مرور زمان این گروه‌ها را جذب کند.»

کاظمی قمی در گفت‌وگو با خبرگزاری ایرنا، با اشاره به تجمع گروه‌های تروریستی در افغانستان در دوران نخست حاکمیت طالبان از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ افزود: «حادثه ۱۱ سپتامبر در نتیجه همراه شدن طالبان با این گروه‌ها شکل گرفت.»

به باور قمی، طالبان در دوره اول به دلیل «بی‌توجهی به ابعاد ماجرا و نشان ندادن واکنش مسئولانه‌»، هم زمینه‌ فروپاشی خود را فراهم کردند و هم زمینه «اشغال» افغانستان را که تاوان تلخ آن را مردم رنج‌کشیده افغانستان پرداختند.

سفیر جمهوری اسلامی ایران در افغانستان تاکید کرد که وضعیت در افغانستان اکنون متفاوت است و طالبان نگاه متفاوتی به اوضاع دارند، اما به دلیل اینکه گروه‌های تروریستی مستقر در افغانستان در زمان جنگ طالبان با دولت‌های پیشین افغانستان نقش بارزی داشتند، برخورد با آن‌ها «سخت است و اخلاقی نیست».

کاظمی قمی اضافه کرد که گروهی معتقدند گروه‌های تروریستی مستقر در افغانستان برگ برنده و اسباب معامله بزرگ‌ برای آینده‌اند که در روند به رسمیت شناختن طالبان استفاده می‌شوند. 

کاظمی قمی با اشاره به اختلاف‌های درونی طالبان گفت: «برخی کارشناسان هم اوضاع کنونی حکومت طالبان را متاثر از اختلاف‌ها و کشمکش‌های داخلی می‌دانند. آن‌ها در تایید فرضیه خود به سخنان رهبر طالبان که پیوسته خواهان پایان بخشیدن به اختلاف‌های درون‌سیستمی است، استناد می‌کنند.»

سفیر جمهوری اسلامی با اشاره به ادعای مبارزه طالبان با داعش خراسان تصریح کرد که نمی‌توان در برابر داعش موضع گرفت، اما در قبال دیگر جریان‌ها که امنیت همسایگان افغانستان را به چالش کشیده‌اند، سکوت پیشه کرد.

به باور حسن کاظمی قمی، بی‌توجهی طالبان به این وضعیت و تصمیم‌ نگرفتن برای مقابله با گروه‌های تروریستی حاضر در افغانستان زمینه شکل‌گیری تهدید تروریسم را از منشا این کشور فراهم می‌کند.

سفیر جمهوری اسلامی در حالی از تهدید گروه‌های تروریستی مستقر در افغانستان و احتمال جذب شدن آنان به صفوف داعش خراسان هشدار داد که پیش از این، کارشناسان شورای امنیت سازمان ملل هم گزارش داده‌اند شماری از اعضای حرکت اسلامی ازبکستان، جماعت انصارالله تاجیکستان و حزب اسلامی ترکستان شرقی که در افغانستان حضور دارند به داعش خراسان پیوسته‌اند.

این گروه‌ها که در جریان جنگ طالبان با دولت‌های پیشین افغانستان و نیروهای ناتو مستقر در افغانستان در صفوف طالبان جنگیدند، پس از بازگشت این گروه به قدرت، اجازه فعالیت نظامی علیه کشورهای آسیای میانه و چین را نیافتند.

حرکت اسلامی ازبکستان برای برپایی حکومت اسلامی مشابه رژیم طالبان در ازبکستان فعالیت می‌کند. جماعت انصارالله تاجیکستان نیز هدف مشابهی را دنبال می‌کند و حزب اسلامی ترکستان شرقی که بیشتر نیروهای آن در سوریه‌اند، خواستار تشکیل دولت مستقل در استان سین‌کیانگ چین است.

بر اساس گزارش‌های شورای امنیت سازمان ملل، عبدالحق ترکستانی و عبدالسلام ترکستانی، رهبر و معاون حزب اسلامی ترکستان شرقی، در شمال افغانستان حضور دارند.

«نظام تک‌قومی، تک‌زبانی، تک‌جنسیتی و تک‌مذهبی»

حسن کاظمی قمی رژیم طالبان را نظام تک‌قومی، تک‌زبانی، تک‌جنسیتی و تک‌مذهبی خواند و گفت چنین نظامی پاسخگوی نیازهای مردمی که تنوع زبانی، قومی و مذهبی دارند، نیست.

سفیر جمهوری اسلامی ایران خواستار پایان بخشیدن به تبعیض علیه اقلیت‌های قومی، زبانی و مذهبی در افغانستان شد.

مقام‌های جمهوری اسلامی پیش از این نیز خواستار شکل‌گیری دولت فراگیر در افغانستان شده بودند که واکنش تند طالبان را در پی داشت. تیر ۱۴۰۲، پس از آنکه حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه قبلی جمهوری اسلامی ایران، در سخنانی گفت در افغانستان باید دولت فراگیر با حضور همه اقوام شکل بگیرد، ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان، واکنش نشان داد و گفت نوع نظام در افغانستان به دیگر کشورها ربطی ندارد.

ضیاء احمد تکل، معاون سخنگوی وزارت خارجه طالبان، هم روز سه‌شنبه به سخنان حسن کاظمی قمی واکنش نشان داد و گفت برخلاف گفته‌های قمی، «با افغان‌ها رفتار تبعیض‌آمیز صورت نمی‌گیرد».

معاون سخنگوی وزارت خارجه طالبان در حالی این ادعا را مطرح کرد که حدود ۹۰ درصد رهبران رژیم این گروه از قوم پشتون‌اند و هیچ کس خارج از ساختار این گروه در مسندهای کلیدی حضور ندارند.