بندر فجیره، جایگزین هرمز و پیوند دهنده منطقه با جهان

حمله خرابکارانه در نزدیکی بندر فجیره به چهار کشتی نفت‌کش، زمانی به وقوع پیوست که تنش‌ها میان ایران و ایالات متحده آمریکا در اوج قرار دارد. ناشناخته ماندن مسئولان این حادثه و اهداف آن‌ها، پرسش‌های زیادی را در مورد این حمله مطرح می‌کند.

چرا در فجیره؟

امارت فجیره، یکی از هفت امارت تشکیل دهنده امارات متحده عربی و دارای موقعیت بسیار مهم و استراتژیک است، زیرا موقعیت این امارت، امکان صدور نفت را بدون عبور از تنگه‌ی هرمز فراهم می‌کند. اهمیت این بندر تجاری بزرگ، از زمانی افزایش بیشتر یافت که ایران از بستن تنگه‌ی هرمز به عنوان تهدیدی علیه کشور‌های منطقه و جهان سوء استفاده را آغاز کرد.

ویژگی عمده‌ی امارت فجیره نسبت به امارت‌های دیگر کشور امارات متحده عربی این است که این امارت در ساحل شرقی امارات و در خلیج عمان قرار دارد، در حالی که شش امارت دیگر در ساحل غربی این کشور و در سواحل خلیج موقعیت دارند.

نام "فجیره" برگرفته از یک چشمه‌ی آب است که در زیر یکی از کوهپایه‌های این امارت جریان دارد. این امارت کوهستانی، به دلیل داشتن کوه‌های صعب العبور، در گذشته از سایر شهرهای امارات جدا بوده است. کوه بزرگی که سرزمین امارات را از امارت رأس الخیمه تا شهر العین به دو بخش تقسیم می‌کند، در گذشته مانع رسیدن به این منطقه بوده و دسترسی به ساحل شرقی را دشوار می‌کرده است.

از فجیره با داشتن موقعیت ویژه و جاذبه‌های گردشگری و بازرگانی به عنوان "گوهر شرق" یاد می‌شود. بندر دریایی این امارت در ساحل خلیج عمان، سراسر این منطقه را با بندرگاه‌های مهم بین‌المللی پیوند می‌دهد، مسئله‌ای که سرمایه‌گذران زیادی را به این امارات جذب کرده است.

ساخت بندر دریایی فجیره در سال ۱۹۷۸ به عنوان بخشی از برنامه توسعه اقتصادی امارات متحده آغاز شد، سپس در سال ۱۹۸۳ این بندر رسماً  فعالیت‌های خود را شروع کرد.

بندر بزرگ و چند منظوره‌ای فجیره که یگانه بندر امارات متحده عربی در ساحل شرقی این کشور است، ۷۰مایل دریایی از تنگه‌ی هرمز فاصله دارد.

البته تنگه هرمز، گذرگاه فوق‌العاده استراتژیک است که تولیدکنندگان نفت خاورمیانه را به آسیا، اروپا، ایالات متحده و فراتر از آن، پیوند می‌دهد. همه روزه بیش از ۱۸.۵ میلیون بشکه نفت و یا حدود ۳۰ درصد نفت و مشتقات نفتی جهان از این تنگه عبور می‌کند. با توجه به افزایش مصرف نفت تا میزان حدود ۱۰۰ میلیون بشکه در روز، همه روزه یک پنجم نفت جهان از این تنگه عبور می‌کند. کلیه صادرات نفت خام از عربستان سعودی، ایران، امارات متحده عربی، کویت و عراق، که همه از اعضای سازمان کشورهای صادر کننده نفت (اوپک) هستند و همچنین تولید گاز طبیعی مایع (LNG) قطر از تنگه هرمز به سراسر جهان صادر می‌شود.

با این‌که هیچ طرفی تاکنون مسئولیت حمله به کشتی‌های نفت‌کش را در نزدیکی بندر فجیره به عهده نگرفته است اما انگشت اتهام بیشتر به سوی ایران دراز می‌شود. بسیاری از ناظران سیاسی عقیده دارند ایجاد نا امنی‌ها در منطقه بیشتر به سود ایران است، به ویژه این‌که ایران در زیر فشار تحریم‌های ایالات متحده آمریکا قرار دارد.

به گفته آقای ابراهیم عبدالحمید، کارشناس مسائل ایران، مسئله‌ای که عمق خطر حمله به کشتی‌های نفت‌کش را در نزدیکی بندر فجیره نشان می‌دهد، این است که بندر فجیره یگانه بندر دریایی است که در سواحل خلیج عمان قرار دارد و دور از تنگه هرمز است. ایجاد ناامنی در این بندر به معنی ناامنی سراسر منطقه است، زیرا در صورت بحرانی شدن اوضاع در تنگه هرمز، صدور نفت و حرکت حمل و نقل دریایی می‌توانست از این بندر ادامه داشته باشد. پس تلاش برای ناامن سازی بندر فجیره، در واقع استراتژی سنجیده‌ای است که پیام خطرناکی در پی دارد، به این معنی که اگر ایران تحت تهدید قرار گیرد، هیچ نقطه‌ دیگری از منطقه، در امان نخواهد بود.

این کارشناس امور ایران در صحبتی که با اندیپندنت عربی داشت، افزود که اغلب ناظران سیاسی معتقدند ایجاد ناامنی در منطقه به سود ایران است. رژِیم ایران با انجام این‌گونه اقدامات تلاش می‌کند، حمایت مردم ایران را علیه آنچه‌که دسیسه‌های شیطانی از سوی آمریکا و اسرائیل می‌خواند، به دست آورد و تأثیر فشارهای آمریکا را کاهش دهد.

ابراهیم گفت: آنچه در بندر فجیره اتفاق افتاده است نمی‌تواند به دور از هشدارهایی باشد که ایالات متحده در مورد احتمال هدف قرار گرفتن کشتی‌های تجاری در منطقه داده بود.

فرماندهی نیروهای دریایی ایالات متحده در دهم ماه مه جاری هشدار داده بود که احتمال حمله از سوی ایران و گروه‌های طرفدار این کشور علیه منافع آمریکا و متحدان آن در منطقه افزایش یافته است. کشتی‌های نظامی ایالات متحده، نفت‌کش‌ها و تأسیسات نفتی در دریای سرخ، تنگه باب المندب و مسیرهای دریانوردی در آب‌های خلیج تحت خطر قرار دارند.

اقدام کاخ سفید برای ارسال ناو جنگی ابراهام لینکلن و هواپیماهای بمب افکن بی-۵۲ به خاورمیانه، احتمالا در پی همین هشدار نیروهای دریایی ایالات متحده صورت گرفته است، مسئله‌ای که آمریکا آن‌را به عنوان تهدیدهای ایران در منطقه می‌داند.