در ادامه تنش‌ها میان روسیه و ارمنستان، مقام‌های ایروان اعلام کردند که این کشور از روز پنجشنبه اول فوریه (۱۲ بهمن) به‌طور رسمی به دادگاه کیفری بین‌المللی (لاهه) ملحق می‌شود. مسکو تصمیم ایروان را محکوم کرد و آن را اقدامی «غیردوستانه» خواند.

دادگاه بین‌المللی لاهه حکم بازداشت ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، را به اتهام جنگ در اوکراین و انتقال غیرقانونی کودکان اوکراینی به روسیه صادر کرده است. بر این اساس، چنانچه رئیس‌جمهوری روسیه به خاک هر یک از کشورهای عضو دادگاه بین‌المللی لاهه وارد شود، بازداشت خواهد شد.

با پیوستن به دیوان بین‌المللی لاهه، اکنون ایروان نیز موظف است در صورت ورود پوتین به خاک کشورش او را دستگیر کند؛ زیرا قوانین مندرج در اساسنامه دادگاه لاهه به‌طور رسمی از اول ماه فوریه ۲۰۲۴ برای ارمنستان لازم‌الاجرا شد. نماینده رسمی ایروان در امور حقوق بین‌الملل هم این موضوع را در گفت‌وگو با خبرگزاری فرانسه تایید کرده است.

دیمیتری پسکوف، سخنگوی کاخ کرملین، رای پارلمان ارمنستان در ماه اکتبر برای پیوستن به اساسنامه رم دیوان بین‌المللی لاهه را «اشتباه» خواند و ابراز امیدواری کرد این تصمیم در روابط دو کشور تاثیری نداشته باشد. او در عین حال اذعان کرد که این اقدام «حق حاکمیتی» ارمنستان بود.

وزارت خارجه روسیه نیز در واکنش به ملحق شدن ارمنستان به دیوان بین‌المللی لاهه، این اقدام را «غیردوستانه» توصیف کرد.

در مقابل، کشورهای غربی از رای پارلمان ارمنستان استقبال کردند؛ زیرا آن را نشان‌دهنده گسترش حوزه رای دادگاه بین‌المللی لاهه در کشوری دانستند که مدت‌ها به عنوان حیاط خلوت روسیه شناخته می‌شد.

اورسولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا، پس از تصویب اساسنامه دادگاه بین‌المللی لاهه در پارلمان ارمنستان، به پوتین اشاره کرد و گفت که «جهان برای خودکامه کرملین کوچک‌تر می‌شود».

با این حال، نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان، ادعا کرد که پیوستن کشورش به دیوان بین‌المللی لاهه تصمیمی علیه روسیه نیست و پیوستن به دیوان کیفری بین‌المللی ابزاری مهم برای جلوگیری از جنایات‌ جنگی و جنایت‌ علیه بشریت در اختیار ارمنستان قرار می‌دهد.

او تصریح کرد که این تصمیم در گام اول، جمهوری آذربایجان را هدف قرار می‌دهد. ارمنستان و جمهوری آذربایجان سال‌ها بر سر منطقه کوهستانی قره‌باغ با یکدیگر درگیر بودند.

به‌رغم اینکه مقام‌های ارمنستان می‌کوشند از تشدید تنش‌ها با روسیه جلوگیری‌ کنند، پیوستن این کشور به دیوان بین‌المللی لاهه از شکاف فزاینده بین مسکو و ایروان خبر می‌دهد. ارمنستان در جریان آخرین درگیری‌ نظامی با جمهوری آذربایجان در قره‌باغ، از روسیه خشمگین شد و کرملین را به انفعال و حمایت از باکو متهم کرد.

ارمنستان در حال حاضر میزبان پایگاه نظامی دائمی روسیه و بخشی از ائتلاف نظامی تحت رهبری مسکو، یعنی پیمان امنیت جمعی، است که اعضای آن را چندین جمهوری استقلال‌یافته از شوروی سابق تشکیل می‌دهند.

جمهوری آذربایجان در ماه سپتامبر طی یک عملیات ۲۴ ساعته، نیروهای ارمنستان را شکست داد و گروه‌های تجزیه‌طلب در قره‌باغ را وادار کرد با مذاکرات الحاق مجدد این منطقه به خاک جمهوری آذربایجان موافقت کنند. در پی این درگیری‌، هزاران ارمنی از بیم «انتقامجویی» و «پاکسازی قومی» آواره شدند و به ارمنستان گریختند.

پس از آن، نخست‌وزیر ارمنستان در یک سخنرانی روسیه را مسئول شکست ارمنستان دانست و گفت ایروان دیگر برای ادامه همکاری‌ امنیتی با مسکو دلیل محکمی ندارد.

ویگن هاکوپیان، تحلیلگر مسائل بین‌الملل، به خبرگزاری فرانسه گفت که ارمنستان امیدوار بود با پیوستن به دیوان بین‌المللی لاهه، از غرب تضمین‌های امنیتی برای خود دریافت کند اما حالا بدون دریافت ضمانت‌های امنیتی واقعی از غرب، روابطش با روسیه را متشنج کرده است.

ارمنستان در سال ۱۹۹۹ اساسنامه رم را امضا کرد، اما پارلمان این کشور به دلیل مغایرت آن با قانون اساسی این کشور، آن را تصویب نکرد. پارلمان ارمنستان سرانجام در ماه مارس ۲۰۲۳ اعلام کرد که پس از تصویب قانون اساسی جدید ارمنستان در سال ۲۰۱۵، این موانع برطرف شده است.