آمریکایی‌ها اتفاق نظر دارند که با کشته شدن قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس، یک خطر بزرگ و جدی از سر ایالات متحده آمریکا و متحدانش، رفع شده است. وزارت دفاع آمریکا، کشتن قاسم سلیمانی را یک اقدام پیش‌گیرانه برای جلوگیری از فعالیت‌های تخریبی وی در بیرون از مرزهای ایران، تلقی کرده است.

یکی از تبعات و پیامدهای ماجرای ترور سلیمانی این است که کشمکش آمریکا و ایران که از چند دهه به این سو، از طریق جنگ‌های نیابتی جریان دارد، اکنون وارد فاز جدیدی گردیده به رویارویی مستقیم مبدل شده است.

ایران در کجا واکنش نشان خواهد داد؟

شماری از فرماندهان پیشین و صاحب‌نظران آمریکایی، واکنش ایران به کشته شدن سلیمانی را حتمی دانسته اند، اما در باره این‌که ایران چگونه و در کجا، اقدام به چنین واکنشی خواهد کرد، و آیا آمریکا برای تشدید تنش با ایران، آمادگی دارد یا نه؟ نظریات متفاوتی ابراز کرده اند:

افشون استوار، کارشناس مسائل ایران و نویسنده کتاب «پیشاهنگان امام» در باره سپاه پاسداران، این احتمال را که ایران به کشته شدن قاسم سلیمانی، واکنش نشان ندهد، صفر می‌داند.

یکی از مقامات دولت آمریکا، با طرح این پرسش که آیا ممکن است ایران آتش جنگ را در خاورمیانه مشتعل کند یا نه؟ گفته است، در هر صورت ما باید آماده باشیم.

دیوید پترائوس، ژنرال بازنشسته و فرمانده سابق ارتش آمریکا در افغانستان و عراق، گفته است: ممکن است واکنش ایران در عراق یا سوریه و در یا منطقه خلیج فارس باشد.

یک مسئول دیگر که در منطقه خاورمیانه خدمت کرده است، به تارنمای «پولیتیکو» گفته است: فکر نمی‌کنم ایرانی‌ها کشتن فرمانده مهمی مانند سلیمانی را بی‌پاسخ بگذارند، آنها در آفریقا، آمریکای لاتین یا جای دیگری، واکنش نشان خواهند داد.

رویارویی مستقیم

اندرو اکسوم، معاون پیشین دستیار وزیر دفاع آمریکا در سیاست خاورمیانه، در مقاله‌ای در نشریه «آتلانتیک» نوشته است: پس از این‌که درگیری میان آمریکا و ایران به گونه نیابتی پیش می‌رفت، اکنون به رویارویی مستقیم، تبدیل شده است.

وی افزود: کشته شدن قاسم سلیمانی خلأی جبران ناپذیری در ایران ایجاد کرده است؛ زیرا او فرماندهی بود که توانسته بود هم‌پیمانان و دوستان زیادی برای ایران در عراق، سوریه، لبنان و یمن جذب کند؛ از این جهت ایرانی‌ها، کشتن وی را بی‌پاسخ نخواهند ماند. اما این که واکنش ایرانی‌ها چگونه خواهد بود و چه تبعاتی در پی خواهد داشت؟ غیر قابل پیش‌بینی است. اندرو اکسوم از این که سرزمین های عربی خاورمیانه، بهای جنگ آمریکا و ایران را خواهد پرداخت، ابراز نگرانی کرده است.

جنگ محدود یا غیر محدود؟

این در حالی است که کارشناسان امور راهبردی آمریکا، به دلیل تفاوت های فراوانی که در توازن قوا میان آمریکا و ایران وجود دارد، وقوع یک جنگ فراگیر و غیر محدود میان این دو کشور را، بعید می‌دانند. به باور آنان، ایران تنها می‌خواهد نشان دهد که، تا هنوز نیرومند است و کشته شدن سلیمانی تأثیری بر روحیه نیروهای نظامی آن وارد نکرده است.

از جانب دیگر، کلینت واتس، پژوهشگر «انستیتوی مطالعات واشنگتن»، دولت آمریکا را از شبه نظامیان شیعه سر سپرده سلیمانی در عراق برحذر داشته و گفته است که آن‌ها از امکانات زیادی برخوردار هستند؛ از این جهت دولت آمریکا، باید در محافظت از سفارتخانه‌ها و اماکن وجود آمریکایی‌ها، توجه ویژه‌ای مبذول دارد.

این در حالی است که دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، با وجودی که هزاران سرباز تازه نفس دیگر را به منطقه اعزام کرده است، تأکید می‌کند که دوستدار صلح است و تمایلی برای ورود در جنگ تاز‌ه‌ای در خاورمیانه ندارد. اما به گفته وزیر دفاع آمریکا، تهدیدهای ایران برای انتقام‌گیری و افزایش تنش، واکنش سخت آمریکا را اجتناب ناپذیر خواهد کرد؛ از این جهت، امکان گسترش رویارویی در منطقه، از تصور دور نمی‌باشد.

اختلاف نظر میان جمهوری خواهان و دموکرات‌ها

از جانب دیگر سناتورهای آمریکایی در باره قتل قاسم سلیمانی، واکنش‌های متفاوتی نشان دادند؛ لیندسی گراهام، سناتور جمهوری خواه، اخطار داده است که اگر ایران به آمریکا و متحدانش حمله کند، چاه‌های نفتش توسط نیروهای آمریکایی منهدم خواهد شد.

هم‌چنان تید کروز، سناتور جمهوری خواه دیگر، قتل سلیمانی را عادلانه خوانده و گفته است قتل وی پیام روشنی دارد برای هر جهتی که قصد آسیب رساندن به منافع آمریکا را داشته باشد.

اما در جانب دیگر، دموکرات‌ها رئیس جمهور آمریکا را به خاطر این‌که در تصمیم‌گیری برای کشتن قاسم سلیمانی، با سنا مشوره نکرده، به باد انتقاد گرفته اند. چنان چه کریس مورفی، سناتور دموکرات، گفته است: در این‌که سلیمانی دشمن ایالات متحده آمریکا بود، تردیدی وجود ندارد، اما چرا زمانی که رئیس جمهور برای کشتن وی تصمیم‌ گرفت، سنا را در جریان قرار نداد؟ به ویژه که کشتن وی امکان وقوع جنگ را در پی داشت.

تبعات رویارویی آمریکا و ایران در عراق

کارشناسان و صاحب نظران آمریکایی، به این باور اند که کشته شدن قاسم سلیمانی، احتمال دارد تبعات و نتایج عمیقی در عراق و سایر کشورهای منطقه که گروه‌های طرفدار ایران در آن‌ها حضور دارند، داشته باشد.

البته می‌دانیم که یکی از عمده ترین اهداف ایران خروج نیروهای آمریکایی از عراق است، اما نباید فراموش کنیم که آمریکا هم در عراق نفوذ و طرفدران خود را دارد. از طرف دیگر مردم عراق از مداخلات ایران در کشورشان، به ستوه آمده اند که تظاهرات و اعتراضات ضد ایرانی چند ماه اخیر، بیانگر این واقعیت است.

این در حالی است که دولت عراق تلاش دارد تا رابطه خود را با هر دو طرف آمریکا و ایران، حفظ کند و اجازه ندهد که عراق به صحنه درگیری میان آمریکا و ایران تبدیل شود.

https://www.independentarabia.com