ابومهدی مهندس؛ جسمی عراقی و قلبی سپاهی

کشته‌ شدن ابومهدی مهندس، سرنوشت مهم‌ترین گروه شبه‌نظامی شیعه عراق در ابهام

ابومهدی تا بامداد روز جمعه، معاون تشکیلات حشدالشعبی و مهم‌ترین چهره شبه‌نظامی شیعه در عراق بود - عکس از رسانه‌ها

65 سال زندگی پرماجرای جمال جعفر محمدعلی آل ابراهیم، معروف به ابومهدی المهندس بامداد جمعه 13 دی 98 به پایان رسید. او در عراق به دنیا آمد، در کویت به مرگ محکوم شد، در ایران با صدام و در عراق با آمریکا جنگید و نهایتا با شلیک پهپاد آمریکایی کشته شد. 

ابومهدی مهندس در بصره از مادری ایرانی و پدری عراقی به دنیا آمد. او در سال 1352 در رشته عمران دانشگاه فنی بغداد پذیرفته شد و مدتی نیز در مجتمع آهن و فولاد بصره کار کرد.

عضویت ابومهدی در حزب‌الدعوه، آغاز فعالیت سیاسی او و پیش از ورود به دانشگاه بود. حزب‌الدعوه یکی از گروه‌های شیعی مخالف حزب بعث عراق بود که بعدتر از سوی صدام سرکوب شد.

 پس از به قدرت رسیدن صدام و اعدام محمدباقر صدر به دست حزب بعث، از عراق گریخت و به کویت رفت.

با آغاز جنگ میان عراق و ایران او در کویت به سازمان‌دهی اعضای فراری حزب‌الدعوه پرداخت. پس از حمایت کویت از عراق، رشته انفجارهایی در سفارت آمریکا، فرانسه و زیرساخت‌های کویت رخ داد که گروه ابومهدی و شخص او در مظان اتهام قرار گرفت. او پس از این انفجارها از کویت به ایران گریخت. کویت او را به صورت غیابی به اعدام محکوم کرد.

پس از ورود به ایران، مسئولیت سازماندهی معارضان عراقی تبعیدی در ایران و بخشی از اسرای عراقی جنگ را به عهده گرفت. سپاه بدر به این شکل متولد شد. او مدتی فرمانده و سخنگوی سپاه بدر بود. در سال 1364 به مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق پیوست. این گروه جدید به ابتکار روحانیون ایرانی-عراقی برای سازماندهی شیعیان برای قیام علیه صدام تشکیل شد.

HAIDAR MOHAMMED ALI / AFP

ابومهدی المهندس در سال 1381 و تنها چند ماه قبل از حمله آمریکا به عراق، از سپاه بدر و مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق استعفا کرد و ارتباط خود را با سپاه قدس گسترش داد. گفته شده است که سازمان‌دهی حملات به پایگاه سازمان مجاهدین خلق در سال 78 - پس از سقوط صدام، از سوی ابومهدی انجام شده است.

ماموریت جدید او پس از سقوط صدام، تشکیل مدل عراقی حزب‌الله لبنان بود. امری که بلافاصله انجام شد. تامین مالی و آموزش نیروهای کتائب حزب‌الله از طریق ارتباط مستقیم ابومهدی با سپاه قدس انجام گرفت. این گروه متهم است که در سال‌های گذشته اهداف آمریکایی در عراق را هدف حمله قرار داده است. در سال 1388، آمریکا کتائب حزب‌الله و ابومهدی مهندس را در فهرست تروریستی قرار داد.

ابومهدی مهندس با ائتلاف با دیگر احزاب شیعی مدتی نیز به عنوان نماینده به پارلمان عراق راه یافت ولی به دلیل اتهامات قضایی و فشارهای آمریکا و کویت مجبور به استعفا شد.

پس از حمله داعش به عراق، او نقش مهمی در متحد کردن گروه‌های شبه‌نظامی شیعه و تشکیل نیروهای بسیج مردمی عراق - موسوم به حشدالشعبی، داشت. ابومهدی تا بامداد روز جمعه، معاون این تشکیلات و مهم‌ترین چهره شبه‌نظامی شیعه در عراق بود.

AHMAD AL-RUBAYE / AFP

پس از آغاز اعتراضات مردمی از ابتدای اکتبر 2019، گروه‌های شیعی در وضعیتی بغرنج قرار گرفتند. معترضان - عمدتا شیعی، که خواستار عدم مداخله ایران در کشورشان هستند، در ماه‌های گذشته چندین حمله به اماکن دیپلماتیک ایران در بغداد، نجف و کربلا را سازمان‌دهی کرده‌اند.

به موازات اعتراض عراقی‌ها به نفوذ ایران در کشورشان، دو حمله راکتی مهم به پایگاه نظامیان آمریکا صورت گرفت. در نخستین حمله در آذرماه، پایگاه عین‌الاسد و در حمله روز 6 دی، پایگاه K1 هدف حملات راکتی قرار گرفت. گرچه هیچ گروهی مسئولیت این دو حمله را به عهده نگرفت، آمریکا ایران و کتائب حزب‌الله را مسئول آن دانست و در روز 8 دی‌ماه به مقر این گروه شبه‌نظامی حمله کرد که طی آن 25 نفر کشته شدند.

واکنش حشد‌الشعبی و کتائب به این حمله، ورود به منطقه سبز بغداد و محاصره سفارت آمریکا بود. امری که با واکنش تند دونالد ترامپ روبه‌رو شد و ایران را تهدید کرد که بهای بسیار سنگینی برای این اقدام خواهد پرداخت.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

در بامداد 13 دی‌ماه وعده رییس‌جمهوری آمریکا محقق شد و خودرو حامل فرمانده سپاه قدس و ابو مهدی‌ المهندس هدف پهپادهای آمریکایی قرار گرفت و این دو نفر کشته شدند.

ابومهدی المهندس، گرچه عراقی بود ولی خود را سرباز ایدئولوژی انقلاب اسلامی می‌دانست و در 40 سال گذشته مجری بی‌چون‌وچرای سیاست‌های منطقه‌ای جمهوری اسلامی در عراق بود. از این لحاظ زندگی او شباهتی کامل با بخشی از زندگی قاسم سلیمانی داشت و کشته شدن هر دو در حمله روز گذشته، تصویری نمادین از این تشابه است.    

سرنوشت حزب‌الله عراق پس از ابومهدی المهندس در ابهام قرار خواهد گرفت. این گروه بیشتر متکی به رابطه ویژه ابومهدی با سپاه قدس و قاسم سلیمانی بود و حالا که این دو چهره کشته شده‌اند، مشخص نیست آیا کسی قادر به احیای این گروه خواهد بود یا نه.  

بیشتر از