ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، مدعی شد که گروه کشورهای موسوم به «بریکس» به سوی این می‌روند که نماینده آمال اکثریت جمعیت جهان باشند.
اجلاس کشورهای «بریکس» (متشکل از برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی) در ژوهانسبورگ در جریان است. پوتین به‌دلیل اینکه تحت تعقیب دیوان بین‌المللی کیفری است و از احتمال دستگیری خود هراس دارد، مشارکت حضوری ندارد اما فیلم سخنانش پخش شد. روسیه عضو دیوان بین‌المللی کیفری نیست، اما آفریقای جنوبی عضو این دیوان است و در صورت ورود پوتین وظیفه دستگیری او را می‌داشت. در غیاب پوتین، سرگئی لاوروف، وزیر خارجه، در صدر هیئتی از کشورش به ژوهانسبورگ آمده است.
پوتین در این سخنان گفت: «ما بر اساس اصول برابری، پشتیبانی، همکاری و احترام برای منافع یکدیگر همکاری می‌کنیم و این جوهر مسیر راهبردی آینده‌نگر انجمن ما است. این مسیر همگام با آمال بخش اصلی جامعه جهانی و به اصطلاح «اکثریت جهانی» است.»
پنج کشور عضو بریکس در مجموع شامل حدود ۴۰ درصد جمعیت جهان می‌شوند. در نشست بعدی قرار است صحبتی از افزودن اعضای جدید نیز بشود اما پوتین در این باره چیزی نگفت. به گفته مقام‌های کشور آفریقای جنوبی که میزبان و رئیس نشست کنونی بریکس است، بیش از ۴۰ کشور به عضویت احتمالی در این مجمع ابراز علاقه کرده‌اند از جمله ایران، عربستان سعودی، امارات متحده عربی، مصر، آرژانتین، الجزایر، بولیوی، اندونزی، اتیوپی، کوبا، جمهوری دموکراتیک کنگو، مجمع‌الجزایر قمر (کومور)، گابون، بلاروس و قزاقستان.
جمهوری اسلامی خواستار این شده است که ساز و کار افزودن اعضای جدید «در اولین فرصت ممکن» مورد توافق قرار بگیرد. در ماه ژوئن، مذاکراتی تحت عنوان «دوستان بریکس» در کیپ تاون برگزار شد که عربستان سعودی نیز در آن حضور داشت.
برزیل و مسکو پیش از این از عضویت احتمالی عربستان سعودی در بریکس پشتیبانی کرده‌اند. آفریقای جنوبی امسال از اتحادیه آفریقا به‌عنوان مهمان دعوت کرده و بیش از ۳۰ رهبر آفریقایی برای شرکت حضوری در نشست آمده‌اند. این کشور کوچک‌ترین اقتصاد کنونی در بریکس است و میل به افزایش عضویت کشورهای آفریقایی دارد.
پوتین در سخنانش گفت در نشست بریکس در مورد جزئیات بازرگانی بین کشورهای عضو با ارزهای ملی‌شان و استفاده نکردن از دلار آمریکا صحبت خواهد شد. بانک توسعه نوین بریکس که در سال ۲۰۱۴ برپا شد و مقر آن در شانگهای است، نقش مهمی در این روند دارد. دیلما روسف، رئیس‌جمهوری چپ‌گرای سابق برزیل، رئیس کنونی این بانک است.
رئیس‌جمهوری روسیه تاکید کرد: «روند عینی و برگشت‌ناپذیر دلارزدایی از روابط اقتصادی ما دارد شدت می‌گیرد.» او در ضمن از دو پروژه مهم خبر داد که اهمیت بالایی برای مسکو دارند: راه دریایی شمالی با بنادر و پایانه‌های سوخت جدید و ناوگان یخ‌شکن گسترش‌یافته و کریدور شمالی-جنوبی که بنادر روسیه را به پایانه‌هایی در خلیج فارس و اقیانوس هند وصل خواهد کرد.
او تاکید کرد که روسیه همچنان از تامین‌کنندگان اصلی غذا برای قاره آفریقا خواهد بود و در مرحله نهایی مذاکرات برای ارائه رایگان غلات به برخی کشورهای آفریقایی است. پوتین ماه گذشته در نشستی که در سنت پترزبورگ با حضور برخی رهبران آفریقایی برگزار شده بود، این وعده را مطرح کرده بود.
شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهوری چین، شخصا به آفریقای جنوبی آمد. او پیش از نشست بریکس با حضور در پره‌توریا، پایتخت سیاسی کشور، با همتایش، سیریل رامافوسا، دیدار کرد. شی و رامافوسا سپس نشست خبری کوتاهی برگزار کردند اما به خبرنگاران اجازه سوال پرسیدن داده نشد.
نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند، نیز عصر سه‌شنبه به ژوهانسبورگ رسید. او در مجمع کسب و کار بریکس صحبت کرد و گفت: «علیرغم پرتلاطم بودن اقتصاد جهان، هند به‌عنوان سریع‌الرشدترین اقتصاد بزرگ دنیا ظهور کرده است. اقتصاد هند به زودی به ارزش پنج تریلیون دلار خواهد رسید.»
توجهی که امسال به نشست بریکس شده کم‌سابقه است و نشان از اهمیت روزافزون آن در جهان چندقطبی می‌دهد. اما در عین حال آمریکا اعلام کرد که بلوک کشورهای بریکس را رقیب ژئوپلیتیکی برای خود یا سایر کشورها نمی‌داند. جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید، روز سه‌شنبه گفت: «این مجموعه بسیار متنوعی از کشورها است که نظراتشان در مورد مسائل کلیدی متفاوت از یکدیگر است.»
لوئیز ایناسیو دا سیلوا، رئیس‌جمهوری برزیل، ملقب به «لولا» نیز روز سه‌شنبه تاکید کرد که هدف بلوک «بریکس» سازماندهی کشورهای جنوب جهانی است و قرار نیست رقیب آمریکا یا «گروه هفت» باشد.
نشست بریکس سه روز ادامه خواهد داشت.
