بسیاری از خانواده‌های قربانیان اعتراض‌های آبان‌ماه در ایران از برگزاری مراسم چهلم فرزندان‌شان محروم ماندند. بسیاری از حضور بر مزار عزیزان‌شان منع شدند. بعضی هم مثل پدر و مادر پویا بختیاری روانه زندان گشتند.

با این همه، پنجم دی‌ماه ۹۸ مصادف با چهلم کشته‌شدگان اعتراض‌های آبان‌ماه در ایران، به چالشی بزرگ برای حکومت تبدیل شد.

روز پنجشنبه، پنجم دی‌ماه، حکومت با تمام قوا عزمش را جزم کرده بود تا چهل روز پس از کشتار خونین معترضان در خیابان‌های ایران، از برپایی هر گونه مراسمی ‌در نقاط مختلف کشور جلوگیری کند.

ویدیوهای منتشرشده در شبکه‌های اجتماعی و اخبار و گزارش‌ها از داخل ایران، حکایت از جو سنگین امنیتی ، حضور خودروهای زرهی و آب‌پاش و حتی هلیکوپتر در خیابان‌ها و معابر شهرهای مختلف ایران در روز پنجم دی‌ماه دارد.

بعضی شهرهای ایران از جمله تهران،‌ کرج، شیراز، رشت، اهواز و تبریز شاهد نوعی حکومت نظامی‌ غیر رسمی ‌بودند.

در این میان اما تمرکز نیروهای امنیتی روی قطعه ۲۶ بهشت بی‌بی سکینه،‌ مزار پویا بختیاری بود.

از اولین ساعات صبح پنجشنبه، ورود به محوطه قبرستان ممنوع شد. کل قطعه تحت کنترل شدید نیروهای امنیتی قرار گرفت. دور تا دور قطعه پویا بختیاری در محاصره یگان ویژه، نیروهای بسیجی و لباس شخصی‌ها بود و از آسمان هم تحت نظر هلیکوپترهایی که بر فراز مزار این قربانی جوان گشت‌زنی می‌کردند. بعضی گزارش‌ها حکایت از آن دارد که تدابیر امنیتی امروز هم در محوطه بهشت سکینه ادامه دارد.

به گفته شاهدان، هلیکوپتر از بالا و از فاصله‌ای کم از مردم و حاضران فیلم و عکس می‌گرفت. بعضی ویدیوهای منتشرشده در شبکه‌های اجتماعی از درگیری میان نیروهای امنیتی و ضرب و شتم حاضران در بهشت سکینه حکایت می‌کند.

گزارش‌ها حاکی از آن است که نیروهای امنیتی با اتوبوس دست کم سی نفر از مردم را بازداشت کردند.

به‌رغم جو سنگین امنیتی،‌ ویدیوهای دریافتی حاکی از آن است که معترضان شعارهایی از جمله «مرگ بر دیکتاتور» و «کشته ندادیم که سازش کنیم، رهبر قاتل را ستایش کنیم» سر دادند.

در حالی که وزارت اطلاعات یازده تن از اعضای خانواده پویا بختیاری، از جمله پدر و مادر او را در آستانه مراسم چهلم او بازداشت کرده‌اند، پویا بختیاری از نگاه بسیاری از ناظران و فعالان حقوق بشر به نماد اعتراض‌های مسالمت‌آمیز مردم ایران تبدیل شده است. پدر و مادر او برای برگزاری مراسم چهلم فرزندشان فراخوان عمومی‌ داده و از مردم خواسته بودند تا روز پنجم دی ماه به قبرستان بی‌بی سکینه بروند.

فریاد دو مادر بزرگ

مثل همه خانواده‌های داغدار، خانواده پویا هم برای چهلم او برنامه‌ داشتند. در روز موعود اما دو مادر بزرگ پویا تنها ماندند. فرزندان‌شان در زندان و ورود خودشان هم به بهشت سکینه ممنوع شد. اشک و آه و فریاد هم کارساز نبود.

ماموران امنیتی قبلا هم به پدر و مادر پویا هشدار داده بودند که از برپایی مراسم چهلم جلوگیری خواهند کرد. با این همه هر دو مادر بزرگ سکوت را شکسته و در پیام‌هایی جداگانه از ظلمی‌ که بر آنها رفته گفتند.

مادر ناهید شیربیشه، مادر پویا بختیاری، در حالی که قاب عکس پویا را در بغل دارد، رو به دوربین می‌گوید:‌

«سلام به ملت غیور ایران. من مادر بزرگ پویا بختیاری، ‌امروز پنجم دی روز شماری می‌کردم مزار نوه ام بروم یک فاتحه بدهم. چون همه بچه‌هایم را گرفتند، هیچ‌کس نبود. تمام ملتی که خیلی ازشون تشکر می‌کنم آمده بودند. هیچ کدام را راه ندادند. منم خیلی التماس کردم . گریه کردم. گفتم یک لحظه بگذارید برم فاتحه بدم، نگذاشتند. خیلی اذیت‌مون کردند. همه رو اکثرا زدند و سوار ماشین کردند و بردند. خیلی مردم را اذیت کردند. گفتند فردا آزاده. خواهش می‌کنم بچه‌های منو از زندان مرخص کنید.»

هم‌زمان مادر منوچهر بختیاری، پدر پویا، هم در ویدیویی جداگانه گفته:‌ «آی مردم نوه مرا کشتند. پویای منو کشتند. فردا چهلم شده. پسرهایم را آمدند بردند.همه پسرام رو بردند. آصفم، منوچهرم، مهردادم، عروسم، نوه‌ام …را آمدند بردند. چهلم بچه ام اصلا بلد نیستم کجان. من چکار کنم. به کی بگم. من دارم می‌میرم. بچه‌های منو بیارید. نگذاشتند چهلم بگیرند. فردا خودم چهلم می‌گیرم. از این قلبم. از این بدبختیم. از این نداریم.»

او افزود: «بچه منو ازاد کنید. منوچهر، مهرداد، آصف، عروسم رو آزاد کنید. نوه ۱۱ ساله ام رو بردند. خودتان آزاد کنید. خدا آزاد کند. به کی من بگم و برای کی گریه کنم. سر بچه ام رو زدند منفجر شده. آخه من به کی بگم. این جمهوری اسلامیه؟ من خودم بدبختم. ناراحتی قلبی دارم. به من کمک کنید. ای خدا… ای خدا نمی‌دونم بچه‌هام رو کجا بردند. اصلا خبر ندارم. من به خاطر نوه‌ام و بچه‌هام می‌میرم. دیگه طاقت ندارم. نوه ام رو که کشتید. بچه‌هام رو بیارید.»

بسیاری از خانواده‌ها و به‌ویژه مادران و پدران قربانیان، بارها گفته اند که چیزی برای از دست دادن ندارند.

خانواده‌هایی که از چهار دهه پیش تا به امروز زنجیره ای از مقاومت برای دادخواهی خون فرزندانشان را تشکیل داده و تاوان سنگینی هم داده اند.

این بار و پس از اعتراض‌های آبان‌ماه امسال، آنچه فضا را قدری متفاوت کرده، قدرت شبکه‌های اجتماعی و دوربین موبایل‌هاست.

مادران و پدرانی که با پیام‌های ویدیویی خود تلاش می‌کنند صدای خاموش شده فرزندان‌شان باشند؛ پیام‌هایی که به چالشی جدی برای حکومت تبدیل شده.

مادر ابراهیم کتابدار هم دیروز با ارسال دو پیام تصویری به مسیح علینژاد، روزنامه نگار و فعال حقوق بشر، ضمن حمایت از خانواده پویا بختیاری گفت:‌ «فردا چهلم ابراهیمه. من به کی شکایت کنم؟ این چه روزگاریه که من دارم. من می‌خوام بیام حرف بزنم… می‌گن لال شو… نمی‌گذارند من حرف بزنم. خون این جوان‌ها به ناحق ریخته شده. خون پویای عزیز هم به ناحق ریخته شد. پدر و مادرش و ایل و طایفه‌ش رو بازداشت کردند.»

او افزود: «از خدا می‌خوام و امیدوارم که صبح آزاد بشه و بیاد سر مزار بچه‌اش. باهم خون گریه کنیم. ای خدا… خدایا من این شکایت رو پیش کی ببرم؟ خدایا به فریاد من برس! به داد جوانان مادرمرده برس! من فردا به سودا چه جوابی بدم؟ فردا چهل روز می‌شه! لالایی بچه‌ام لالایی! لالایی ای فرزندم که خونش به ناحق ریخته. خون جوان‌ها به ناحق ریخته می‌شه. خدایا این ظلم رو کی می‌تـونه تحمل کنه؟ من مادر جگرسوخته چطور این ظلم رو تحمل کنم؟ ناهید چطور تحمل کنه؟ ناهید جان شریک غمتم. مسیح عزیزم اینو برای همه دنیا پخش کن. برای جهان پخش کن. ببینید مادرهای جگرسوخته چه می‌کشند؟ سلام به همه تون.»

ابراهیم کتابدار پدر دو کودک خردسال بود که روز ۲۵ آبان، در حالی که جلوی مغازه‌اش دست در جیب ایستاده بود، به ضرب گلوله نیروهای امنیتی به قلبش در جا کشته شد.

مادر او، سکینه احمدی، هم در آستانه چهلم فرزندش به خانه پویا بختیاری رفت. او پس از چهار ساعت جستجو توانست منزل پویا را در کرج پیدا کند. دو مادر داغدار در پیامی ‌ویدیویی از درد جانکاه و داغ سنگین خود گفتند.

این در حالی‌ست که دیروز ، مادر دو شهید جنگ ایران و عراق هم با انتشار پیامی ‌ویدیویی خواستار آزادی پدر و مادر پویا بختیاری و اجازه برگزاری مراسم چهلم پویا شدند.

مادری که نام دو فرزندش روی کوچه محل سکونت خانواده پویا است، در این پیام گفت:‌ «به نام خدا. من مادر ‌سید حمیدرضا میرسلطانی و سید ابوالفضل میرسلطانی، ساکن مهر شهر کرج. خواهشمندم پدرو مادر شهید پویا بختیاری را آزاد کنند و اجازه بدهند هر جا که خود مسئولین اجازه می‌دهند برای بچه‌شان چهلم بگیرند.»

خانواده آرشام ابراهیمی‌، از دیگر کشته‌شدگان اعتراض‌های آبان‌ماه هم با خانواده پویا بختیاری ابراز همدردی کرده‌اند. بهزاد ابراهیمی، ‌در پیامی‌ تصویری از مزار آرشام، گفت:‌ «من به همه خانواده‌های جان‌باختگان و داغ‌دیدگان تسلیت می‌گویم و امیدوارم چنین مصیبت‌هایی برای هیچ خانواده ای پیش نیاید. امیدوارم خداوند بزرگ به همه خانواده‌های داغ‌دیده صبر عنایت کند. به پدر و مادر این جوان، به خانواده من و همه ماها، صبر عنایت کند.»

واقعیت آن است که با وجود سرکوب‌ها و فشارهای امنیتی بر خانواده‌های کشته‌شدگان، صدای دادخواهی آنها، مخصوصا مادران قربانیان اعتراض‌ها در چهار دهه گذشته، هرگز خاموش نشده.

ناهید شیربیشه، مادر پویا بختیاری، از قربانیان آبان ۹۸، شهناز اکملی ، مادر مصطفی کریم بیگی و شهین مهین‌فر، مادر امیرارشد تاج‌میر، دو تن از قربانیان جنبش سبز در سال ۱۳۸۸ و اکرم نقابی، مادر سعید زینالی، از قربانیان اعتراض‌های دانشجویی سال ۷۸ و گل‌جهان اشرف‌پور و نیز مادر اکبر محمدی، فعال دانشجویی، که مرداد ۸۵ در زندان جان باخت از جمله زنانی هستند که می‌گویند چیزی برای از دست دادن ندارند.

مادرانی که می‌گویند تا زنده‌اند ساکت نمی‌نشینند.