علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، روز شنبه ۳۰ اردیبهشت، با مسئولان وزارت امور خارجه و سفیران جمهوری اسلامی دیدار داشت و در اظهاراتی «ضوابط و شاخص‌های سیاست خارجی موفق» را تبیین کرد.

به گزارش رسانه‌های داخلی، خامنه‌ای در تازه‌ترین سخنرانی خود اعلام کرد: «عزت به معنای نفی و پرهیز از دیپلماسی التماسی، حکمت به مفهوم تعاملات و فعالیت‌های خردمندانه و مصلحت به معنای انعطاف برای دور زدن موانع سخت و ادامه دادن مسیر، سه کلیدواژه اساسی در دیپلماسی‌اند.»

رهبر جمهوری اسلامی در ادامه، مسئولان دیپلماسی ایران را به رصد دائم تحولات تدریجی و حوادث تاثیرگذار در نظم بین‌الملل برای به دست آوردن «جایگاه شایسته ایران در نظم آینده جهان» فراخواند.

سخنرانی علی خامنه‌ای درباره «سیاست خارجی خوب» و «دستگاه دیپلماسی کارآمد» در شرایطی است که طی سال‌های گذشته جمهوری اسلامی بیش از هر زمان دیگری در حال تجربه انزوا و تحریم‌های گسترده بین‌المللی است.

 در کنار مذاکرات به نتیجه نرسیده احیای برجام و روابط پرتنش با ایالات متحده آمریکا و اسرائیل، سرکوب خشونت‌بار معترضان در شهرهای مختلف ایران سبب شده است که کشورهای اروپایی هر روز تحریم‌های بیشتری را علیه جمهوری اسلامی ایران اعمال کنند. از سوی دیگر، ارسال پهپادهای ایران به روسیه در جنگ علیه اوکراین، انتقادهای بین‌المللی را در پی داشته است.

در حالی که جمهوری اسلامی در شرایط شکننده‌ای از نظر روابط با دیگر کشورها قرار دارد، خامنه‌ای در سخنرانی روز شنبه خود به موضوعاتی از‌جمله «حضور اثرگذار و جهت‌بخش در پدیده‌ها، حوادث و جریان‌های مختلف سیاسی-اقتصادی جهان»، «رفع و کاهش سیاست‌ها و تصمیمات تهدیدآمیز علیه ایران» و «تضعیف کانون‌های خطرآفرین» به‌عنوان سیاست خارجی موفق و افتخارآمیز اشاره کرد.

او در عین حال درباره سه کلیدواژه «عزت، حکمت و مصلحت» در مقوله سیاست خارجی، گفت که عزت، «نفی دیپلماسی التماسی چه در کلام و چه در محتوا» و پرهیز از چشم دوختن به حرف و تصمیم مقام‌های کشورهای دیگر است.

رهبر جمهوری اسلامی بدون اشاره به موارد خاصی که در گذشته رخ داده است، درباره «دیپلماسی التماسی» اضافه کرد: «در گذشته در برخی از موارد ممکن است لحن‌مان هم التماس‌آمیز نبوده، اما باطن قضیه التماس بوده. عزت یعنی نفی این‌جور دیپلماسی، نفی چشم دوختن به دست و زبانِ این و آن.»

خامنه‌ای که خودش نقش تصمیم‌گیرنده در تمامی موضوعات داخلی و خارجی را بر عهده دارد، با اشاره به این که «تصمیمات و اقدامات دفعی و بدون حساب در مقاطعی به کشور ضربه زده است»، از «نداشتن اعتماد بیجا به طرف‌های مقابل» به‌عنوان تصمیمی حکیمانه نام برد.

او در عین حال از کلمه «مصلحت» به مفهوم داشتن انعطاف در موارد لازم تعبیر کرد و گفت: «چند سال قبل که مفهوم نرمش قهرمانانه مطرح شد، در خارج و برخی در داخل برداشت غلط کردند. انعطاف همان معنای تقیه را دارد؛ تقیه یعنی وقتی شما در یک جایی دارید حرکت می‌کنید، به یک صخره‌ای می‌رسید که از آن نمی‌توانید عبور کنید پس یک راهی پیدا کنید و از کنار صخره عبور کنید.»

در شرایطی که ایران به‌تازگی با میانجیگری کشور چین، به توافق ریاض دست یافته است، خامنه‌ای در سخنرانی جدید خود بر لزوم «سیاست ارتباط با کشورهای اسلامی ولو در دوردست و همچنین سیاست ارتباط با کشورهای هم‌جهت و همراه» نیز تاکید کرد.

با وجود لحن افتخارآمیز رهبر جمهوری اسلامی درباره سیاست خارجی و ارتباط هوشمندانه با کشورهای دیگر، مردم ایران درخصوص اقدامات انجام گرفته در سال‌ها و ماه‌های گذشته به‌ویژه در ارتباط با کشور چین ابراز نگرانی می‌کنند.

در بهمن ماه گذشته با سفر ابراهیم رئیسی به چین و امضای ۲۰ تفاهم‌نامه در پکن، موضوع توافق‌نامه جامع همکاری ۲۵ ساله دو کشور و بند‌ها و تعهدات آن بار دیگر در ایران خبرساز شد. این توافقنامه همچون بسیاری دیگر از تفاهم‌نامه‌های چین با سایر کشور‌ها، محرمانه است و اطلاعات چندانی از مفاد و جزئیات آن تاکنون منتشر نشده است. با این حال، واگذاری بسیاری از منابع اقتصادی و دادن امتیاز‌های هنگفت تجاری به پکن در کنار احتمال حضور نظامی این کشور در خاک ایران، از مهم‌ترین دغدغه‌های افکار عمومی در مورد این توافق‌نامه است.