خونسرد، سریالی است به کارگردانی امیرحسین ترابی و با بازی شهرام حقیت‌دوست (در نقش پلیس‌ آگاهی) و امیر آقایی در نقش (کسری-یک پزشک و قاتل) و سارا بهرامی که از اواسط تابستان پخش آن در شبکه نمایش خانگی فیلم‌نت شروع شده و تا کنون بیش از ۱۸ قسمت آن پخش شده است.

سریال در همان دو قسمت نخست توانست با فراز و فرود‌هایی که در اثر وجود داشت و قصه پرکشش، تماشاگران را به خود جذب کند. طرح محوری سریال در دفاع از حقوق زنان و همزمانی آن با جنبش اخیر ایران و نیز همپوشانی موضوعات آن با جنبش می‌تو، آن را بیشتر بر سر زبان‌ها انداخته و سبب استقبال افزون‌تری از آن شده است. زمان بخش اول سریال نزدیک به یک و نیم ساعت بود که تقریبا در سریال‌های ایرانی از این دست استثناء است و همین ابتکار نیز خریداران سریال را نسبت به دنبال کردن بقیه قسمت‌ها ترغیب کرد.

انتقام‌گیری از متجاوزان به حقوق زنان

داستان سریال درباره یک قاتل سریالی است به نام کسری (با بازی امیر آقایی) که به دلیل ضربه‌ روحی دوران کودکی، در پی انتقام‌گیری از تمامی افرادی است که زنان را مورد اذیت و آزار یا تجاوز قرار می‌دهند. در کنار این قاتل سریالی، پلیسی قرار دارد (سرگرد امیر طلوعی) که همزمان دوست صمیمی پزشک قاتل است و نسبت به خواهر او که به بیماری روانی دوقطبی دچار است،‌ علاقمندی‌هایی دارد و به دنبال سرنخ‌هایی برای دسترسی به تیمی است که اعضای بدن افراد را از ایران قاچاق می‌کنند.او همزمان به ماجرای قتل‌های زنجیره‌ای مشکوک می‌شود و هر از چندگاهی که به سرنخی می‌رسد، دستوری از بالا و یا نهادهای امنیتی به دستش می‌رسد که موضوع را به آن نهاد بسپرند و از ادامه تحقیق منصرف شوند. قاتل سریالی همسری وکیل دارد اما طبق توافق با همسرش، علاقه‌ای به بچه‌دار شدن ندارد، در حالی که همسرش بسیار دوست دارد فرزندی به دنیا بیاورد.

داستان سریال در چند بخش پی‌گرفته می‌شود. جدا از بخش‌های قتل و تعقیب و گریزهای پلیس و قاتل، و حتی شاخه‌هایی چون خبرنگاری که از ترکیه برخی از قتل‌ها را لو می‌دهد و در نهایت و به شکل مرموز کشته می‌شود، بخشی از داستان هم به گذشته پزشک قاتل و خانواده او می‌پردازد که اگرچه در بخش‌هایی به کندشدن سرعت سریال می‌آنجامد، اما برای دراماتیزه کردن فضای کلی کار و رسیدن به شناختی بهتر از شخصیت اصلی لازم و ضروری است.

عنوان «خونسرد» با شغل پزشک همخوانی دارد. پزشکی که ریاست بخش پزشکی قانونی را عهده‌دار است و هر روز با انواع و اقسام جسد روبرو می‌شود و دیدن قتل و خون برای او امری عادی است. از این منظر تهیه مکان و کشاندن متجاوزان و گناهکاران به آن محل و انجام قتل و امحای جسد قربانیان برایش امری عادی جلوه می‌کند، مشکل اما جایی بروز پیدا می‌کند که در فرآیند کار چند فرد بی‌گناه، کشته می‌شوند. این همان نقطه‌ای است که از منظر شخصیت‌پردازی در فیلمنامه با کاستی‌هایی روبرو می‌شویم و قاتل سریالی برای آنکه به پروژه قتل به زعم او گناهکاران و متجاوزان به حقوق زنان، ادامه دهد، افرادی را به قتل می‌رساند که بعدا خود درمی‌یابد هیچ گناهی نداشتند و یا به او گزارش اشتباهی دادند. از جمله این موارد کشتن یکی از همکاران زن است که در روند تحقیقاتی روی یکی از قتل‌ها به اسناد ارائه شده به پلیس جنایی مشکوک می‌شود و گزارشی به سرگرد طلوعی می‌دهد و او زن همکار پزشک قاتل را مامور بررسی مجدد یک پرونده می‌کند که با کشف این موضوع، او هم کشته می‌شود.

‌ایرانیزه کردن یا الگوبرداری از دو سریال معروف خارجی

از همان دو قسمت نخست که سریال منتشر شد، منتقدان بر این باور بودند نویسندگان سریال با گرته‌برداری از دو سریال دکستر(Dexter) و هانیبال، این سریال را طراحی و ساخته‌اند. در این دو سریال که در زمان نمایش خود بسیار هم پربیننده بودند، هم نیروی پلیس که به دنبال یک قاتل سریالی است و هم قاتل سریالی که به نوعی مشاور نیروی پلیس است از نظر مضمون با ساختار داستانی سریال خونسرد تشابهاتی دارد، اما همچنانکه کارگردان نیز در گفت و گوی خود با روزنامه خراسان اشاره کرده است، ایده‌های مرتبط با پلیس‌های جنایی در دایره‌ای محدود می‌گنجند و مهم اجرای آن ایده‌ها در فضای فرهنگی کشوری دیگر است. این همان نکته‌ای است که یکی از رمز‌های موفقیت سریال خونسرد شده است و آن طراحی مناسبات میان شخصیت‌های فیلم و بسترسازی آن در فضای اجتماعی و فرهنگی ایران است که به خوبی در سریال نشسته و جا افتاده است.

از بازی‌های طبیعی تا تکراری

بازی‌های سریال طبیعی است اما امیر‌آقایی در این نقش به رغم بازی درخشانی که ارائه داده، نتوانسته از پوسته برخی از نقش‌های قبلی خود بیرون بیاید. در مقابل شهرام حقیقت‌ دوست به رغم محدودیت‌هایی که در نقش‌های پلیس در ایران وجود دارد، توانسته اندکی از فضای نقش‌های کلیشه‌ای فاصله بگیرد و تصویری باورپذیرتر ارائه کند. در میان بازیگران زن بازی سارا بهرامی متفاوت‌تر از سایر بازیگران است. او که پیش از این هم برای بازی در فیلم دارکوب( ساخته بهروز شعیبی) جایزه سیمرغ بلورین را برای بهترین بازیگر نقش اول زن در سی‌و ششمین دوره جشنواره فیلم فجر دریافت کرده بود، در نقش دختری که به دنبال انتقام از مردان متجاوز است، و ارايه شخصیت دوگانه از یک زن، بسیار موفق عمل کرده است و مخاطب را همزمان به مرز دوگانه‌ی دوستی و تنفر رسانده است.

در کنار بازی‌ها باید از موسیقی سریال هم سخن گفت؛ به خصوص تیتراژ پایانی که ترانه‌‌ای با صدای تاثیرگذار و هراس‌افکن رضا یزدانی به خوبی روی آن نشسته است.

سانسورهای سریال

کمتر اتفاق می‌افتد نیروی انتظامی یا پلیس آگاهی، دستمایه یک سریال باشند و امکان ممیزی یا سانسور نداشته باشند، چرا که عموما در سریال‌های ایرانی قرار است یک تصویر روتوش‌ شده و پاکیزه از نیروی انتظامی در افکار عمومی ارائه شود. بر همین مبنا سریال خونسرد هم از این قاعده مستثنی نبوده است. امیرحسین ترابی در گفت و گویی مفصل با روزنامه خراسان به تاریخ ۱۷ آذرماه، ضمن اشاره به حساسیت‌های موجود در نیروی انتظامی گفت اندازه این سانسورها به قدری بود که از ابتدا و برای این که در روند نمایش سریال وقفه‌ای به وجود نیاید، همزمان دو سناریو را فیلمبرداری می‌کرده است. «لحظات، سکانس‌ها و پلان‌های زیادی وجود دارد که دچار ممیزی، حذف و سانسور شده است. بخشی از این ممیزی را نهادهای نظارتی که مجوز پخش کار را می‌دهند، انجام می‌دهند و چون پروژه ما قصه و موضوع حساسی داشت، از چند جا روی آن نظارت داشتند. اما با توجه به اشرافی که به این مسئله داشتم، زمان تصویربرداری کار بسیاری از سکانس‌ها را به صورت دو نسخه می‌گرفتم که اگر قرار باشد سانسوری شامل حالش شود، قصه الکن نباشد و جایگزینی برایش داشته باشم.» نکته جالب توجه آنجاست که این سانسور به گونه‌ای بود که حتی پایان قصه را هم تحت تاثیر قرار داد به نحوی که کارگردان در این‌باره گفت: «پایانی که من برای این سریال ساخته بودم، پایان بسیار درخشانی بود، اما متاسفانه دچار ممیزی‌هایی شده که مجبورم آن را تغییر بدهم، اما باز هم تلاش کردم این پایان تغییریافته هم پایانی باشد که مخاطب آن را دوست داشته باشد.» به نظر می‌رسد بخشی مهم از سریال که به تیغ سانسور دچار شده، علاوه بر نقش پلیس آگاهی و تطهیر آن، صحنه‌های قتل باشد که تقریبا از قسمت‌های دهم به بعد کمتر اصل قتل نمایش داده می‌شود. در حالی که در معرفی سریال اشاره شده که تنها برای افراد بالای ۱۵ سال مناسب است.

در مجموع سریال خونسرد به عنوان تجربه اول سریالی کارگردان، موفق از کار درآمده است و حتی می‌تواند دستمایه‌ای باشد برای ساخت اپیزودهای دیگری که در چند سال اخیر در فضای سریال‌سازی در شبکه نمایش خانگی رونق گرفته است.