ازانگه افغان، دختر پشتون‌تبار افغان که در آزمون کنکور سال جاری، در رشته علوم کامپیوتر به دانشگاه ننگرهار در شرق افغانستان راه یافته است، می‌گوید که آینده افغانستان به آموزش دختران بستگی دارد و در صورتی که مدارس به روی دختران مسدود بمانند «افغانستان به صورت مطلق در تاریکی فرو می‌رود».

ازانگه به ایندیپندنت فارسی گفت، با آنکه به دلیل مسدود ماندن مدارس دختران و محرومیت زنان از کار در بیرون از خانه، امیدواری به راه یافتن دختران به دانشگاه‌ها تا حدی از بین رفته بود، اما او در کنکور شرکت کرد و در رشته دلخواهش پذیرفته شد.

ازانگه از طالبان می‌خواهد که برای بازگشایی مدارس به روی دختران اقدام فوری کنند، چون دختران و مادران تحصیل‌کرده می‌توانند آینده افغانستان را بسازند.

عزت افغان، پدر ازانگه، روز شنبه، ۱۴ آبان (۵ نوامبر) و ساعاتی پس از اعلام نتایج کنکور، عکسی از خود و دخترش در فیسبوک منتشر کرد و نوشت: «دختر پرافتخار من ازانگه، در رشته علوم کامپیوتر به دانشگاه ننگرهار راه یافته است. به عمران خان [نخست‌وزیر سابق پاکستان] می‌گویم که ازانگه باعث افتخار پشتون‌ها است و تلاش می‌کند که به کشورش کمک کند.»

عمران خان در دسامبر ۲۰۲۱، در کنفرانس وزیران خارجه «سازمان همکاری اسلامی» که در اسلام‌آباد برگزار شد، خطاب به دیپلمات‌ها و رهبران سیاسی جهان گفت، به دلیل مسدود شدن مدارس به روی دختران در افغانستان، به طالبان فشار نیاورند، چون این مسئله می‌تواند حساسیت‌های فرهنگی در پی داشته باشد. عمران گفت: «‌وقتی درباره حقوق بشر و حقوق زنان صحبت می‌کنیم، باید در مورد هنجارهای فرهنگی حساس باشیم.»

 او با ذکر این نکته که پشتون‌های ساکن برخی از نواحی پاکستان، از جمله در شهرهای مجاور افغانستان، با آنکه دولت پاکستان به آنان کمک‌هزینه می‌دهد، دختران خود را به مدرسه نمی‌فرستند، افزود که در افغانستان نیز میان برخی خانواده‌ها و به ویژه در میان قوم پشتون، نفرستادن دختران به مدرسه و دانشگاه، یکی از ویژگی‌های فرهنگی است و کشورهای خارجی نباید در این زمینه مداخله کنند.

در آن زمان، شمار زیادی از سیاسیون و شهروندان افغانستان به سخنان عمران خان واکنش نشان دادند و آن را محکوم کردند. اما طالبان با تمجید از نشست سازمان همکاری اسلامی در پاکستان، از رهبران دولت پاکستان، از جمله عمران خان، بابت میزبانی آن نشست، سپاسگزاری کردند. 

ازانگه و عزت، دختر و پدر پشتون‌تبار، در گفت‌وگو با ایندیپندنت فارسی گفتند که سخنان عمران خان و برداشت‌هایی مانند آنچه نخست‌وزیر پیشین پاکستان از پشتون‌ها به جهان ارائه می‌دهند، حقیقت ندارد.

عزت افغان گفت: «من به مثابه یک پدر افغان و پشتون، افتخار می‌کنم که دخترم به رشته دلخواهش راه یافته است. فکر می‌کنم تمام پدرها در سراسر جهان همین احساس را دارند و می‌خواهند فرزندانشان در رشته‌های دلخواهشان آموزش ببینند.»

عزت افغان در مورد سخنان عمران خان می‌گوید که او فردی ورزشکار است و دانش سیاسی ندارد. به گفته عزت افغان، عمران خان درک درستی از جامعه و فرهنگ ندارد و در یک برهه زمانی که پاکستانی‌ها درگیر احساسات و خسته از فساد بودند، روی قدرت آمد.

در کنکور سال جاری در افغانستان هیچ دختری به فهرست ۱۰ نفر برتر راه نیافت، در حالیکه در سال‌های گذشته چندین بار دختران جایگاه اول را در نمره عمومی کنکور به دست آوردند. مسدود ماندن کلاس‌های هفتم تا دوازدهم مدارس به روی دختران، محروم شدن زنان از کار در بیرون از خانه، و تحمیل قید‌و‌بندهای سختگیرانه به دانشجویان دانشگاه‌ها، باعث شده است که بخشی از دختران دانش‌آموز انگیزه شرکت در کنکور و ادامه تحصیل را از دست بدهند. همچنین، گسترش فقر و بیکاری باعث شده است که شماری از خانواده‌ها دختران خود را به ازدواج اجباری درآورند.

به گزارش سازمان ملل متحد، خشکسالی مداوم، سقوط دولت پیشین، از بین رفتن نزدیک به ۵۰۰ هزار شغل و رکود اقتصادی، به گرسنگی و فقر در افغانستان دامن زده است و هم‌اکنون دست‌کم ۱۸ میلیون افغان به کمک‌های فوری نیاز دارند.

محروم شدن زنان شاغل افغانستان از ادامه اشتغال در نتیجه قوانین سختگیرانه طالبان، نیز میلیون‌ها دلار به اقتصاد خانواده‌ها آسیب زده است. هزاران زن شاغل که تا پیش از سلطه طالبان بر افغانستان در نهادهای دولتی و خصوصی کار می‌کردند، با درآمد ماهیانه‌شان خانواده‌های خود را حمایت می‌کردند. اما با محروم شدن آنان از اشتغال و از بین رفتن فرصت‌های شغلی دولتی و مستقل، خانواده‌های زیادی به فهرست افراد فقیر و نیازمند اضافه شدند.