۱۲ سال پس از ترور سید مصطفی کاظمی

کاظمی از قربانیان قتل‌های زنجیره‌ای گروههای مخالف دولت افغانستان بود

مصطفی کاظمی به  همراه مارشال محمد قسیم فهیم معاون اول حامد کرزی- TEKEE TANWAR / AFP

جمعه ۱۷ آبان در افغانستان مراسم یادبودی برای دوازدهمین سالگرد ترور سید مصطفی کاظمی، رهبر پیشین مجاهدین در کابل برگزار شد. کاظمی فردی بود خوش نام و اعتدال گرا که توانسته بود بین اسلام و دمکراسی در افغانستان سنتی، توازن ایجاد کند.  وی به خاطر موفقیت برنامه‌اش برای برقراری وحدت و اقتدار ملی فردی شناخته شده بود.

وزیر سابق تجارت هنگام ترور نماینده مجلس و رئیس کمیسیون اقتصادی پارلمان، در یک بمب‌گذاری خونین با ۵ نماینده دیگر مجلس در ولایت شمال شرقی بغلان کشته شد. در این انفجار بیش از ۸۰ غیرنظامی که عمدتا دانش آموز بودند نیز در این حمله‌ که هدفش مصطفی کاظمی بود، جان دادند.

انفجار پس از آن رخ داد که کاظمی با چندین نماینده دیگر برای افتتاح یک پروژه اقتصادی به ولایت بغلان در شمال رفته بودند و گروه‌ عظیمی از دانش آموزان و مردم محل به استقبال آنان در «کارخانه قند بغلان مرکزی» صف کشیدند. دسته گلی که به فرمانده سابق مجاهدین تقدیم شد، در میان خود بمبی داشت که توسط دستگاه کنترل از راه دور منفجر گردید. 

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

مصطفی کاظمی در سال ۱۳۳۸ در شهرستان سرخ‌پارسا در ولایت پروان به دنیا آمد و در ۴۸ سال عمرش زندگی پر از فراز و نشیبی را تجربه کرد.

او نوجوان بود که به صف مجاهدین مخالف دولت تحت حمایت شوروی پیوست و ابتدا عضو سپاه پاسداران انقلاب اسلامی افغانستان به رهبری محمد اکبری شد که مورد حمایت جمهوری اسلامی ایران بود. آقای کاظمی در اوایل بیشتر وقتش را به فعالیت‌های فرهنگ این حزب در ایران سپری می‌کرد.

با ائتلاف گروه‌های شیعی تحت عنوان حزب وحدت ملی افغانستان به رهبری عبدالعلی مزاری، کاظمی عضو حزب وحدت شد.

اما با تشدید اختلافات درون حزبی و پس از پیروزی مجاهدین در کابل و آغاز جنگ داخلی، مصطفی کاظمی برخلاف عبدالعلی مزاری، جناح دولت به ریاست برهان‌الدین ربانی را گرفت وعضو شورای موسوم به شورای‌عالی رهبری دولت شد.

این فرصتی برای نزدیکی و دوستی این رهبر جوان نوگرای شیعه با احمدشاه مسعود، فرمانده کاریزماتیک ضد طالبان شد. کاظمی به این‌ترتیب، با افتادن کابل به دست طالبان، به عضویت جبهه ملی دفاع از افغانستان درآمد که بعدها به ائتلاف شمال معروف شد.

پس از حملات یازدهم سپتامبر در آمریکا و سرنگونی امارت اسلامی طالبان در افغانستان، مصطفی کاظمی نقش مهمی در کنفرانس بین الافغانی بن ایفا کرد و از امضاکنندگان موافقتنامه بن بود.

یونس قانونی، رئیس هیات مجاهدین در کنفرانس بن و رئیس پیشین مجلس افغانستان در گردهمایی امروز در کابل به رابطه درازمدتش با کاظمی اشاره کرد و گفت:‌ «شهید کاظمی از بنیانگذاران کنفرانس بن و افغانستان نوین بود. تئوری‌هایی را که شهید کاظمی مطرح می‌کرد، تا به امروز کاربرد دارد. او یکی از نخبگان منحصر به فرد خانه ملت و خانه مردم افغانستان است».

در دولت موقت و انتقالی مورد حمایت جامعه جهانی، مصطفی کاظمی وزیر تجارت افغانستان شد. وی اگرچه تخصصی در اقتصاد نداشت، اما با مدیریت و رهبری موفق توانست این وزارت را از جمله موفقترین وزارتخانه های دولت حامد کرزی سازد.

حمیدالله فاروقی، رئیس دانشگاه کابل درباره کاظمی گفت: «پایه‌های بخش تجارت و سرمایه‌گذاری افغانستان را براساس آرزومندی‌های عصر جدید و آرزومندی‌هایی را که افغانستان در مناسبات خود با جهان تازه ایجاد کرده بود بنیاد گذاشت».

دو میراث موفق و بزرگترین طرح‌های اقتصادی او ایجاد اداره سرمایه‌گذاری خصوصی آيسا است که بازرگانان و سرمایه‌گذاران خارجی را به فعالیت در افغانستان تشویق می‌کند و بهره‌گیری از بندر چابهار است که به نزدیکی دو ملت ایران و افغانستان کمک کرده است.

آقای کاظمی اما در دولت‌های بعدی حامد کرزی از کابینه کنار گذاشته شد. او حزب خود را به نام اقتدار ملی ایجاد کرد و از کابل نامزد انتخابات پارلمانی شد. انتخابات را برد و نماینده مجلس شد و به ریاست کمیسیون اقتصادی مجلس رسید. 

اما نقش اثرگذار دیگر او در این مدت کمک به وحدت ملی اقوام و مذاهب در کشورش بود. او در تشکیل جبهۀ ملی افغانستان که در آن رهبران احزاب مجاهدین، تکنوکرات و حتی احزاب کمونیستی پیشین حضور داشتند، نقش بازی کرد.

با این حضور پررنگ او تهدید بزرگی برای گروه‌های مسلح ضد دولت افغانستان قلمداد می‌شد و در ادامه رشته قتل‌های زنجیره‌ای که جان حاجی عبدالقدیر وزیر فواد عامه، برهان‌الدین ربانی ، رئیس جمهور پیشین، ژنرال داوود داوود، معاون وزیر کشور در مبارزه با مواد مخدر، فرمانده مطلب بیک نماینده مجلس از استان تخار و احمد ولی کرزی، برادر رئیس جمهور را گرفت، کاظمی هم ترور شد.

هیچ گروهی تا به امروز مسئولیت این ترورها را برعهده نگرفته و تحقیقات دولت افغانستان هم نتیجه‌ای نداشته است.

در پی این انفجار گروه طالبان اعلام کرد که دستی در آن نداشته‌ و دولت هیاتی برای تحقیق به محل فرستاد اما معلوم نشد که حمله کار چه کسانی بود.

آقای قانونی امروز با اشاره تلویحی به زراندوزی و فساد اداری و مالی در افغانستان گفت کاظمی فردی بود که باوجود دسترسی به اقتصاد کشور نه از خود میراثی در بانک خارجی دارد، نه شهرک خصوصی احداث کرده و نه سرمایه‌ای دارد.

علی رضوانی از پیروان او هم می‌گوید: «یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های شهید کاظمی این بود که ما در داخل یعنی در اقتصاد ملی نقطه ضعف‌های اقتصاد را پیدا کنیم و بر اساس آن نقطه ضعف‌ها برای رفع آن نواقض برنامه ریزی کنیم تا سبب شود افغانستان و اقتصاد کشور متحول شود».

از سید مصطفی کاظمی سه پسر و سه دختر بر جا مانده‌اند و حزب اقتدار ملی او را برادرش علی کاظمی رهبری می‌کند.

بیشتر از