هم‌زمان با آماده شدن ناسا برای آزمایش تغییر جهت سیارک دوگانه (دارت) در روز دوشنبه، شری فیبر-بایر، استادیار مطالعات فضایی دانشگاه داکوتای شمالی، به مخاطرات مرتبط با این ماموریت می‌اندیشد؛ نخستین ماموریت از این دست که این فناوری منحرف کردن سیارکهای خطرناک را آزمایش می‌کند.
او به رویداد تکتیت استرالیا اشاره می‌کند؛ برخورد یک سیارک یا یک دنباله‌دار همچنان تا حدودی رازآلود که حدود ۷۹۰ هزار سال پیش در آسیای جنوب شرقی رخ داد و «منطقه بزرگی از جنوب شرقی آسیا را سوزاند و شاید در آن هنگام، ۱۰ درصد یا بیشتر از پیشینیان انسان را زنده از بین برد».
دکتر فیبر-بایر در مصاحبه‌ای، به ایندیپندنت گفت: «از همین رو است که ماموریت دارت بسیار مهم است. برخورد یک سیارک کوچک یا هسته دنباله‌دار تنها فاجعه طبیعی بالقوه قابل پیشگیری است که ممکن است تمدن بشری یا زندگی بخش بزرگی از نسل انسان را تهدید کند.»
فضاپیمای دارت ناسا عصر دوشنبه، در تلاشی برای تغییر مدار سیارک، به سیارکی کوچک در فاصله ۶.۸ میلیون مایلی (۱۱ میلیون کیلومتری) زمین برخورد خواهد کرد؛ تمرینی به منظور منحرف کردن سنگ‌های فضایی آتی که ممکن است زمین را با خطر مواجه کنند- برخورد با سیارک دارت هیچ تهدیدی برای زمین ایجاد نخواهد کرد.
سیارکهای بالقوه خطرناک چیستند؟
اما تهدید احتمالی از جانب سایر سیارک‌ها یا دنباله‌دارها، حتی اگر نسبتا نادر باشد، واقعی است و پیامدهای [آن] متفاوت است. از برخوردهای بزرگ که می‌تواند بیشتر حیات روی زمین را از بین ببرد گرفته تا عبور از نزدیک که [در آن، سیارک] کاملا به سیاره برخورد نمی‌کنند اما به هر حال تمدن انسانی را به هم می‌ریزد.
دکتر فیبر-بایر گفت: «این صرفا یک برخورد به زمین نیست. ما دارایی‌ها و چیزهای فضایی زیادی در اطراف زمین داریم و این دارایی‌ها آسیب‌پذیر و در معرض خطرند. یک سیارک کوچک که نزدیک بیاید، می‌تواند بدون اینکه لزوما به زمین برخورد کند، بسیاری از زیرساخت‌های فضایی ما را مختل کند.»
همه سیارک‌ها تهدیدی برای زمین نیستند. بسیاری از آن‌ها در مدارهایی قرار دارند که هرگز با زمین تلاقی نمی‌کنند. در حالی که برخی دیگر به قدری کوچک‌اند که بدون آنکه آسیبی برسانند در جو زمین می‌سوزند. به گفته ناسا، سالانه بیش از ۴۸ تن سنگ فضایی، برخی به اندازه توپ فوتبال، برخی به اندازه دانه‌های شن، به جو زمین وارد می‌شوند.
اما به گفته دکتر فیبر-بایر، حدود دو هزار و ۲۵۹ سیارک شناخته‌شده وجود دارند که به عنوان «اجرام بالقوه خطرناک» (PHA) شناخته می‌شوند- اجرام بالقوه خطرناک با بیشترین میزان نزدیکی به مدار زمین و اندازه آن‌ها تعریف شدند. اگر قطر یک سنگ فضایی حدود ۴۶۰ پا (۱۴۰ متر) یا بیشتر و مدار آن حدود ۴۶ میلیون مایل از مدار زمین (۷۵ میلیون کیلومتر) یا حدود ۱۹.۵ برابر فاصله زمین تا ماه باشد، بالقوه خطرناک در نظر گرفته می‌شود.
این باعث می‌شود که ۷.۷ درصد از اجسام نزدیک زمین، اجرام بالقوه خطرناک باشند.
سیارک‌ها چقدر خطرناک‌اند؟
به‌راحتی می‌توان دید که چرا معیارهای وضعیت «اجرام بالقوه خطرناک» دست‌کم از نظر اندازه، این‌گونه‌اند. به گفته دکتر فیبر-بایر، یک سیارک با قطر حدود ۴۶۰ پا-۱۴۰ متر- که با سرعت ۴۴ هزار مایل بر ساعت (۷۰ هزار کیلومتر بر ساعت)، [سرعتی] معمول برای برخورد یک سیارک، حرکت می‌کند، انرژی معادل ۱۷۰ میلیون تن «تی‌ان‌تی» در حال انفجار یا «حدود سه برابر آزاد شدن انرژی بزرگ‌ترین بمب هیدروژنی منفجرشده روی سطح زمین، بمب ۵۰ مگاتنی شوروی تزاری، آزاد می‌کند».
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
حتی سنگ‌های فضایی کوچک‌تر نیز بسته به اینکه هنگام ورود به جو زمین چقدر [متراکم و] به هم چسبیده باشند، می‌توانند خطرناک باشند.
دکتر فیبر-بایر یادآور می‌شود که در سال ۲۰۱۳، یک شهاب کوچک در [ارتفاع] حدود ۹۷ هزارپایی بالای استان چلیابینسک در روسیه منفجر شد و موج ضربه‌ای ایجاد کرد که به شکستن پنجره‌ها و آسیب دیدن ساختمان‌ها منجر شد. این شهاب فقط حدود ۲۰ متر یا ۶۶ پا قطر داشت. او گفت: «و چیزی که آزاد کرد، حدودا انرژی معادل حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ کیلوتن تی‌ان‌تی بود.»
دکتر فیبر-بایر خاطرنشان کرد: «بمب هسته‌ای که ایالات متحده روی شهر هیروشیما ژاپن انداخت، انرژی معادل ۱۵ کیلوتن تولید کرد، بنابراین اگر شهاب چلیابینسک مدت طولانی‌تری یکپارچه می‌ماند و در نزدیکی زمین منفجر می‌شد، تقریبا یک میلیون نفر تنها از آن انفجار در هوا تحت تاثیر [مخرب آن] قرار می گرفتند.»
چقدر باید نگران سیارک‌ها باشیم؟
لیندلی جانسون، مدیر دفاع سیاره‌ای ناسا، در کنفرانس مطبوعاتی پنجشنبه در خصوص ماموریت دارت به خبرنگاران گفت که خوشبختانه برخوردهای بزرگ سیارک‌ها نسبتا نادرند.
او گفت: «شاید در هر قرن یک بار، سیارکی وجود داشته باشد که ما واقعا نگران آن باشیم و بخواهیم مسیرش را تغییر دهیم.»
دکتر جانسون گفت، نکته مهم و شاید مهم‌تر از توسعه فناوری‌هایی نظیر دارت برای منحرف کردن سیارک‌ها، اطمینان از این است که همه آن‌ها را پیدا کرده‌ایم و ناسا قصد دارد تا سال ۲۰۲۶ یک ماهواره جدید به فضا پرتاب کند تا به این کار کمک کند. نئو (NEO)، تلسکوپ نقشه‌بردار فضا.
دکتر جانسون به خبرنگاران گفت: «نقشه‌بردار نئو می‌تواند جمعیت سیارکهای ۱۴۰ متری و بزرگ‌تر را طی یک دوره ۱۰ ساله پیدا کند. این در زمان زمین‌شناسی، یک دوره بسیار کوتاه است و اگر ما بدبیاری خاصی نیاوریم، من در چنین بازه زمانی بابت برخورد [سیارکی] نگران نیستم.»
همچنین این زمان برای ناسا کافی است تا نتایج ماموریت دارت را بررسی و مشخص کند آیا هر زمان که سیارک بعدی در افق فضا ظاهر شد، می‌توان از یک نسخه بزرگ‌تر از فضاپیمای دارت یا روش دیگری برای منحرف کردن یک سیارک یا تهدید دنباله‌دار بزرگ استفاده کرد یا نه.
دکتر جانسون گفت: «ما ناوگان ثابتی از فضاپیمای دارت نخواهیم داشت. فناوری احتمالا طی ۳۰، ۴۰ سال آینده پیشرفت می‌کند. چه کسی می‌تواند تصور کند که ما برای منحرف کردن یک سیارک ممکن است چه فناوری در دسترس داشته باشیم؟»
فناوری همین حالا هم طی ۲۰ سالی که دکتر فیبر-بایر سیارک‌ها را بررسی کرده، بسیار پیشرفت کرده است.
او درباره دارت گفت: «زمانی که مطالعه سیارک‌ها را شروع کردم، این یک رویا بود. این نخستین آزمایش فناوری ما است که واقعا معرکه است. خواهیم دید که آیا این ایده‌ها به نتیجه می‌رسند یا نه.»
آزمایش دارت ناسا عصر دوشنبه از ساعت ۶ بعدازظهر به وقت شرق ایالات متحده به صورت زنده از تلویزیون ناسا پخش خواهد شد.
© The Independent
