چرا سنی های عراق از پیوستن به اعتراضات مردمی خودداری کردند؟

تداوم اعتراضات در عراق، دستاوردهای امنیتی را با خطر رو به رو خواهد کرد

عکس از: AFP (اندیپندنت عربی) .

عدم وجود فرقه گرایی در اعتراضات اخیر مردمی در عراق که تنها در مناطق شیعه نشین این کشور گسترش یافته است، عامل عمده ای برای موفقیت این تظاهرات به شمار می رود و تداوم همبستگی میان اعتراض کنندگان توانسته است رهبران شیعه مذهب دولتی را با چالش رو به رو کند. اما عدم پیوستن اهل سنت عراق به اعتراضات اخیر و منحصر ماندن تنش میان شهروندان شیعه مذهب و رهبران آن ها که بر مسند قدرت تکیه زده اند، این پرسش را مطرح می کند که آیا اهل سنت عراق تمایلی به سهمی گیری در این کشمکش ها ندارند و یا این که مناطق شمالی و غربی عراق پیوندی با این درگیری ها ندارد؟

خاطرات تلخ درگیری با داعش

هشام الهاشمی، کارشناس مسایل استراتژیک می گوید: شهروندان سنی مذهب عراق، سال های زیادی را در جنگ با داعش سپری کرده و تازه به آزادی رسیدند و تا هنوز آثار ویرانی در این مناطق به نظر می خورد، بنا بر این، اگر آن ها وارد درگیری دیگری شوند، بیشتر از پیش در عمق بحران فرو خواهند رفت. مهم تر این که در گذشته، داعش از تظاهرات اهل سنت سوء استفاده کرده و اغلب این مناطق را به تصرف خود در آورد، امروز ساکنان این استان ها از تکرار سناریوی سابق، نگران هستند و نمی خواهند دست به اقدامی بزنند که بی تردید به ضرر آن ها تمام می شود.

اعتراضات مردمی اهل سنت در سال 2013، منجر به سقوط استان های انبار، موصل، صلاح الدین و دیالی به دست داعش شد و پس از درگیری مسلحانه میان "شورشیان عشایری" و نیروها امنیتی عراق، جنبش مردمی به یک کشمکش مذهبی و درگیری فرقه ای تبدیل شد و آن زمان، تنها هدفی که این شهروندان داشتند، رهایی از شر قدرت روز افزون شیعه بود.

بدین ترتیب شاید بتوان گفت که ذهنیت عمومی اهل سنت از حقایق تاریخی و پیش بینی آن ها از تحولات آینده، عامل اصلی عدم پیوستن آن ها به اعتراضات مردمی است.

از سوی دیگر، نقش احزاب مذهبی شیعه در استان ها مرکزی و جنوبی در چند سال اخیر، پر رنگ تر شده است و اعتراضات اخیر مردمی را نیز همین گروه ها، رهبری و سازماندهی می کنند. شعار های که در این تظاهرات سر داده می شود، نمایانگر حضور شهروندان شیعه مذهب عراق است و نشان می دهد که این معترضان از رهبرانی که خود آن ها را چندی پیش انتخاب کرده بودند، بیزار شده اند، اما گروه های سنی مذهب عراق، نیازی به سهم گیری و تأثیر گذاری در این ناسازگاری ها که میان شهروندان شیعه مذهب و رهبران آن ها جریان دارد، نمی بینند.

در همین راستا، لیث کبه، یکی از سیاستمداران عراقی می گوید: اغلب معترضان که در این اواخر به خیابان ها ریختند، جوانانی هستند که سن آن ها کم تر از بیست سال است و این افراد هیچ خاطره ای از روز های تلخ زندگی تحت حاکمیت صدام حسین ندارند و نمی دانند که پیامد مخالفت با رژیم بعث چقدر وحشتناک بوده است. این سیاستمدار می افزاید: با توجه به این امر، دولت عراق امروز در برابر اعتراضات نسلی قرار گرفته است که از جنایت های رژیم صدام حسین اطلاعی نداشته و احساس محرومیت نمی کند و در انجام فعالیت های مذهبی با هیچ مانعی رو به رو نشده است. بدین ترتیب دولت کنونی عراق دیگر نمی تواند با ذکر دستاورد های گذشته، نسل امروز را متقاعد به پذیرش شرایط موجود کند.

نظریه توطئه

نمایندگان جناح های سیاسی حمایت کننده از دولت عادل عبد المهدی، بدین باور اند که برخی جهت های خارجی که شرایط کنونی را به سود خود نمی بینند، برای سرنگونی دولت توطئه چینی می کنند و توده های آسیب دیده را تشویق به تظاهرات علیه حکومت می کنند. این نمایندگان تأکید دارند که اعتراضات خشمگین کنونی که برخی آن را یک انقلاب فرقه گرایی سنی توصیف می کنند، به هیچ صورتی نمی تواند منجر به سرنگونی دولت شود، زیرا این دسیسه  خارجی، بی گمان محکوم به ناکامی است. به عبارت دیگر، دور نگه داشتن اهل سنت از جنبش اعتراضات اخیر، یک اقدام برنامه ریزی شده از خارج پنداشته می شود که هدف آن، جلوگیری از سوء استفاده از تنش های تفرقه گرایی توسط برخی جناح های سیاسی در عراق است. این نمایندگان علاوه می دارند که حضور پایگاه های آمریکایی در استان های سنی مذهب و کردنشین حاکی از تلاش آمریکا برای شیعه جلوه دادن تظاهرات مردمی اخیر است. ایالات متحده قصد دارد با اتخاذ این سیاست، ناکامی اسلام سیاسی را ثابت کند.

البته، واکنش شدید بغداد به اعتراضات مردمی شهروندان شیعه مذهب و نگرانی از احتمال بازگشت داعش می تواند انگیزه ای برای عدم سهم گیری گروه های سنی مذهب در تظاهرات اخیر باشد. اهل سنت عراق که متحمل رنج جنایت های داعش شده اند دیگر نمی توانند با ابراز مخالفت علیه دولتی که به "دولت خلافت تروریستی داعش" پایان داده است، تن به مخاطره دهند، زیرا حمایت از این اعتراضات می تواند منجر به از دست دادن تمامی دستاورد های امنیتی شود که ساکنان استان های شمالی و مرکزی، پس از شکست داعش در سال 2017 موفق به کسب آن شدند. 

https://www.independentarabia.com

دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مقاله لزوماً سیاست یا موضع ایندیپندنت فارسی را منعکس نمی کند.

© IndependentArabia

بیشتر از دیدگاه