سخنگوی دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان، روز دوشنبه، ۱۲ اردیبهشت، از مسمومیت گسترده ناشی از مصرف مشروب دست‌ساز در بندرعباس خبر داد.

به گزارش ایرنا، او شمار جان‌باختگان ناشی از مصرف مشروبات الکلی دست‌ساز در بندرعباس را پنج نفر اعلام کرد که چهار نفر از آن‌ها مرد، و قربانی پنجم زن است. دو نفر از درگذشتگان جوان‌های ۲۶ و ۳۰ ساله بوده‌اند و اطلاعات بیشتری درباره سایر افراد منتشر نشده است.

فاطمه نوروزیان، سخنگوی دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان، با بیان اینکه از روز دهم اردیبهشت تاکنون ۴۸ نفر به دلیل مسمومیت ناشی از مصرف مشروب به بیمارستان‌های بندرعباس رجوع کرده‌اند، خبر داد که ۱۱نفر با حال وخیم در بخش «آی سی یو» بستری‌ شده‌اند. به گفته او، سه نفر از رجوع‌کنندگان دچار اختلال یا تاری بینایی شده‌اند و هشت نفر با تشخیص پزشک یا درخواست و رضایت شخصی، از ماندن در بیمارستان انصراف داده‌اند.

این اولین بار نیست که خبر مسمومیت الکلی در شهرهای جنوبی ایران، رسانه‌ای می‌شود. مرگ ناشی از مسمومیت مصرف مشروب الکلی دست‌ساز در هرمزگان، ازجمله در شهرهای قشم، بندرعباس، و بندرلنگه، در سال ۹۷ با انتشار گزارش مرگ ۲۲ نفر، خبرساز شد. 

در آن سال تعداد رجوع‌کنندگان به مراکز درمانی در اثر مسمومیت ناشی از مصرف مشروب‌های الکلی دست‌ساز به ۲۵۰ نفر رسید که در گروه سنی ۱۷ تا ۵۰ سال قرار داشتند. به گفته مسئولان دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان، «کار ۱۳۱ نفر از این افراد به دیالیز کشیده شد».

در سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ نیز مرگ چهار نفر دیگر در این استان بر اثر مسمومیت الکلی در آمارهای رسمی اعلام شد؛ هرچند، با توجه به آمار سال‌های پیش از آن، به نظر می‌رسد که این تعداد چندان منطبق با واقعیت نباشد.

جرم‌انگاری شدید اما بی‌فایده

خرید و فروش و مصرف نوشیدنی‌ الکلی، در قوانین جمهوری اسلامی ایران جرم است. بنا به ماده ۲۶۵ قانون مجازات اسلامی، «حد مصرف مسکرات ۸۰ ضربه تازیانه است». بر اساس قوانین ایران، سوءپیشینه نیز تا دو سال در سابقه کیفری محکومان باقی می‌ماند. در عین حال، «تکرار شرب خمر» برای بار چهارم، مجازات اعدام به همراه دارد. مواد ۷۰۲ و ۷۰۳ قانون تعزیرات نیز خرید، حمل، و نگهداری مشروبات الکلی را جرم‌انگاری کرده است.

با اینکه مسئولان جمهوری اسلامی ایران می‌کوشند با چنین قانون‌ها و مجازات‌هایی مصرف نوشیدنی‌های الکلی را در ایران کنترل کنند و بر ساخت و مصرف آن در کشور سرپوش بگذارند، هرازگاهی گزارش‌هایی درباره مسمومیت شهروندان یا پیدا شدن یک محموله یا کارگاه تولید مشروبات الکلی منتشر می‌شود. نمونه‌وار، در همین شهرهای جنوبی که اخیرا تعداد زیادی از شهروندان با مسمومیت الکلی راهی بیمارستان شدند، بارها خبرهایی درباره توقیف محموله‌های قاچاق یا پلمب کارگاه‌های تولید مشروب دست‌ساز رسانه‌ای شده است.

۲۶ مهر ۱۴۰۰ از هرمزگان خبر رسید که سپاه ناحیه بندرعباس بیش  از۵۵۰ لیتر مشروبات الکی دست‌ساز در یک کارگاه پیدا کرده است. دی ماه سال ۱۴۰۰، دادستان عمومی و انقلاب بهبهان از کشف و ضبط بیش از ۹۷هزار لیتر مشروبات الکلی در این شهرستان خبر داد. بهمن سال گذشته نیز دادگستری هرمزگان از انهدام یک باند قاچاق مشروبات الکلی در جزیره قشم و دستگیری ۶ نفر خبر داد.

با این حال، نه این کشف و ضبط‌ها و نه جرم‌انگاری و شلاق و زندان، نتوانسته است مانع مصرف نوشیدنی‌های الکلی در جمهوری اسلامی ایران شود. تنها نتیجه‌ای که چنین ممنوعیتی به همراه آورده است، گسترش قاچاق، اجبار مردم به مصرف نوشیدنی‌های الکلی تقلبی، و مرگ و آسیب‌های جسمی ماندگار برای شهروندان بوده است.

آمار صعودی مصرف‌کنندگان الکل در ایران

به گزارش سازمان پزشکی قانونی، بیشترین مسمومیتی که در سال‌های اخیر در ایران منجر به مرگ شده است، مسمومیت ناشی از سوءمصرف مواد مخدر و محرک و الکل و عوارض ناشی از آن است.

عباس مسجدی آرانی، رئیس سازمان پزشکی قانونی ایران، سال گذشته از «رشد بیش از ۱۰۰ درصدی» مصرف نوشیدنی‌های الکلی در ایران خبر داد و در گزارشی اعلام کرد که «۶۲۷ نفر در سال ۹۸ در اثر مصرف الکل جان خود را از دست دادند که نسبت به سال قبل از آن، یعنی سال ۱۳۹۷، رشد ۱۴۲ درصدی داشته است».

آبان سال ۱۳۹۷ نیز ایرج حریرچی، سخنگوی وزارت بهداشت ایران، خبر داد که طی ۴۵ روز، ۹۵۹ نفر در استان‌های البرز، هرمزگان، خراسان شمالی، و تهران بر اثر مصرف مشروبات الکلی تقلبی مسموم شدند که از این تعداد ۸۴ نفر جان باخته‌اند. او اعلام کرد که ۲۷ نفر از این تعداد نیز نابینا یا کم‌بینا، و ۳۰۵ نفر دیالیز شده‌اند.

با این که شمار دقیقی از تعداد مصرف‌کنندگان الکل و نوع الکل مصرفی آنان در ایران وجود ندارد، برخی آمارهای منتشرشده از سوی کارشناسان پزشکی قانونی نشان می‌دهد که میانگین سالانه ۱۲۰ نفر به دلیل مسمومیت‌های الکلی در ایران جان خود را از دست می‌دهند، و اغلب قربانیان نیز مردان‌اند.

برخی تحقیق‌های دانشگاهی نیز حاکی از آن است که در ایران مردان بیش از زنان به مصرف الکل گرایش دارند. با این حال، میزان مصرف الکل در میان زنان رو به افزایش است.

بر اساس بعضی پژوهش‌ها، ميانگين به دست آمده برای پایین‌ترین سن مصرف مشروبات الکلی و مواد مخدر در ایران، به ترتیب ۱۷.۶ و ۱۸ سال است. در شیوع‌شناسی انجام‌شده در سال ۸۸ بین دانشجویان دانشگاه‌های تحت پوشش وزارت علوم نیز شیوع مصرف الکل ۱۳ درصد گزارش شد که پس از قلیان و سیگار، در جایگاه سوم قرار می‌گیرد. پژوهش دیگری در سال ۹۳ نشان داد که ۹۰ درصد از مسموم‌شدگان، دلیل مصرف الکل را بیکاری و نداشتن سرگرمی بیان می‌کنند.