مطالعه جدیدی نشان می‌دهد که افزایش دمای جهان و تغییرات سریع اقلیمی در ۱۸۳ میلیون سال پیش، ممکن است باعث ایجاد شرایط مساعد برای حفظ پیکر نرم و ظریف حیوانات آبزی مرده در آن زمان شده باشد.

این تحقیق که در نشریه «گزارش‌های علمی» (Scientific Reports) منتشر شده است، نشان می‌دهد که بقایای «ومپیروپاد»هایی (vampyropods) که شبیه ماهی مرکب هستند، همراه مرکب‌دان و چنگال‌های سفت و نقش‌دار و نیز ماهی‌هایی با آبشش و بافت چشمی سالم، به خوبی و به گونه‌ای مشابه در نقاط مختلف جهان باقی مانده است.

این مطالعه نشان داد که تغییرات زیست‌محیطی که در گذشته رخ داده است، احتمالا شرایط لازم را برای فسیل شدن این بقایای جانوری مهیا کرده است.

سینجینی سینها، دانشجوی تحصیلات تکمیلی دانشگاه تگزاس (یو‌تی) و نویسنده اصلی این مطالعه، در بیانیه‌ای گفت: «وقتی این پژوهش را آغاز کردم، اصلا نمی‌دانستم نحوه ماندگاری این بقایا شبیه هم بوده است یا نه. کنجکاو بودم که چه عاملی موجب این ماندگاری استثنایی بوده است.»

فسیل شدن فرایند پیچیده‌ای شامل شکل‌گیری مواد معدنی درون بافت‌های جانوران مرده است.

در این مطالعه جدید، محققان بخش‌های مختلف نمونه‌های فسیل را با استفاده از میکروسکوپ الکترونی که می‌تواند عناصر شیمیایی موجود در این مواد معدنی را ردیابی کند، بررسی کردند.

این فسیل‌ها از جاهای مختلف دنیا، از جمله استرابری بنک واقع در جنوب انگلستان، پوزیدونیا شیل در جنوب آلمان، و یاها تیندا در آلبرتای کانادا گرد آمده بودند، اما محققان گفته‌اند میان آن‌ها شباهت‌های بسیاری وجود دارد.

محققان گفته‌اند مثلا در برخی بافت‌های بررسی شده، از جمله اسکلت خارجی سخت‌پوستان و بافت‌های نرم ومپیروپادها، فسفر پیدا کرده‌اند که معمولا این عنصر در آن‌ها نیست، و این نشان می‌دهد که منشا این مواد معدنی، محیط زیست این جانوران بوده است.

«شاید تغییرات اقلیمی بر حیات روی کره زمین اثر گذاشته باشد. طبق نتایج تحقیقی که سینجینی@SinjiniS، روان مارتیندیل @RowanMartindale و دیگران از «دانشکده علوم زمین جکسون» روی فسیل‌های خاص انجام داده‌اند، ممکن است این پدیده بر جانوران مرده نیز اثرگذار بوده باشد.

روان مارتیندیل، نویسنده دیگر این تحقیق و دانشیار دانشگاه تگزاس، گفت: «انتظار داشتیم شباهت‌هایی وجود داشته باشد، اما این‌همه شباهت غافلگیرکننده بود.»

درو ماسنته، نویسنده دیگر این پژوهش، توضیح داد: «فسفر عنصری است که انتظار نمی‌رود در سنگ‌های رسوبی وجود داشته باشد. معمولا جز در شرایط خاص، در مقادیر زیاد مدفون نمی‌شود.»

محققان می‌گویند شاید دوره‌ای تغییرات زیست‌محیطی شدید و سریع باعث ایجاد این شرایط شده است که احتمالا عامل آن آزاد شدن مقدار زیادی گازهای گلخانه‌ای در جو بر اثر فوران آتشفشان‌ها در اوایل دوره ژوراسیک، حدود ۱۴۵ تا ۲۰۰ میلیون سال پیش بوده است.

آنان گفتند افزایش دمای جهان در آن دوره احتمالا موجب افزایش بارندگی شده است که مقادیر زیادی رسوبات مملو از فسفر را از صخره‌های روی زمین شسته و به اقیانوس‌ها برده است.

خاویر لوک، از محققان دانشگاه هاروارد که در این مطالعه شرکت نداشته است، در بیانیه‌ای گفت: «شاید یکی از مهم‌ترین نتایج این کار تحقیقاتی، این باشد که رویدادهای جهانی گذشته، فارغ از مکان، سنگ‌شناسی، نوع محیط و شرایط رسوبی آن‌ها،  ممکن است شرایط را برای ماندگاری استثنایی نهشته‌های دریایی پر از فسیل در سراسر جهان مهیا کرده باشد.»

هرچند بحران تغییرات اقلیمی کنونی که ناشی از فعالیت‌های بشر است، نیز موجب کاهش اکسیژن در اقیانوس‌های زمین شده است، محققان گفته‌اند شاید «میلیون‌ها سال طول بکشد تا بتوان گفت تشکیل فسیل‌های استثنایی افزایش یافته است.»