انفعال غرب در قبال اوکراین، پیام خطرناکی برای تایوان خواهد داشت.

بوریس جانسون، نخست‌وزیر بریتانیا، روز شنبه در نشست امنیتی مونیخ با بیان این جمله هشدار داد که اگر کشورهای غربی در قبال پیشروی روسیه به سمت اوکراین بی‌تفاوت باشند، تاثیر آن را می‌توان در آینده در سراسر جهان به ویژه شرق آسیا و تایوان مشاهده کرد.

چین در هفته‌های اول تنش میان روسیه و غرب بر سر اوکراین نظاره‌گر وقایع بود. پس از آن با سفر ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه به چین برای حضور در افتتاحیه المپیک زمستانی پکن (رویدادی که کشورهای غربی به دلیل نقض حقوق‌بشر در چین آن را تحریم دیپلماتیک کردند) حمایت خود را از روسیه بیان داشت و از پیشروی نیروهای ناتو به سمت شرق اروپا انتقاد کرد. در مقابل پوتین هم از موضع چین در قبال تایوان حمایت و مخالفت خود را با هرگونه استقلال‌طلبی در تایوان ابراز داشت.

پوتین در این سفر همچنین اعلام کرد که روسیه طرحی را برای صدور ۱۰ میلیارد متر مکعب گاز طبیعی به چین در نظر گرفته است.

روسیه در بحران اوکراین از انرژی به عنوان اهرم فشاری بر اروپا استفاده می‌کند. از این رو با قطع احتمالی صادرات گاز به اروپا به دنبال جایگزین است.

در حال حاضر اوکراین از سه سمت شمال، شرق و جنوب در محاصره نیروهای نظامی روس قرار گرفته و هر روز بر تعداد این نیروها افزوده می‌شود. بنا بر آخرین برآورد و به گفته نماینده آمریکا در سازمان همکاری و امنیت اروپا تاکنون ۱۹۰ هزار نیروی روسی در نزدیکی مرزهای کی‌یف مستقر شده‌اند. نیروهایی که اکنون موضع تهاجمی به خود گرفته‌اند.

تاکنون موضع غرب، تهدید به تحریم، اعزام نیرو به منطقه و برگزاری نشست‌های دوجانه و چندجانبه بوده است. سایه بحران اوکراین بر سر نشست مونیخ چنان پر رنگ بود که تقریبا اغلب مباحث مطرح شده میان رهبران جهان حول این محور بود. در واقع این بحران به مساله‌ای حیثیتی برای غرب تبدیل شده است.

اگر کشورهای غربی آن‌گونه که بوریس جانسون گفت در قبال اوکراین منفعلانه عمل کنند و اجازه دهند که روسیه مانند سال ۲۰۱۴ که شبه جزیره کریمه را به خاک خود ملحق کرد به پیشروی خود ادامه دهد، انعکاس این انفعال در آینده در شرق آسیا هم شنیده خواهد شد.

تایوان از سال  ۱۹۴۹ میلادی و پس از پایان جنگ‌های داخلی چین به شکل خودمختار اداره می‌شود، اما چین ادعا دارد که آن کشور جزئی از قلمرو  چین است و حق استفاده از زور و نیروی نظامی را برای الحاق دوباره تایوان به آن کشور، محفوظ می‌داند. «شی جین پینگ»، رئیس جمهور چین بارها وعده داده که تایوان را دوباره به چین ملحق خواهد کرد.

در یک سال گذشته هواپیماهای جنگی چین بارها در محدوده حریم هوایی تایوان به پرواز در آمده‌اند.

اکتبر ۲۰۲۱ چین یکی از بزرگترین عملیات‌های خود را در نزدیکی حریم هوای تایوان انجام داد. این کشور به فاصله دو روز از ده‌ها هواپیمای جنگی از جمله یک بمب‌افکن با قابلیت حمل سلاح هسته‌ای در این عملیات استفاده کرد. مقام‌های تایوانی، انجام این عملیات توسط ارتش چین را تهاجمی‌ترین حالت نظامی پکن در قبال تایوان تا به امروز عنوان کردند.

معمولا چین عملیاتی از این دست را برای نشان دادن نارضایتی خود از نزدیکی تایوان با غرب انجام می‌دهد.

پیش از آن نیز بارها چین حریم هوایی تایوان را نقض کرده بود.

تایوان در مارس ۲۰۲۱ هم اعلام کرد ۲۰ فروند هواپیمای نظامی چینی در یک حرکت هماهنگ وارد حریم هوایی این جزیره دموکراتیک شده‌اند.

این هواپیماهای جنگی معمولا در بخش جنوب غربی حریم دفاع هوایی تایوان و در نزدیکی جزایر «پراتاس» که تحت کنترل تایوان است، دست به عملیات می‌زنند.

تایوان که برخلاف چین به شیوه‌ای دموکراتیک اداره می‌شود، فعالیت‌های نظامی چین را عامل بی‌ثباتی در این منطقه می‌داند و وعده داده که از آزادی و دموکراسی خود دفاع کند.

آمریکا هم بارها به چین هشدار داده که اگر باعث تشدید بحران در تنگه تایوان شود، باید منتظر عواقب عملکرد خود باشد.

بحران اوکراین به دلیل تاثیرپذیری بیشتر کشورهای اروپایی از آن در کانون توجه کشورهای غربی و رسانه‌های جهان قرار گرفته است و با حساسیت زیادی  دنبال می‌شود، در حالیکه عملکرد چین در قبال تایوان هم چیزی شبیه به رفتار روسیه در قبال اوکراین است.

گرچه اوکراین عضو ناتو نیست و بخشی از نارضایتی روسیه گرفتن تضمین‌هایی از غرب برای جلوگیری از پیوستن این کشور به ناتو است اما حضور نیروهای نظامی ناتو مانعی برای پیشروی بیشتر روسیه است. برای روسیه مشخص نیست که عکس‌العمل ناتو در قبال حمله روسیه به اوکراین و ضمیمه کردن بخش دیگری از خاک این کشور به روسیه چه اندازه جدی خواهد بود. با این وجود نیروهای نظامی ناتو نوعی بازدارندگی در مقابل توسعه‌طلبی مسکو ایجاد کرده‌اند.

 در مورد تایوان وضعیت متفاوت است. نیروهای ناتو در آسیا حضور ندارند و به دلیل عدم وجود یک ائتلاف بازدارنده، حاکمیت و استقلال تایوان آسیب‌پذیرتر است.

ایالات متحده هنوز تایوان را به عنوان یک کشور مستقل به رسمیت نمی‌شناسد و تعهد رسمی برای دفاع از تایوان وجود ندارد. همین مساله دست چین را برای تحرکات نظامی بیشتر باز گذاشته است.

 اما باید این را در نظر داشت که تداوم تهدیدهای پکن علیه تایوان و حتی حمله با هدف الحاق این جزیره به خاک چین، برای ایالات متحده ضربه حیثیتی بین‌المللی بزرگی محسوب می‌شود.

بنابراین غرب در کنار حمایت از استقلال و حاکمیت اوکراین نباید از شرق آسیا و احتمال توسعه‌طلبی چین غافل شود. غرب باید در صورت حمله چین به تایوان آمادگی دادن پاسخ‌های دیپلماتیک، اقتصادی و حتی نظامی به چین را داشته باشد.

در واقع بحران اوکراین و واکنش اروپا و ایالات متحده به روسیه، تاثیر زیادی بر عملکرد چین در قبال تایوان خواهد داشت.

پکن وقایع اوکراین و واکنش غرب به روسیه را به شدت زیر نظر دارد و چگونگی این واکنش بر نحوه برخورد این کشور به تایوان تاثیرگذار خواهد بود.