جایزه نوبل شیمی به دو دانشمندی اهدا شد که روش جدیدی برای ساختن مولکول اختراع کرده‌اند. این روش را می‌توان در برخی موارد روزمره به کار برد، از جمله در ساختن داروهای جدید یا طعم‌دهنده‌های غذا و در جذب و ذخیره نور در باتری خورشیدی.

بنجامین لیست آلمانی و دیوید مک‌میلان که زاده بریتانیا است، برندگان این جایزه معتبر شدند و این جایزه ۱۰ میلیون کرونی (۸۳۶ هزار پوندی) را با یکدیگر تقسیم خواهند کرد.

این روش موسوم به فروکافت آلی نامتقارن که به گفته هیئت داوران نوبل «ساده» و «مبتکرانه» است، به دانشمندان امکان می‌دهد مولکول‌های شیمیایی پدید آورند.

برای ساختن مولکول باید اتم‌های مجزا را به ترتیب خاصی به هم چسباند که کاری دشوار و کند است. تا ابتدای این هزاره، شیمی‌دانان فقط می‌توانستند از برخی فلزات و آنزیم‌های پیچیده در جایگاه واکنش‌یار برای سرعت بخشیدن به این فرایند استفاده کنند.

اما در سال ۲۰۰۰ استاد مک‌میلان و استاد لیست هر یک جداگانه گزارش دادند که می‌توان با استفاده از مولکول‌های آلی کوچک همین کار را کرد و بدین ترتیب، ورق برگشت.

هیئت داوران گفته‌اند که این دو نوع واکنش‌یار نسل جدید با محیط زیست سازگارتر، و تولیدشان ارزان‌تر است. آنان اعلام کردند که با استفاده از این مواد می‌توان مواد جدیدی هم‌چون دارو، پلاستیک، عطر، و طعم‌دهنده ساخت.

فرهنگستان سلطنتی علوم سوئد، نهاد اهداکننده این جایزه، اعلام کرد «از واکنش‌یارهای آلی می‌توان در انواع مختلف واکنش شیمیایی استفاده کرد.»

«حالا محققان با استفاده از این واکنش‌ها می‌توانند راحت‌تر موادی از قبیل داروهای جدید، و نیز مولکول‌هایی بسازند که می‌تواند نور را در باتری خورشیدی ذخیره کند.»

پرنیلا ویتانگ استفشید، عضو هیئت داورن نوبل، گفت این روش که اختراع این دو دانشمند است، «همین حالا نیز خدمات ارزشمندی به بشریت کرده است» و «امروزه کاربرد گسترده‌ای» دارد.

استاد لیست گفت که این روش از زمان کشف تا کنون چندین بار اصلاح و کاراتر شده است. او افزود که این تازه شروع «انقلابی واقعی» است.

پیتر سومفای، عضو دیگر هیئت داوران نوبل، نیز بر اهمیت این کشف در اقتصاد جهانی تأکید کرد.

او گفت: «برآورد می‌شود که حدود ۳۵ درصد از تولید ناخالص جهانی بسته به وجود واکنش‌یارها باشد که درصد چشمگیری است. اگر گزینه مطابق‌تری با محیط زیست داشته باشیم، انتظار می‌رود بر این موضوع اثر داشته باشد.»

روز دوشنبه (۱۲مهر) هیئت داوران جایزه نوبل فیزیولوژی یا پزشکی را به دو آمریکایی به نام‌های دیوید ژولیوس و آردم پاتاپوتین، به پاس کشف‌شان در زمینه نحوه عملکرد دماسنجی و لامسه در بدن انسان اهدا کرد.

جایزه نوبل فیزیک نیز روز سه‌شنبه (۱۳مهر) به سه دانشمندی اهدا شد که با کشف نظم در بی‌نظمی ظاهری، به یافتن علت نیروهای پیچیده طبیعت و پیش‌بینی رفتار این نیروها و از جمله به فهم بهتر پدیده تغییرات زیست‌محیطی کمک کردند.

در روزهای آینده جوایزی نیز به کارهای برتر در عرصه‌های ادبیات، صلح و اقتصاد اهدا خواهد شد.