خطر تغییرات اقلیمی بر نظام اقتصادی جهان چقدر جدی است؟

زیان‌های اقتصادی ناشی از تغییرات اقلیمی در سال ٢٠١٠ معادل سه برابر تولید ناخالص داخلی کل جهان است

شواهد لازم مبنی بر اینکه سیستم مالی می‌تواند به دلیل تغییرات اقلیمی به هم بریزد، بسیار ناچیز است -Tobias Schwarz / AFP

در سال‌های اخیر هشدارها در مورد تهدید تغییرات آب و هوایی برای ثبات سیستم مالی آغاز شده است. بانک مرکزی اروپا (ECB) پس از بررسی استراتژی خود در ماه جولای، یک «برنامه اقدام برای تغییر آب و هوا» تهیه می‌کند.

پیش از این، مارک کارنی، رئیس سابق بانک انگلستان، در مورد خطرات مالی ناشی از تغییرات آب و هوایی از سال ۲۰۱۵ هشدار داده بود.

در آمریکا نیز، کمیسیون معاملات آتی کالا در سال گذشته، گزارشی ۲۰۰ صفحه‌ای منتشر کرد که در آن آمده بود: «تغییرات آب و هوا خطرات بزرگی برای ثبات سیستم مالی آمریکا» به دنبال دارد. در همین راستا، برخی سیاستمداران پیشرو دموکرات، از رئیس جمهور جو بایدن می‌خواهند که جروم پاول را دوباره به‌عنوان رئیس بانک فدرال رزرو منصوب نکند. شاید به این دلیل که آنها فکر می‌کنند او برای از بین بردن خطر آب و هوا اقدامات بسیار کمی انجام داده است.

اکونومیست در مقاله‌ای به بررسی این موضوع پرداخته است. در ابتدای این مقاله پرسیده شده: خطر تغییرات آب و هوایی چقدر جدی است؟

بررسی‌های اولیه توسط بانک‌های مرکزی و انتشار تحقیقات شرکت‌ها در حال روشن کردن این سؤال است. در بیشتر موارد، شواهد لازم مبنی بر اینکه سیستم مالی می‌تواند به دلیل تغییرات اقلیمی به هم بریزد، بسیار ناچیز است. اما نتیجه نهایی به این بستگی دارد که آیا دولت‌ها روش مشخصی را برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، مانند مالیات کربن و استانداردهای بهره‌وری انرژی تعیین کرده‌اند و به بانک‌ها زمان کافی برای آماده‌سازی می‌دهند یا خیر.

تغییرات آب و هوا از سه جهت می‌تواند بر سیستم مالی تأثیر بگذارد.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

اولین مورد از طریق آن است که قانون‌گذاران آن را «خطرات گذار» توصیف می‌کنند. اگر دولت‌ها سیاست‌های سخت‌تر اقلیمی را دنبال کنند، به احتمال زیاد چنین مشکلاتی به وجود می‌آیند: سرمایه از بخش‌های آلوده کننده دور می‌شود و به سمت بخش‌های پاک‌تر می‌رود. ممکن است شرکت‌های صنایع آلاینده وام یا اوراق قرضه خود را نادیده بگیرند. ممکن است قیمت سهام آنها سقوط کند.

موضوع دوم قرار گرفتن شرکت‌های مالی در برابر خطرات افزایش دما است. نسبت دادن بلایای طبیعی به تغییرات آب و هوا دشوار است. اما هیئت ثبات مالی، تخمین می‌زند که زیان‌های اقتصادی جهانی ناشی از تغییرات اقلیمی از ۲۱۴ میلیارد دلار در دهه ۱۹۸۰ ، به ۱.۶۲ تریلیون دلار در دهه ۲۰۱۰ رسیده است که تقریباً سه برابر تولید ناخالص داخلی کل جهان می‌شود.

اگرچه این زیان‌ها اغلب بر عهده بیمه‌گذاران است (هرچند با گذشت زمان هزینه‌ها باید از طریق حق بیمه بیشتر به مشتریان منتقل شود).

سیستم مالی همچنین می‌تواند در معرض هرگونه آسیب اقتصادی وسیع‌تر ناشی از تغییرات آب و هوایی قرار گیرد، به‌عنوان مثال اگر باعث تغییر ارزش دارایی‌ها شود.

بررس موضوع سوم سخت‌تر است. بر اساس گزارش شبکه سبز سازی (هم‌گام ساختن با محیط زیست) سیستم مالی، برآوردهای علمی نشان می‌دهد اثر ۳ درجه سانتیگراد گرمایش منجر به بروز ضررهای مالی حدود ۲ تا ۲۵ درصد از تولید ناخالص داخلی جهان ناشی می‌شود. اگر تغییرات آب و هوایی باعث درگیری‌ها یا مهاجرت‌های گسترده شود، حتی غم انگیزترین برآورد ممکن است بیش از حد تصور قبلی هم باشد.

شاید بدترین سناریو برای سیستم مالی این باشد که خطرات گذار به طور ناگهانی متبلور شده و خسارت اقتصادی وسیع‌تری را ایجاد کنند. در چنین شرایطی ممکن است انتظارات سرمایه‌گذاران در مورد سیاست‌های آب‌وهوایی آینده تعدیل می‌شود و باعث فروش دارایی‌ها و قیمت‌گذاری ریسکی شود که این می‌تواند منجر به افزایش هزینه‌های استقراض شود.

با این وجود، قابل پیش‌بینی بودن تغییرات برای سیاست‌گذاری دولت‌ها بسیار مهم است. شاید محتمل‌ترین سناریویی که تغییرات آب‌وهوایی بر ثبات مالی تأثیر می‌گذارد آن است که در آن دولت‌ها دچار تردید شوند و چاره‌ای جز اقدام ناگهانی در آینده نداشته باشند.

بیشتر از جهان