قبرهای ۵۰۰ میلیونی شاه‌چراغ و حذف مهدی حاجتی

روز گذشته و با ابلاغ رسمی فرماندار شیراز، مهدی حاجتی عضو شورای شهر شیراز و رئیس کمیسیون حقوق شهروندی این شورا که از خردادماه سال جاری برای اجرای حکم یک‌سال زندان و ۲ سال تبعید در زندان به‌سر‌ می‌برد، از عضویت در شورای شهر برکنار و یکی از اعضای علی‌البدل به جای وی در شورا جایگزین شد. 

محمدرضا امیری، فرماندار شیراز در توضیح این اقدام وزارت کشور اعلام کرده است که طبق قانون به دلیل غیبت بیش از دوماهه حاجتی در جلسات شورا به این تصمیم رسیده‌اند. امیری اعلام کرده است که چون شورای شهر این غیبت را به فرمانداری اطلاع نداده بود، نامه‌ای از سوی فرمانداری به شورا ارسال و شورا نیز این غیبت را تائید کرده است.

فرماندار شیراز هم‌چنین از انصراف یکی از اعضای علی‌البدل برای جایگزینی حاجتی نیز خبر داده است: «در پی اعلام شورای شهر شیراز فرمانداری این شهرستان از دومین عضو علی‌البدل این شورا برای جایگزینی دعوت کرد که این شخص از حضور در شورا انصراف داد و دوباره از نفر سوم که محمدتقی تذروی است دعوت شد که وی پذیرفت و این شخص برای جایگزینی به شورای شهر شیراز معرفی شد که باید در اولین جلسه آینده این شورا معارفه و رسماً جایگزین حاجتی شود».

زندان به جرم دفاع از بهایی‌ها

گرچه مواضع مهدی حاجتی در پرده‌برداری از فساد گسترده در تغییر کاربری باغ‌های شیراز، ساخت اتوبان در محدوده بافت تاریخی و ادامه ساخت هتل آسمان شیراز در حریم بصری بنای ثبت ملی ارگ کریم‌خان زند و زدوبندها در پروژه‌های عمرانی توجه نهادهای امنیتی را به این عضو جوان شورای شهر شیراز معطوف کرده بود، ولی انتشار توییتی از وی در مهرماه سال گذشته بهانه‌ای شد تا اطلاعات سپاه وی را دستگیر کند. حاجتی در واکنش به دستگیری تعدادی از شهروندان بهایی از سوی اطلاعات سپاه در حساب توییتر خود نوشته بود: « ده روز گذشته را به هر دری زده‌ام تا دو دوست بهایی بازداشت شده آزاد گردند و به نتیجه نرسیده‌ام. نسل ما موظف است مادامی که مقابل دشمنان خارجی ایستاده است در تلاش برای اصلاح رویه‌های قضایی و سایر اموری که عدالت اجتماعی را به خطر انداخته کم نگذارد».

این دستگیری نهایتاً به محاکمه حاجتی و صدور حکم زندان و تبعید برای وی به دلیل حمایت از بهاییت منجر شد.

بهرام پارسایی، نماینده شیراز در مجلس شورای اسلامی پس از دستگیری حاجتی دلیل آن را «پرونده‌سازی» افراد ذی‌نفوذ به دلیل مقاومت وی در برابر تخریب بافت تاریخی اطراف حرم شاه‌چراغ دانست و در حساب توییتر خود نوشت: «مهدی حاجتی مقابل تخریب اماکن تاریخی شیراز، برای توسعه حرم شاه‌چراغ ایستاد و تهدید به پرونده‌سازی شده بود. بازداشت او به بهانه دفاع از حقوق شهروندی گروهی از مردم، قابل‌ پذیرش نیست».

یک گروه دانشجویی نیز در نامه‌ای به فرمانده سپاه استان فارس بر همین موضوع تأکید کرد و دلیل دستگیری حاجتی را مرتبط با پرونده‌سازی اصحاب قدرت خواند.

توسعه شاه‌چراغ با چراغ سبز خامنه‌ای

طرح توسعه ۵۷ هکتاری حرم شاه‌چراغ پس از سفر علی خامنه‌ای در سال ۱۳۸۷ به شهر شیراز در دستور کار قرار گرفت. شاه‌چراغ نام حرم احمد ابن موسی برادر بزرگ‌تر امام رضا است. خامنه‌ای در این سفر با ابداع یک صفت جدید برای شهر شیراز آن را «سومین حرم اهل‌بیت» خواند و اعلام کرد که فضای فعلی حرم در شان این شهر نیست.

بلافاصله پس از این سفر سند راهبردی توسعه حرم شاه‌چراغ تهیه و قرار شد این طرح با همکاری وزارت کشور و وزارت راه به‌سرعت  عملیاتی شود. موضوع جنجالی در این طرح، بی‌توجهی به قرارگیری این حرم در بافت تاریخی شهر شیراز بود. توسعه حرم شاه‌چراغ بر طبق نقشه‌های تهیه شده در این سند، مستلزم تخریب گسترده بناهای تاریخی ارزشمندی است که این حرم را احاطه کرده‌اند.

از زمان آغاز این طرح تا کنون بسیاری از خانه‌های تاریخی ارزشمند مانند خانه سلیمی و منتصری که ثبت ملی بوده‌اند با فشار و تهدید امام جمعه، سپاه فارس و تولیت شاه‌چراغ تخریب شده‌اند. در برخی موارد فشار سازمان‌های مردم‌نهاد و سازمان میراث فرهنگی سبب تعلیق این طرح شده است ولی هر بار با کشیده شدن موضوع به تریبون نمازجمعه و تهیه طومار این طرح دوباره از سرگرفته شده است.

نکته تأمل‌برانگیز در تخریب‌های انجام‌شده به‌ویژه در ضلع شرقی این حرم آن است که پس از تخریب بافت تاریخی ارزشمند و خانه‌های ثبت ملی شده در این ضلع، چندین هکتار از فضای آزاد شده به توسعه قبرستان داخل حرم اختصاص یافته است. نرخ هر کدام از این قبرها در سال ۱۳۸۶ حدود ۵۰۰ میلیون تومان بوده است. تخریب‌های گسترده در ضلع شرقی و سود سرشاری که فروش این قبرها برای تولیت این حرم ایجاد می‌کند یکی از موضوعاتی است که توجه مهدی حاجتی را نیز برانگیخت. در ضلع جنوبی حرم نیز فضاهای آزادشده ناشی از تخریب بافت تاریخی شیراز به پروژه‌های تجاری و احداث پاساژ و مغازه‌ اختصاص یافت.

تخریب گسترده بافت تاریخی شیراز در کنار تغییر کاربری‌ باغات این شهر سبب شده است تا  دو عنصر هویتی این شهر در آستانه نابودی کامل قرار بگیرند. حمایت امام‌جمعه شیراز از این تخریب‌ها و ورود سپاه به حوزه پرسود فعالیت عمرانی در این محدوده سابقاً ممنوعه سبب شده است که هزینه مقاومت در برابر این اقدامات افزایش یابد. مهدی حاجتی که اکنون به حکم وزارت کشور دولت روحانی از عضویت در شورای شهر شیراز حذف شد، از معدود مدیرانی بود که در برابر این تخریب‌ها سکوت نکرد و شاید اگر حمایت وی از حقوق پایمال‌شده بهاییان شیراز هم رخ نداده بود وی با بهانه دیگری حذف می‌شد.