چهارشنبه، چهارم فروردین سال ۱۴۰۰، محمد اشرف غنی، رئیس‌جمهور افغانستان، سد «کمال ‌خان» در استان نیمروز را افتتاح کرد. گفته می‌شود که این سد، ظرفیت ذخیره ۵۲ میلیون مترمکعب آب را دارد که برای آبیاری ده‌ها هزار هکتار زمین و تولید بیش از ۹ مگاوات انرژی برق، کافی خواهد بود.

افتتاح این سد برای ایران و افغانستان حساسیت‌برانگیز بوده است. ایران نگران از کاهش منابع آبی و خشک شدن رودخانه هیرمند مذاکراتی با دولت افغانستان برای افزایش سهم حق‌آبه آغاز کرده که هنوز به نتیجه نرسیده است. محمد اشرف غنی، رئیس‌جمهور افغانستان در مراسم افتتاح این سد به همین نگرانی پرداخت و گفت: «به تعهد خود دربرابر حق‌آبه ایران متعهد هستیم و در صورت تقاضای مازاد از سوی ایران حاضر به تبادل نفت در برابر آب خواهیم بود. افتتاح طرح در افغانستان تکمیل کننده اقتصاد دو کشور است و تعهدات همانند گذشته ادامه خواهد یافت.»

غنی تاکید کرد که کشورش به دنبال تبادل نفت با آب است.

اما شهروندان افغانستان از خبر افتتاح بند «کمال ‌خان» که آن را یک سرمایه‌‌ ملی می‌دانند، بسیار خوشحال هستند. به باور آنان،‌ افتتاح این بند، برای فرد فرد جامعه افغانستان خوشی و امید به همراه می‌آورد. آنان آرزو دارند دیگر سد‌های در حال ساخت نیز هرچه زوتر تکمیل شوند و افغانستان را آباد و سرسبز کنند.

جمشید عثمانی، ساکن کابل است. وی که برای دیدن بند کمال‌ خان و افتتاح آن به نیمروز رفته است، در صحبت با ایندیپندنت فارسی، شادی خود را چنین ابراز می‌کند: «باور کنید بارها درباره قربانیان نیروهای امنیتی کشورم برای حفاظت از این سد و تامین امنیت کارگران بند کمال ‌خان شنیده بودم که جگرم را می‌سوزاند. زمانی که خبردار شدم این سد افتتاح می‌شود، رفتم تا از نزدیک ببینم و از دیدنش اشک ریختم. این روز تاریخی را به تمام مردم رنجدیده کشورم تبریک می‌گویم و از رئیس‌جمهور و همه کسانی که در زمینه تلاش کردند، سپاسگزارم.»

رحمان خروتی، از اهالی استان لغمان هم می‌گوید: «افتتاح بند کمال خان بر همه ما مبارک باد! این یک روز تاریخی برای افغانستان و مردم ما است. از صمیم قلب، از کسانی که در این کار زحمت کشیدند و تلاش کردند تشکر می‌کنم. باید بگویم که ساخت بند کمال خان با کارشکنی‌های غیرمستقیم کشورهای همسایه به ویژه ایران مواجه بود اما سرانجام با فداکاری‌های سربازان ما، بند کمال خان افتتاح شد. خداوند صلح و آرامش را برای ملت ما تامین کند تا افغانستان بتواند روی پای خود بایستد و دست از تمنا بردارد.»

قاری حسن‌زاده، ساکن سروبی کابل است. او می‌گوید: «سد سروبی، بند کمال‌خان در نیمروز، بند شاه و عروس در روستای شکردره کابل و سایر سدهای در حال بازسازی یا نه، از سرمایه‌های ملی ما هستند. دولت ما باید این بندها را به هر شکل که ممکن است مرمت کند زیرا با آبادی این بند‌ها، افغانستان نیز به سوی شکوفایی گام برمی‌دارد؛ اکنون نیز به سوی آبادانی در حرکت هستیم و حتما به مقصد می‌رسیم.»

خورشید نادری، دانشجوی اقتصاد، هم گفت: «اگر دشمنان داخلی و خارجی ما به دلیل منفعت‌های ضدانسانی و اسلامی‌ خود جنگ را در افغانستان شعله‌ور نمی‌کردند و جاسوسان داخلی نیز با آنان همگام نمی‌شدند، کشور ما پس از سال ۲۰۰۱ حتما آباد می‌شد و دستاوردهای بیشتری می‌داشت اما باز هم بنا بر این مثل که می‌گویند «ماهی را هر وقت از آب بگیری تازه است»، دولتمردان ما باید برای آبادی کشور تلاش کنند و ملت ما نیز باید در این زمینه حامی سرسخت نظام باشند که الحمدالله هستند.»

فواد آمان، سخنگوی وزارت دفاع افغانستان، نیز نوشت: «افتتاح بند کمال خان در ایجاد فرصت‌های شغلی و برقراری ثبات و آرامش در کشورمان به ویژه در استان‌های جنوبی، موثر واقع خواهد شد. هر قدمی که در راستای شکوفایی کشور عزیزمان برداشته ‌شود را به فال نیک می‌گیریم. به امید افغانستان سبز و آباد!»

مریم سما، عضو مجلس نمایندگان افغانستان، هم افتتاح بند کمال خان را به مردم تبریک گفته و نوشته است: «برای جلوگیری از افتتاح این بند، دشمنی‌های زیادی انجام شد و قهرمانان زیادی شهید شدند تا  این آبادی و رفاه نصیب مردم کشورمان شود.» او افزود: «بهره‌برداری، مدیریت و کنترل آب ‌بند کمال خان، برای ایران مشکلی به دنبال نخواهد داشت و حقابه‌ای که در معاهده ذکر شده است، به ایران می‌رسد.»

بند کمال ‌خان، یکی از سدهای آبی افغانستان به شمار می‌رود که کار طراحی و ساخت آن در سال ۱۳۵۴ خورشیدی تکمیل شد. مرحله‌ اول ساخت این بند در سال ۱۳۹۱ و مرحله‌ دوم آن در سال ۱۳۹۴ پایان یافت. کار ساخت فاز سوم این بند در ماه فروردین سال ۱۳۹۶ آغاز شد که هزینه آن ۷۸ میلیون دلار اعلام شد.

بند کمال‌ خان، ظرفیت ذخیره‌ ۵۲ میلیون مترمکعب آب دارد که می‌تواند حدود ۱۷۴ هزار هکتار زمین را آبیاری کند.

بازسازی بند کمال ‌خان از ابتدا تا انتها با مشکلات امنیتی بسیاری مواجه بود. تنها در دو سال اخیر، ۳۵ حمله‌ خرابکارانه و ۱۶ حمله‌ مسلحانه به آن انجام شد که در نتیجه آن‌ها، ۳۹ تن از نیروهای امنیتی افغان کشته یا زخمی شدند.

رئیس‌جمهوری افغانستان در افتتاح سد کمال خان، به نیروهایی که در دفاع از این بند کشته شدند، ادای احترام کرد و بر مزارشان گل گذاشت. او در صحبت‌های خود در این مراسم، گفت: «با گشایش بند کمال ‌خان، مهاجران افغان به کشور بازخواهند گشت. افغانستان از این پس به این فکر نباشد که دست گدایی به سوی دیگران دراز کند؛ هم آب داریم هم مدیریت.»

آقای غنی، پس از رسیدن به قدرت بارها بر این موضوع که آب‌های افغانستان، آبروی این کشور هستند و باید مدیریت شوند، تاکید کرده بود.