یکی از خبرهای خوش سال جدید ایرانی برای ده‌ها یا صدها هزار متقاضی منتظر مهاجرت به آمریکا، تغییر قوانین دوران چهار ساله ترامپ است که از اولین روزهای ورودش به کاخ سفید در ژانویه ۲۰۱۷، به عناوین مختلف جلوی ورود این افراد را گرفت و برنامه زندگی بسیاری از ایرانیان چشم به راه مهاجرت به آمریکا را ازهم‌ پاشید.

ترامپ با توسل به هر بهانه‌ای، اعم از امنیتی، سلامتی، اقتصادی، حفظ بافت اجتماعی آمریکا یا هر دلیلی که مانع ورود چنین افرادی به آمریکا می‌شد، سعی کرد و موفق شد تا ورود یک میلیون مهاجر قانونی در سال را به کمتر از ۱۰۰هزار نفر برساند و تعداد پناهجویان ورودی را که در سال آخر ریاست‌جمهوری باراک اوباما، ۱۲۰ هزار نفر بود، به زیر ۱۰ هزار نفر تقلیل دهد.

چنین سیاستی نه تنها رنجش و نفرت آمریکایی‌های متقاضی مهاجرت افراد خانواده خود به آمریکا را در پی داشت، بلکه کسانی هم که در انتظار تکمیل پرونده‌های خود در سفارتخانه‌های آمریکا مانده بودند، به نیت باطنی او پی بردند و این امر مشوقی برای همه متاثران این تصمیم شد تا حزب دموکرات را به عنوان حزبی مردمی و طرفدار طبقه متوسط و مهاجر در آمریکا، پذیرا شوند.

خصومت ترامپ و دولت وی در ماه‌های آخر حکومت او چنان آشکار شده بود که دستور توقف روند پرونده‌های مهاجرتی متقاضیان را صادر کرد و چنین پرونده‌هایی به مدت چهار ماه در انباری بایگانی شدند و هیچگونه تایید دریافت و یا رسید پرونده‌ای از طرف دولت وی صادر نمی‌شد.

بسیاری از متقاضیان برای اطمینان از قبول پرونده‌ها مجبور می‌شدند تا چنین پرونده‌هایی را دو، سه و حتی چهار بار به اداره مهاجرت تسلیم کنند، غافل از این که پرونده‌های ارسالی قبلی دریافت شده بودند ولی دستور رسیدگی نکردن به آن‌ها صادر شده بود. اول مارس ۲۰۲۱، اداره مهاجرت آمریکا تعداد چنین پرونده‌هایی‌ را بین ۲۵۰ تا ۳۰۰ هزار مورد تخمین زد.

از سوی دیگر، در دادگاه‌های مهاجرتی آمریکا به علت دخالت ترامپ در وظایف قضات دادگاه‌ها و نیز تعطیلی آن‌ها در سایه همه‌گیری کرونا، بیش از یک میلیون پرونده بر روی میز ۴۶۵ قاضی در سراسر آمریکا قرار دارد. در حال حاضر هر قاضی به ‌طور متوسط دو هزار و ۱۵۰ پرونده در بایگانی خود دارد و اگر هر قاضی روزی به‌ طور متوسط به سه پرونده رسیدگی کند، برای اتمام این پرونده‌ها ۷۱۷ روز اداری، یعنی بین دو تا سه سال زمان لازم است.

خاطرنشان می‌کنم که بیش از یک میلیون پرونده هم در ادارات مختلف پناهندگی آمریکا هنوز مورد رسیدگی قرار نگرفته‌اند و با تغییر سیاست‌های مرزی و هجوم مهاجران آمریکای مرکزی، به نظر نمی‌رسد برای این معضل اجتماعی- سیاسی و فرهنگی آمریکا، ٰراه‌حلی عملی و منطقی در آینده‌ای نزدیک،  وجود داشته باشد.

با آغاز به کار جو بایدن، چهل و ششمین رئیس‌جمهور آمریکا، سیاست‌های او در حمایت از قشر مهاجر قانونی یا غیر قانونی، پس از همه‌گیری کرونا، بحران دیگری را در مقابل دولت وی به وجود می‌آورد. یکی از دلایل پیروزی رئیس‌جمهور جدید مقابل ترامپ، تعهد و اجرای قول‌های دوران انتخابات است. جو بایدن قول داده است تا با ارائه و تصویب لایحه‌ای، ۱۱ میلیون مهاجر غیرقانونی در آمریکا را با نوعی بخشودگی، از زندگی پنهان از قانون رها و به جامعه وارد کند تا پس از انجام مراحل قانونی و گذشت هشت سال، بتوانند تابعیت آمریکایی بگیرند و جزیی از ساختار جامعه آمریکا شوند.

 شکی نیست که در ۵۰ روز گذشته از شروع ریاست‌جمهوری بایدن، او به دشواری حل این مشکل  پی برده است. این در حالی است که با انتصاب بیش از ۲۳۵ قاضی در دادگاه‌های استیناف و عالی و ترکیب شش قاضی محافظه‌کار در مقابل سه قاضی لیبرال در دیوان عالی آمریکا توسط ترامپ، او نخواهد توانست به سیاست‌های مهاجرتی خود جامه عمل بپوشاند.

در اختیار نداشتن اکثریت در سنای آمریکا، هر پیشنهاد و لایحه وی را با شکست مواجه خواهد کرد. در حال حاضر ترکیب سنای آمریکا را ۵۰ دموکرات و ۵۰ جمهوری‌خواه تشکیل می‌دهد. لایحه کمک مالی یک هزار و ۴۰۰ دلاری به مردم آمریکا با مخالفت تمام سناتورهای جمهوری‌خواه و تنها با یک رای بیشتر، ۵۰ رای موافق در مقابل ۴۹ رای مخالف، تصویب شد؛ در حالی که برای نجات و حل مشکل روزافزون مهاجران غیرقانونی در آمریکا، وی به رای حداقل ۱۰ سناتور جمهوری‌خواه نیاز دارد. معضلی بسیار دشوار و پرمخاطره برای دموکرات‌ها و شخص بایدن که با قول حل همین مشکل، به کاخ سفید راه پیدا کرد.

گرچه پس از چهار سال توقف، رسیدگی به پرونده‌های مهاجرتی در سفارتخانه‌های آمریکا مجددا آغاز شده است و مصاحبه‌های متقاضیان واجد شرایط به‌تدریج انجام می‌شود و از اوایل ماه آوریل، مهاجران خواهند توانست دوباره به آمریکا مهاجرت کنند و به خانواده‌ها و وابسته‌های بپیوندند، اما به گفته نزدیکان رئیس‌جمهور، با وجود یک سال مبارزه با مشکل کرونا با ۵۳۰ هزار کشته و ۳۰ میلیون مبتلا در آمریکا، مشکل بایدن، عملی کردن قولش در امور مهاجرت خواهد بود. مشکلی که کسی تصور نمی‌کرد ترامپ با بهره‌گیری از زیرنویس‌های قانونی، راهِ‌‌حل‌ آن‌ها برای بایدن را این طور مسدود کرده باشد.