در حالی که تمام کشورهای دنیا برای اجرای هرچه سریع‌تر واکسیناسیون کووید-۱۹ تلاش می‌کنند، در ایران مقام‌های سیاسی و بهداشتی همچنان به بحث درمورد خریدن یا نخریدن واکسن کووید-۱۹خارجی و انتخاب نوع واکسن احتمالی وارداتی مشغول‌اند. در این میان اسرائیل در واکسیناسیون علیه بیماری کووید-۱۹ از دیگر کشورها جلو افتاده و باواکسینه کردن بیش از یک‌میلیون نفر و نرخ تزریق ۱۲.۵۹ دوز در هر ۱۰۰ نفر، پیشتاز محسوب می‌شود. 

بنابر اطلاعات منتشرشده وب‌سایت «جهان ما به‌شکل داده‌ها» (Our World in Data) که وابسته به دانشگاه آکسفورد است، پس از کشور اسرائیل، با فاصله زیاد، کشور بحرین قرار دارد، با نرخ واکسیناسیون ۳.۵۳ درصد و پس از آن، ایسلند، بریتانیا و ایالات متحده آمریکا قرار دارند که نرخ تزریق واکسن کووید-۱۹ در آن‌ها به‌ترتیب ۱.۴۳، ۱.۳۸ و ۱.۲۹ دوز در صد نفر است. 

واکسن تزریق‌شده در اسرائیل فایزر-بیون‌تک و در بحرین واکسن چینی سینوفارم بوده است. کشور ایسلند، بریتانیا و ایالات متحده آمریکا نیز از واکسن‌های فایزرـبیون‌تک، مدرنا و آکسفورد-آسترازنکا استفاده کرده‌اند.

آمار جهانی واکسیناسیون کرونا

براساس آمار وب‌سایت دانشگاه آکسفورد، تا روز سوم ژانویه،۱۱.۴۱میلیون نفر در جهان واکسن کووید-۱۹ دریافت کرده‌اند که از میان آن‌ها بیشترین تعداد مربوط به کشور چین و ۴.۵ میلیون نفر بوده است. آمریکا نیز با تزریق ۴.۲۳میلیون دوز واکسن، در جایگاه دوم قرار دارد. پس از این دو کشور، اسرائیل قرار دارد با ۱.۰۹ میلیون دوز واکسن تزریق‌شده و بریتانیا که نخستین کشورآغازگر واکسیناسیون بود، در جایگاه چهارم قرار گرفته است.  

اما همان‌طور که در بالا آمد، نرخ واکسیناسیون در اسرائیل از همه کشورها بالاتر است. جمعیت اسرائیل تنها کمی بیش از ۹میلیون نفر است و تاکنون بیش از ۱۲.۵۹درصد جمعیت خود را در برابر بیماری کووید-۱۹ واکسینه کرده است. این نسبت در چین و آمریکا تنها ۰.۳۱ و ۱.۲۸ درصد است. 

با وجود اینکه جو بایدن، رییس جمهوری منتخب ایالات متحده آمریکا، از سرعت پایین واکسیناسیون در کشور گلایه می‌کند، این کشور با بیشترین نرخ روزانه تزریق واکسن را دارد و برای مثال، در روز دوم ژانویه، به ۳۲۵هزار و ۸۸۲ آمریکایی یک دوز واکسن فایزر-بیون‌تک یا مدرنا تزریق شده است.

در سوی دیگر، فرانسه یکی از کشورهایی بوده است که واکسیناسیون در آن‌جا به‌کندی پیش می‌رود و براساس آمار رسیده به وب‌سایت مذکور، تا شب سال نو، تنها ۳۵۲ نفر در آن کشور واکسینه شده‌اند.

انواع واکسن‌های کووید-۱۹   

سازمان بهداشت جهانی یازدهم ماه مارس ۲۰۲۰، بیماری کووید-۱۹ را به‌عنوان یک همه‌گیری جهانی معرفی کرد و از همان زمان، صحبت از این بود که این بیماری داروی قطعی ندارد و تنها راه نجات جهان از کووید-۱۹ تولید واکسن آن است؛ بنابراین گروه‌های پژوهشی و شرکت‌های داروسازی مختلف در سراسر جهان آغاز به کار برای ساخت واکسن این بیماری مرگبار کردند.

ساخت واکسن برای یک بیماری به سال‌ها پژوهش و انجام مراحل طولانی آزمایش واکسن بر حیوانات و سپس بر روی انسان نیاز دارد، اما در سال ۲۰۲۰ پژوهشگران برای دستیابی سریع به واکسن ایمن و کارآمد برای بیماری کووید-۱۹ رقابت سنگین را آغاز کردند. حدود ۹ ماه پس از آن، دست‌کم سه واکسن متفاوت در بسیاری از کشورهای جهان مورد تأیید مراجع بهداشتی قرار گرفته‌ و واکسیناسیون علیه بیماری کووید-۱۹ آغاز شده است.

بنابر گزارش‌ها، در حال حاضر ۲۳۶ نوع واکسن کووید-۱۹ در کشورهای مختلف جهان، در مراحل مختلف پژوهش، آزمایش، یا ساخت و استفاده است. 

به گزارش نیویورک‌تایمز، میزان پیشرفت گروه‌های پژوهشی مختلف که برروی واکسن کووید-۱۹ کار می‌کنند، متفاوت بوده است. در حال حاضر دست‌کم ۸۵ واکسن مراحل آزمایش حیوانی خود را طی می‌کنند و ۶۴ واکسن به مراحل آزمایش‌های بالینی انسانی رسیده‌اند که ۲۰ مورد آن‌ها در مراحل نهایی این آزمایش‌ها، یعنی بررسی امنیت و کارایی واکسن بر روی چندهزار نفر قرار دارند. 

بریتانیا، ایالات متحده آمریکا و کشورهای اروپایی حتی برای واکسن‌هایی که شواهد اولیه از ایمنی و کارامدی آن‌ها حکایت داشت، تأییدیه نهایی صادر نکرده‌اند و تنها با مجوز اضطراری اجازه استفاده از آن‌ها را داه‌اند. اما از سوی دیگر، کشورهایی مانند چین و روسیه بدون این‌که منتظر نتایج نهایی مرحله سوم آزمایش‌های انسانی واکسن بشوند، برای آن‌ها مجوز استفاده صادر کرده‌اند که به گفته کارشناسان مخاطرات جدی درپی دارد.

در جدول زیر فهرستی از مطرح‌ترین واکسن‌های کووید-۱۹ در حال حاضر، نوع آن‌ها و وضعیت استفاده از آن‌ها برای واکسیناسیون دیده می‌شود:

 

در حال حاضر هفت واکسن به‌طور محدود یا پیش از تکمیل و تأیید شدن نتایج مرحله نهایی آزمایش‌های انسانی در بعضی نقاط جهان در حال استفاده‌اند.

و تنها ۳ واکسن مورد تأیید نهادهای ناظر بر داروها در بسیاری از کشورهای جهان و همچنین نهادهای جهانی بهداشتی قرار گرفته‌اند و در بسیاری از کشورها در حال استفاده‌اند:

۱) واکسن فایزر-بیون‌تک با ۹۵ درصد کارایی و نیاز به تزریق دو دوز در فاصله ۳ هفته

۲) واکسن شرکت مدرنا با کارایی ۹۴.۵ درصد و نیاز به تزریق دو دوز در فاصله ۴ هفته

۳) واکسن آکسفورد-آسترازنکا با کارایی بیش از ۹۰درصد و نیاز به تزریق دو دوز در فاصله چهار هفته