دیوار کهنه آرامگاه مشروطه‌خواهان در آستانه تخریب

مدیرعامل سازمان زیباسازی تهران می‌گوید تخریب دیوار مقبره ملک‌المتکلمین شایعه است

تخریب ديوار محل دفن «صوراسرافيل» و «ملك‌المتكلمين» در تهران- عکس از خبرگزاری میزان

چند روز پیش خبر تخریب ديوار محل دفن «صوراسرافيل» و «ملك‌المتكلمين» در منطقه ۱۱ پایتخت، واکنش‌های زیادی به پا کرد. «میرزا جهانگیرخان شیرازی»، بنیانگذار مطبوعات نوین ایران و مدیر روزنامه «صوراسرافیل»، و «میرزا نصرالله‌خان بهشتی»، ملقب به «ملک‌المتکلمین»، از مهم‌ترین چهره‌های جنبش مشروطه در ایران بودند که به همراه جمعی از دوستان خود شبانه در خندق پشت دیوارهای باغ‌شاه در خانه‌ای مسکونی (خیابان کمالی، خیابان مخصوص، کوچه‌ شهید ابراهیمی کنونی) به خاک سپرده شدند.

این گروه که با نام «انجمن باغ میکده» شناخته می‌شدند، تلاش‌های مخفیانه‌ای علیه حکومت محمدعلی‌شاه قاجار می‌کردند. «ملک‌المتکلمین» از بنیان‌گذاران مدارس جدید بود که پس از به‌ توپ بسته شدن مجلس، دستگیر شد و در باغ‌شاه در مقابل محمدعلی‌شاه به قتل رسید.

موضوع تخریب آرامگاه مشروطه‌خواهان در تهران، از چند سال پیش محل اختلاف‌نظرها و بحث‌های فراوان بوده است. این‌بار نیز گزارش‌هایی مبنی بر تخریب دیوار کهنه این آرامگاه و تبدیل شدن آن به پارکینگ بیمارستان مطرح شد. شدت واکنش‌ها به حدی بوده است که مدیرعامل زیباسازی شهر تهران و رئیس بیمارستان لقمان، به آن واکنش نشان دادند. 

به گزارش همشهری‌آنلاین، مدیرعامل سازمان زیباسازی شهر تهران با شایعه خواندن خبر تخریب دیوار مشترک مقبره ملک‌المتکلمین و تبدیل آن به پارکینگ بیمارستان لقمان، گفته است:« تملک فضاها و ساختمان همجوار این مقبره به پایان رسیده است و مقبره ملک المتکلمین در حال بازسازی است.»

به گفته برزین ضرغامی، «بخش زیادی از مراحل مرمت و بازسازی قبرهای موجود در مقبره ملک‌المتکلمین به پایان رسیده است و مراحل نهایی در دست اقدام است.»

نادر بابالار، یکی از مدیران بیمارستان لقمان، ضمن تکذیب هرگونه تغییر کاربری و ایجاد پارکینگ در محل آرامگاه مشروطه‌خواهان، گفته است:« این بیمارستان با سازمان زیباسازی شهرداری تهران و شهرداری منطقه ۱۱ برای صیانت از این مکان ارزشمند تاریخی همکاری کامل دارد.»

مدیر امور اداری مرکز پزشکی، آموزشی و درمانی بیمارستان لقمان،  تاکید کرده است که «بیمارستان لقمان نه تنها هیچ گونه دخالتی در حریم مقبره ندارد، بلکه همکاری و تعامل خوبی با مسئولان شهرداری دارند و اعلام آمادگی مدیریت بیمارستان برای واگذاری بخشی از فضای پارکینک موتورسیکلت‌های خود به پروژه به‌سازی مقبره مصداق این سخن است.»

به نوشته همشهری‌آنلاین، «عملیات مرمت و بازسازی مقبره سران مشروطه از حدود ۲ سال پیش تا کنون از سوی شورای اسلامی شهر تهران دنبال شده و سازمان زیباسازی شهر تهران مسئولیت این کار را با همکاری شهرداری منطقه ۱۱ برعهده گرفته است.»

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

پیش‌تر، گزارش‌هایی درباره مشکلات این آرامگاه به دلیل دعوای میان مالک و سرایدار خانه نیز منتشر شده بود. یکی از مدیران ارشد شهرداری تهران نیز به شبکه ایران اینترنشنال گفته بود: «یک طرف دعوا مالک خصوصی و طرف دیگر متصرف خصوصی یا سرایداری است که ادعا می‌کند ۴۰ سال از این مکان نگهداری کرده است. وی مدتی قبل به دادگاه شکایت برده و دادگاه هم به نفع وی رای صادر کرده است. به رغم قطعی شدن این رای، مالک، حاضر به پرداخت مبلغی به سرایدار نیست.»

فرزانه ابراهيم‌زاده، پژوهشگر تاريخ معاصر ايران، با انتشار خبر تخریب دیوار آرامگاه مشروطه‌خواهان در صفحه شخصي توييتر خود، نوشته است: «تنها آرامگاه باقي‌مانده از شهدای مشروطه و كودتای محمدعلی‌شاه در گرو تصميم‌ مديران بيمارستان لقمان به پاركينگ پزشكان بدل خواهد شد.»

خبرگزاری ایسنا نیز با انتشار تصاویری از وضعیت محل این آرامگاه، در شرح تصاویر نوشت: «پشت بنر، فضا كاملا متفاوت است، ديواره اوليه خانه كه فرو ريخته و مرمت‌گران چيزی شبيه به اتاقك جای اتاق قبلي را كه دو قبر در زيرزمين داشت، نوسازی كرده‌اند، ديگر نه از خانه سرايدار چیزی باقی است و نه دل نگرانی‌ها برای ريزشِ ستون‌های آوار شده بر سر قبرهای باقی مانده.» 

چند روز پیش، برخی خبرها مبنی بر تخریب کلیسای ادونتیست‌ها در منطقه ۱۲ تهران منتشر شد؛ موضوعی که البته به خرابکاری برخی نیز نسبت داده می‌شد. شهردار منطقه ۱۲ البته درباره اجازه تخریب این کلیسا گفت: «اتفاق جدیدی نیفتاده است.»

این کلیسا در نزدیکی هتل و کافه نادری در نزدیکی چهارراه استانبول است. به نوشته تارنمای «سفرنویس» که در حوزه گردشگری فعالیت دارد، «داستان تخریب کلیسای ادونتیست‌ها از سال ۱۳۹۴ آغاز شد. مالکِ عمارتِ جنوبِ غربی کلیسا، پس از خرید چند عمارت پیرامونی قصد برج سازی در خیابان جمهوری را داشت، یکی از خانه های خریداری شده که دقیقا در جنوب کلیسا قرار داشت.»

عمارت کلیسای ادونتیست‌ها در سال ۱۳۲۸ بنا شده است و معمار آن تا کنون نامشخص مانده است. 

پیش‌تر، خانه تاریخی قاجاری ماوثاله هم که در طرح تفصیلی شهر تهران به عنوان اثر ارزشمند معرفی شده بود، تخریب شد. آن خانه‌ در جنوب کلیسای  ادونتیست‌ها قرار داشت و متعلق به یکی از آخرین خاخام‌های یهودی ایران بود. 

بیشتر از