امیدواری ایران به پیروزی بایدن و بازگشت به برجام

شرایط هیچ‌گاه به دوران پیش از خروج آمریکا از برجام بازنمی‌گردد

حتی با آمدن جو بایدن به کاخ سفید، شرایط به دوران پیش از خروج ترامپ از برجام باز نمی گردد - ATTA KENARE / AFP

تنش‌های چند دهه گذشته بین تهران و واشنگتن، از سال ۲۰۱۵ و با امضای توافقنامه هسته‌ای موسوم به برجام، بین ایران و پنج عضو دائم شورای امنیت به‌علاوه آلمان، رو به کاهش گذاشت. این توافقنامه در دوران ریاست‌جمهوری باراک اوباما به امضا رسید، اما پس از ترک کاخ سفید توسط او، شرایط مجدداً برای ایران بغرنج شد.

نیوزویک در گزارشی در این زمینه می‌نویسد: در سال ۲۰۱۸ و پس از آنکه دونالد ترامپ به طور یک‌جانبه از توافق هسته‌ای خارج شد، شرایط ایران نیز تغییر کرد و این کشور زیر فشار شدیدی قرار گرفت. به طوری که بخش بزرگی از خاورمیانه، از خلیج‌فارس تا کشورهای دیگر غرب آسیا، تحت تأثیر تنش آمریکا و ایران قرار گرفتند.

 تمامی تلاش‌ها برای حل دیپلماتیک موضوع نیز، به نتیجه نرسید. درحالی‌که ترامپ می‌گوید درهای گفتگو باز است، حسن روحانی در تهران می‌گوید تا زمانی که ترامپ به برجام بازنگردد، مذاکره‌ای صورت نخواهد گرفت. این اتفاق در صورت پیروزی ترامپ در انتخابات، قطعاً نخواهد افتاد و ترامپ حاضر نیست ابتدا به ایران امتیاز بدهد بعد مذاکره کند.

جو بایدن، معاون باراک اوباما در زمان امضای برجام بود. او قول داده در صورت پیروزی به برجام بازگردد. اگرچه او هم با تلاش‌های ایران برای تولید موشک‌های بالستیک و حمایت این کشور از شبهه نظامیان در سراسر خاورمیانه مخالف است.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

اما برخی از اقدامات ترامپ، حتی با وجود بایدن در کاخ سفید هم برگشت‌ناپذیر است. یکی از این اتفاقات کشتن قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس است.

ایالات متحده در دوران ترامپ تحریم‌های شدیدی را علیه ایران وضع کرده است. میزان تأثیر این تحریم‌ها حتی از تحریم‌های چندجانبه مورد حمایت شورای امنیت در دوران باراک اوباما نیز بیشتر است. اگرچه در آن زمان نیز اسرائیل و کشورهای عرب حاشیه خلیج‌فارس از توافقنامه هسته‌ای اوباما حمایت نمی‌کردند.

آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی در سخنان اخیر خود، سخنان ترامپ در مورد انتخابات آمریکا را مسخره کرده و آن را یک نمایش فریبنده دانسته است. او گفت: «مهم نیست که چه کسی در انتخابات ایالات متحده برنده شود، این موضوع تاثیری بر سیاست ما در قبال ایالات متحده نخواهد داشت.»

او در ادامه با تکرار شعارهای پیشین خود، ایالات متحده را در مسیر زوال دانست و گفت که افراد تنها می‌توانند به‌سرعت نابودی آن بیفزایند.

برخی مقامات ایرانی نیز معتقدند حتی با روی کار آمدن یک دموکرات در کاخ سفید، شرایط بهبودی نخواهد یافت و تلاش‌های برای مقابله با حکومت ایران ادامه خواهد داشت.

ایران نیز باید طی چند ماه آینده انتخابات ریاست‌جمهوری را برگزار کند و حسن روحانی دیگر در مسند ریاست‌جمهوری نخواهد بود. ایجاد اعتماد مجدد بین رئیس‌جمهور جدید ایران و رئیس‌جمهور جدید ایالات متحده نیز نیازمند زمان خواهد بود و این بدان معناست که حتی با تغییر در کاخ سفیدُ شاهد تغییر سریع در شرایط ایران نخواهیم بود.

همه نشانه‌ها گواه آن است که با افزایش فشارها توسط دولت ترامپ، احتمال برخورد با تندروهای تهران نیز افزایش یافته و آمدن بایدن می‌تواند به آرامش بیشتر کمک کند. اما درهرصورت بازگشت به شرایط پیش از ترامپ بسیار دشوار به نظر می‌رسد.

در نهایت سیاستمداران تهران امیدوارند که بازگشت بایدن بتواند به یک برجام دیگر و ادغام مجدد ایران در اقتصاد جهانی کمک کند.