بنیادی به نام مستضعفان به کام نظام

در سال‌های گذشته بارها مساله پرداخت مالیات شرکت‌های زیر نظر علی خامنه‌ای مطرح بوده و هست

به تایید پرویز فتاح از مجموع ۱۶۹ شرکت فعال بنیاد ۳۶ شرکت زیان‌ده محسوب می‌شوند- ایسنا/محمدعلی قاسمی

رئیس بنیاد مستضعفان می‌گوید درآمد این نهاد با ۳۴ درصد رشد در سال ۹۸ نسبت به سال گذشته به ۳۶ هزار میلیارد تومان رسیده است. حالا این بنیاد هم مثل بسیاری دیگر از نهادهای زیر نظر رهبر جمهوری اسلامی وارد حوزه سرمایه‌گذاری شده و به گفته پرویز فتاح، رئیس آن در دورنمای دو سال آینده سرمایه‌گذاری ۲۲ هزار میلیارد تومانی در حوزه‌هایی همچون نیروگاه، نفت، مسکن، آزادراه، فولاد، دامداری و کشاورزی خبر داد. فتاح در ماه‌های گذشته از حضور پررنگ‌تر شرکت‌های زیر نظر بنیاد در بورس خبر داده بود. او که در یک برنامه تلویزیونی گفت: «در شرایطی که بورس‌های دنیا زمین خورده، بورس ایران یک استثنا است. خیلی ماشاالله؛ از لطف خداست.» (۳ اردیبهشت ۱۳۹۹) حالا تاکید دارد در سه سال آینده تمام شرکت‌های بنیاد قابلیت «بورسی شدن» را دارند.

در سال‌های گذشته بنیاد گزارش‌های حسابرسی خود را به صورت علنی منتشر می‌کند اما گزارش دقیقی از میزان ثروت و دارایی‌های آن در دسترس نیست و در معدود گزارش‌های موجود ارزش دارایی‌ها (بدون جزییات) بنیاد در سال ۱۳۹۶ نزدیک به ۶۳ هزار میلیارد تومان برآورد شده بود. (اقتصاد آنلاین ۷ مهر ۱۳۹۸) در همین حال در سال‌های گذشته بارها مساله پرداخت مالیات شرکت‌های زیر نظر علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی مطرح بوده و هست. خبرگزاری ایرنا نزدیک به دو سال پیش در گزارشی تایید کرد که با وجود این که این نهادها ۱۰ درصد در اقتصاد ایران سهم دارند اما تنها ۸ هزارم درصد مشارکت مالیاتی دارند. (۱۹ آذر ۱۳۹۸) میزان مشارکت نهادهای زیر نظر رهبر جمهوری اسلامی به گفته محمد جواد ایروانی که از او به عنوان معتمد اقتصادی علی خامنه‌ای نام برده می‌شود کمتر از هشت دهم درصد در اقتصاد ملی عنوان شده است. 

بر اساس آخرین گزارش بودجه که در دسترس است این نهادها و سازمان‌ها تنها نزدیک به ۱۶ میلیارد تومان در سال مالیات پرداخت می‌کنند. این در حالی است که به گفته محمد جواد ایروانی، معاون نظارت و حسابرسی دفتر رهبر جمهوری اسلامی، بنیاد مستضعفان در سال ۱۳۹۷ نزدیک به ۶۳۰ میلیارد تومان مالیات پرداخت کرده است. بر اساس گفته‌های معاون سازمان امور مالیاتی کل درآمد مالیاتی دولت در آن سال را نزدیک به ۱۰۹ هزار میلیارد تومان عنوان کرده بود. (۲ فروردین ۱۳۹۸)

به این مهم باید توجه داشت که کلیه حسابرسی نهادهای زیر نظر رهبر جمهوری اسلامی توسط «موسسه مفید راهبر» انجام می‌گیرد. اما گزارشی که موسسه «دابل تینک» منتشر کرده است، نشان می‌دهد از ۲۸۹ شرکتی که توسط این موسسه حسابرسی می‌شود، ۱۹۵ شرکت به عنوان موسسه یا شرکت خصوصی ثبت شده است. (۳۰ آبان ۱۳۹۸)

بر اساس این گزارش بخشی از شرکت‌های تابعه «شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی» (شستا) زیر نظر همین موسسه حسابرسی می‌شوند. در واقع از آن جا که بنیاد مستضعفان مالک سهام این شرکت‌ها هستند بنابراین حساب‌های آن‌ها نه در حساب‌های دولتی و سازمان حسابرسی کل کشور یا حتی در دیوان محاسبات بررسی نمی‌شوند. 

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

با تمام این احوال پرویز فتاح باز هم تاکید دارد که این بنیاد شامل معافیت‌های مالیاتی نشده و ۱۰۰ درصد مالیات سال گذشته خود را پرداخت کرده است. به گفته رئیس بنیاد مستضعفان «سود عملیاتی ناخالص بنیاد قبل از کسر مالیات ۷ هزار میلیارد تومان بود که حدود ۱۰۰۰ میلیارد تومان این رقم مالیات خواهد بود.»

سال گذشته فتاح گفته بود که بناست در سال ۱۳۹۹ نزدیک به ۱۶۰۰ میلیارد تومان از سوی بنیاد مستضعفان به عنوان مالیات پرداخت شود. (ایرنا ۳ دی ۱۳۹۸)

پرداخت این حجم از مالیات در ایران از سوی نهادهای زیر نظر رهبر جمهوری اسلامی همواره با علامت سؤال روبه‌رو بوده است. ادعای پرویز فتاح نیز با توجه به این که در صورت‌های مالی دولت دیده نمی‌شود این سؤال را مطرح می‌کند که آیا این مالیات هم مثل برخی نهادهای دیگر تنها به عنوان مالیات در حسابرسی خود بنیاد منظور می‌شود اما به حساب خودش باز می‌گردد یا خیر. عدم نظارت دولت بر حسابرسی این شرکت‌ها و بنیادها به نحوی است که پیشتر محسن صفایی فراهانی، نماینده دوره ششم مجلس شورای اسلامی گفته بود «۶۵ درصد اقتصاد ایران در دست نهادها و بنیادها است» و تاکید کرده بود: «متاسفانه به هیچ یک از ارکان دولت اجازه کنترل و حسابرسی نمی‌دهند، این بخش‌ها با تمام قدرت از رانت‌هاى حکومت استفاده می‌کنند و اکثر آن‌ها مالیات هم به دولت نمی‌پردازند.» (خبرآنلاین ۱۹ خرداد ۱۳۹۳) با این حال کامل تقوی نژاد، رئیس پیشین سازمان امور مالیاتی ایران گفته بود: «ستاد اجرایی فرمان امام، بنیاد مستضعفان و قرارگاه خاتم الانبیا جزو بهترین مودیان کشور به حساب می‌آیند.» (۲۲ تیر ۱۳۹۶)

اما این جا جدا از مالیات نگاهی به میزان درآمدهای خود بنیاد داشته باشیم؛ به تایید پرویز فتاح از مجموع ۱۶۹ شرکت فعال بنیاد ۳۶ شرکت زیان‌ده محسوب می‌شوند. اما نگاهی به صورت مالی این شرکت و تایید محمد سعیدی کیا، رئیس وقت بنیاد،میزان درآمد آن در سال ۱۳۹۵ نزدیک به ۲۶ هزار میلیارد تومان گزارش شده است. (ایسنا ۳ آذر ۱۳۹۴) حالا با احتساب میزان میانگین تورم در فاصله این چهار سال حدودا می‌بایست به صورت سالانه ۲۰ درصد به این رقم اضافه می‌شد که گزارش اخیر پرویز فتاح خلاف آن را نشان می‌دهد. با این حساب باید گفت که تعداد شرکت‌های زیان‌ده بنیاد در سال‌های گذشته بیشتر شده است. بنیادی که با این حال به عنوان بزرگ‌ترین نهاد اقتصادی غیردولتی ایران نزدیک به ده شرکت را مدیریت می‌کند و آمارهای متفاوتی از میزان شرکت‌های تحت نظر آن منتشر می‌شود. این نبود آمارها به حدی است که به قول آن ضرب‌المثل مشهور ایرانی که می‌گوید «آش این قدر شور بود که خان هم فهمید» و نماینده جنبش عدالت‌خواه دانشجویی که از مجموعه نیروهای وفادار به اصل نظام و نزدیک به اصولگرایان در حضور علی خامنه‌ای می‌گوید: «اکثریت مردم از دارایی نهادهایی نظیر بنیاد مستضعفان، اوقاف، ستاد اجرایی، کمیته امداد، آستان‌های مقدس و نهادهای فرهنگی اطلاعی ندارند. همچنین برنامه‌های مدیریتی، شیوه درآمدزایی و مخارجشان شفاف نیست و فی‌المثل مردم دلیل مال‌سازی و بانکداریِ آن‌ها را نمی‌دانند و عملا سنجه‌ای برای ارزیابی عملکرد این نهادها در دسترس نیست.» (اقتصاد آنلاین ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۹)

و در آخر نمی‌توان از بنیادی به نام مستضعان صحبت کرد و از حقوق رئیس و مدیرانش نگفت. از سعیدی کیا، رئیس سابق بنیاد که گفت با اضافه‌کاری گاه تا ۱۹ میلیون تومان در ماه دریافتی دارد (مشرق ۲۴ دی ۱۳۹۷) تا فتاح که می‌گوید بدون مالیات نزدیک به ۸ میلیون تومان در ماه دریافتی دارد. (تابناک ۳ دی ۱۳۹۸) این در حالی است که بر اساس میانگین حقوقی در تهران حقوق مدیران ارشد ۶ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان است.

بیشتر از اقتصاد