روزنامه تایمز اسرائیل گزارش داد که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، به تونی بلر، نخست‌وزیر پیشین بریتانیا، ماموریت داده است برای دوران پس از جنگ غزه طرحی را پیش ببرد که هدف آن تشکیل یک نهاد موقت برای اداره غزه تا زمان واگذاری آن به تشکیلات خودگردان فلسطینی است.
براساس این گزارش، بلر از ماه‌های ابتدایی جنگ میان اسرائیل و حماس روی این طرح کار می‌کند. این طرح ابتدا به‌عنوان برنامه «روز بعد» [از جنگ] شناخته می‌شد، اما به‌تدریج به طرحی برای پایان خود جنگ هم تبدیل شد.
مقام‌های آمریکایی می‌گویند دولت ترامپ به این نتیجه رسیده که بدون توافق بازیگران اصلی منطقه‌ای و بین‌المللی درباره نهادی جایگزین برای حماس، امکان برقراری آتش‌بس پایدار و آزادی گروگان‌ها وجود نخواهد داشت.
نهاد انتقالی بین‌المللی برای غزه
نقش بلر در جلسات سیاست‌گذاری واشینگتن پیش‌تر فاش شده بود، اما جزئیات طرح او تاکنون منتشر نشده بود. اینک به گزارش تایمز اسرائیل، که نسخه‌ای از پیش‌نویس طرح بلر را در اختیار دارد، او تاسیس «مرجع انتقالی بین‌المللی غزه» (GITA) را پیشنهاد می‌کند؛ نهادی که عالی‌ترین مرجع سیاسی و حقوقی غزه در دوره گذار خواهد بود و برای اداره امور مختلف، ساختارهای زیرمجموعه‌ای خواهد داشت.
این طرح برخلاف برخی گمانه‌زنی‌ها، هیچ اشاره‌ای به کوچاندن فلسطینی‌ها یا طرح‌هایی نظیر «ریویرای ترامپ» ندارد و حتی بر تشکیل یک واحد «حفظ حقوق مالکیت» تاکید می‌کند تا تضمین کند اگر کسی داوطلبانه غزه را ترک کرد، حق بازگشت یا مالکیتش از بین نرود.
طرح‌های دیگر که نزدیکان به دولت اسرائیل و برخی گروه‌های مشاور به کاخ سفید ارائه داده بودند اغلب بر مهاجرت داوطلبانه فلسطینی‌ها تاکید داشت، اما ترامپ که در ماه فوریه نظریه تصرف غزه و انتقال جمعیت آن را مطرح کرده بود، اکنون به‌طور رسمی آن کنار گذاشته است. او در نشست ۲۷ اوت در کاخ سفید اعلام کرد که طرح بلر را انتخاب می‌کند.
در نشست ۲۷ اوت در کاخ سفید که به ابتکار جرد کوشنر، داماد دونالد ترامپ و مشاور پیشین کاخ سفید، برگزار شد، ترامپ رسما حمایت خود را از طرح تونی بلر برای آینده غزه اعلام کرد. کوشنر همچنان در موضوعات خاورمیانه فعال است و از بهار امسال، موسسه تونی بلر را مامور طراحی برنامه‌ای جامع برای روز بعد از جنگ کرده است.
با این حال، برخی مقام‌های اسرائیلی از جمله بزالل اسموتریچ، وزیر دارایی، همچنان از غزه به عنوان یک فرصت «سودآور» در حوزه املاک یاد می‌کنند.
بلر طی ماه‌های گذشته با مقام‌های اسرائیلی، فلسطینی و سران کشورهای عرب بارها رایزنی کرد و در ژوییه با محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، دیدار کرد. طرح بلر تشکیلات خودگردان را به‌عنوان بازیگر اصلی در نظر نمی‌گیرد، اما آن را به شکلی سازنده وارد تعامل می‌کند. در این طرح پیش‌بینی شده است که تشکیلات خودگردان اصلاحات قابل‌توجهی را پشت سر بگذارد، اما نقش رام‌الله در مرجع انتقالی بین‌المللی غزه عمدتا به مسائل هماهنگی محدود شود. آنچه باعث نارضایتی رام‌الله و هم‌زمان نگرانی اسرائیل شده است، زیرا طرح بر وحدت سرزمینی فلسطین تحت حاکمیت تشکیلات تاکید دارد.
موانع منطقه‌ای و حمله دوحه
ترامپ در نشست کاخ سفید از بلر خواست حمایت شاهزاده محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، را جلب کند، چرا که واشینگتن ریاض را کلیدی‌ترین بازیگر در بازسازی غزه می‌داند. با وجود این، تحریم صدور ویزای آمریکا برای مقام‌های فلسطینی و به‌ویژه حمله اسرائیل به رهبران حماس در دوحه در ۹ سپتامبر تلاش‌های بلر را موقتا مختل کرد.
این حمله نشان داد چالش اصلی طرح بلر ایجاد توازن میان فشار نظامی اسرائیل و تلاش‌های دیپلماتیک برای خلع سلاح حماس است. در حالی که نتانیاهو همچنان بر نابودی کامل حماس تاکید دارد، طرح بلر به جای نابودی فیزیکی، بر خلع سلاح، انحلال و ادغام تمرکز کرده است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
یک دیپلمات عربی به تایمز اسرائیل گفت که حمایت کشورهای منطقه، از جمله عربستان سعودی، منوط به گنجاندن مسیری غیرقابل‌بازگشت به سوی تشکیل کشور فلسطین در این طرح است؛ مسئله‌ای که با مواضع دولت نتانیاهو و متحدان راست‌گرای او در تضاد کامل است.
ساختار پیش‌بینی‌شده برای غزه
بر اساس پیش‌نویس این طرح مرجع انتقالی بین‌المللی غزه قرار است با تصویب شورای امنیت سازمان ملل تشکیل شود و هیئت مدیره‌ای هفت تا ۱۰ نفره شامل یک نماینده فلسطینی، مقام ارشد سازمان ملل، چهره‌های بین‌المللی و نمایندگانی از کشورهای مسلمان آن را اداره کنند. این هیئت می‌تواند قوانین موردنیاز را تصویب کند و به شورای امنیت گزارش دهد.
یک واحد امنیتی بین‌المللی با نیروهای چندملیتی هم برای حفظ ثبات و جلوگیری از بازگشت گروه‌های مسلح ایجاد خواهد شد. یک واحد اجرایی فلسطینی به مسئول اداره امور روزمره خواهد بود و وزارتخانه‌های تکنوکراتی مانند آموزش، بهداشت و زیرساخت را هدایت می‌کند. دادگاه‌ها، نهاد حفظ مالکیت و شهرداری‌ها نیز زیر نظر پلیس مدنی غزه فعالیت خواهند کرد.
بودجه اولیه این طرح برای سال اول ۹۰ میلیون دلار، سال دوم ۱۳۵ میلیون و سال سوم ۱۶۴ میلیون دلار براورد شده است که هزینه نیروهای بین‌المللی و کمک‌های بشردوستانه را دربرنمی‌گیرد. برنامه واگذاری کامل اداره غزه به تشکیلات خودگردان، بدون زمان‌بندی مشخص است و به گفته منابع مطلع، بر مبنای عملکرد و اصلاحات این نهاد پیش خواهد رفت؛ اما دوره گذار آن نه ۱۰ سال، بلکه در حد چند سال طول می‌کشد.
طبق گزارش تایمز اسرائیل، طرح تونی بلر تنها برنامه‌ای است که تاکنون توانسته حمایت واشینگتن را جلب کند، هرچند هنوز به طور رسمی به‌عنوان طرح آمریکا اعلام نشده است. هدف اصلی این طرح ایجاد ساختاری بین‌المللی و منطقه‌ای برای اداره غزه، جلوگیری از بازگشت حماس به قدرت و فراهم کردن زمینه برای انتقال تدریجی اداره منطقه به تشکیلات خودگردان است.
یکی از منابع آگاه به تایمز اسرائیل گفت: «راه پایان جنگ توافق بر سر اصول اداره غزه پس از حماس است؛ به شرطی که این گروه نه مسلح باشد و نه قادر به بازگشت به قدرت.»
