هم‌زمان با شدت گرفتن گرما در ایران، شاخص اشعه فرابنفش در تهران در روز دوشنبه ۳۰ تیرماه به بیشترین حد قابل‌ثبت رسید. بر اساس اعلام سازمان هواشناسی، این شاخص در ساعت ۱۲ ظهر دوشنبه، هم‌زمان با بیشترین تابش خورشید، به عدد ۱۱ می‌رسد که در بالاترین محدوده خطرناک قرار دارد.
کارشناسان با هشدار درباره این وضعیت، به مردم توصیه کرده‌اند از حضور در فضای باز خودداری کنند و در خانه یا محل کار بمانند.
این در حالی است که سال‌های گذشته در شرایط مشابه، ادارات و نهادهای دولتی تعطیل می‌شدند، اما برای روز دوشنبه هیچ مورد تعطیلی اعلام نشده است.
در پی واکنش‌های گسترده به افزایش شاخص اشعه فرابنفش در تهران، احمد طاهری، رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست، گفت: «افزایش انتشار اشعه فرابنفش در روزهای گرم تابستان پدیده‌ای تازه نیست و همان‌طور که در سال‌های قبل نیز اتفاق افتاده است، یک روند طبیعی به شمار می‌رود.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
او با اذعان به اینکه اشعه فرابنفش باعث افزایش غلظت آلاینده اُزن و آلودگی هوا می‌شود، با تقلیل آثار و پیامدهای آن گفت که میزان اشعه فرابنفش در ساعات مشخصی از روز اوج می‌گیرد و به‌سرعت نیز کاهش می‌یابد؛ بنابراین اگر مردم مدیریت کنند تا در ساعات اوج تابش از حضور در فضای باز خودداری کنند، از پیامدهای منفی آن در امان خواهند ماند.
اشعه فرابنفش یا یووی (UV) نوعی نور نامرئی است که از خورشید به زمین می‌تابد. این اشعه به‌طور طبیعی در اثر واکنش‌های هسته‌ای درون خورشید تولید می‌شود. بیشتر این اشعه را لایه اوزون جذب می‌کند، اما مقدار کمی از آن به سطح زمین می‌رسد. اگر میزان آن زیاد شود، می‌تواند به پوست، چشم و سلامتی انسان آسیب بزند.
پیش‌تر خبرگزاری ایسنا، با استناد به داده‌های یک کار مطالعاتی در موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، نوشته بود که در حدود ۲۱ درصد از روزهای سال در تهران، شاخص اشعه فرابنفش در بالاترین سطح خطر یعنی عدد ۱۱ یا بیشتر قرار دارد. این میزان نشان‌دهنده پرتوگیری «فوق‌العاده زیاد» است و محافظت شدید از پوست و چشم در برابر نور خورشید را الزامی می‌کند.
طبق همین پژوهش، تهران در بازه زمانی ۱۰ خرداد تا ۱۱ مرداد هر سال، با بالاترین میزان تابش یووی مواجه می‌شود، اما در سال‌های اخیر، شاخص یووی در تیرماه به‌طور میانگین از عدد ۱۲ هم عبور کرده که وضعیتی هشداردهنده است. این شرایط به‌ویژه برای افرادی که در فضای باز کار می‌کنند، خطرناک‌تر است و لزوم استفاده از وسایل حفاظتی مانند کرم ضدآفتاب، عینک دودی و پوشش مناسب را دوچندان می‌کند.
اشعه فرابنفش در سطح بالا می‌تواند پیامدهای جدی برای سلامتی انسان و محیط زیست داشته باشد. سوختگی، پیری زودرس، ایجاد لکه‌های پوستی، احتمال ابتلا به آب مروارید و دیگر عوارض چشمی و افزایش خطر ابتلا به سرطان برخی پیامدهای قرارگیری در معرض اشعه فرابنفش‌اند. شدت این اشعه علاوه بر انسان، به گیاهان، میکروارگانیسم‌ها و جانوران کوچک نیز آسیب می‌زند و در درازمدت، می‌تواند زنجیره‌های زیستی را مختل کند.
کارشناسان تاکید می‌کنند که اشعه فرابنفش برای همه گروه‌های جامعه خطرناک است، اما کودکان، زنان، سالمندان و بیماران بیشتر در معرض خطر قرار دارند. شاغلان در برخی زمینه‌ها از جمله کشاورزان، رانندگان، پاکبان‌ها و همه افرادی که در ساعت‌های طولانی زیر آفتاب کار می‌کنند هم با خطر جدی پیامدهای اشعه فرابنفش مواجه‌اند.
کارشناسان برای کاهش عوارض اشعه فرابنفش نکاتی را توصیه کرده‌اند؛ از جمله پرهیز از حضور در فضای باز بین ساعت ۱۰ صبح تا ۴ بعدازظهر که شدت تابش در بیشترین حد است، استفاده از کرم ضدآفتاب مناسب و تمدید آن هر دو ساعت، پوشیدن لباس‌های نخی و آستین‌بلند، استفاده از کلاه لبه‌دار و عینک آفتابی استاندارد با فیلتر. افراد شاغل در فضای باز بهتر است در صورت امکان از پوشش محافظ و سایه‌بان هم استفاده کنند.
