مذاکرات هستهای میان ایران و آمریکا به نظر میرسد به بنبست رسیده است. ترامپ ممکن است وسوسه شود اعلام پیروزی کند و وضعیت موجود را که تهران از آزمایش سلاح هستهای خودداری کند بپذیرد. کاخ سفید حتی ممکن است در مواجهه با این پرسش که مقامهای ارشد دولت بایدن از خود میپرسیدند احساس آرامش کند: «چرا ایران تاکنون هستهای نشده است؟»
دولت ترامپ مذاکرات را بدون موضعگیری روشن در مورد مسائل کلیدی آغاز کرد، امری که موجب شگفتی و خوشحالی طرف ایرانی شد. اما خوشحالی تهران دیری نپایید؛ استیو ویتکاف، مذاکرهکننده، و مارکو روبیو، وزیر خارجه، بهصراحت اعلام کردند که غنیسازی اورانیوم در ایران پذیرفتنی نیست. با این حال، رهبر جمهوری اسلامی مذاکرات را قطع نکرده و این نشاندهنده امید او است که نظر ترامپ تغییر کند یا در نهایت، با توافق موقتی موافقت کند که به جمهوری اسلامی اجازه غنیسازی در داخل کشور بدهد.
مانورهای دیپلماتیک و وقتکشیهای تهران پایانی ندارد. اگر ترامپ از این روند خسته شود، ممکن است به اسرائیل چراغ سبز نشان دهد تا زیرساختهای هستهای و تاسیسات موشکهای بالستیک ایران را از بین ببرد. اما این گزینه مطلوب ترامپ نیست، زیرا به پشتیبانی نظامی آمریکا نیاز دارد. گزینهای که بیشتر به مذاق او خوش میآید، ادامه مذاکره، بازداشتن اسرائیل از اقدام نظامی، و بازگشت به سیاست «فشار حداکثری» است. او از به تعویق انداختن مسائل مشکلساز به آینده ابایی ندارد و ممکن است امیدوار باشد که تحریمها و هر اقدام دیگری که دولتش بتواند اعمال کند، در نهایت تهران را به تغییر رفتار وادار کند. اما این مسیر ناگزیر دوباره این پرسش را مطرح میکند که چرا رژیم مذهبی ایران هنوز به بمب هستهای دست نیافته است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
جمهوری اسلامی بهترین مهندسان هستهای را ندارد و صنعت تولید ایران نیز در سطح بالایی نیست. اما جمهوری اسلامی شبکه پیشرفتهای برای واردات غیرقانونی تجهیزات دومنظوره دارد و از نظر نیروی انسانی، توان علمی مشابه پاکستان در زمان دستیابی به بمب در سال ۱۹۹۸ دارد. ذخایر اورانیوم غنیشده ایران در فاصله سال ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۵ بهشدت افزایش یافته است، اما آیتالله خامنهای در دوره ریاستجمهوری بایدن تصمیم به آزمایش سلاح هستهای نگرفت.
ترامپ احتمالا میداند که دور دوم فشار حداکثری شانس اندکی برای توقف پیشرفت هستهای جمهوری اسلامی دارد. تحریم همیشه گزینهای بوده است که هر دو حزب سیاسی در واشینگتن ترجیح دادهاند. در دوره اول ریاست جمهوری ترامپ، باور عمومی این بود که فشار اقتصادی میتواند رژیم را پیش از رسیدن به بمب از هم بپاشد. اما اکنون تشدید تحریمها بسیار دشوارتر شده، بخشی بهدلیل اینکه چین کامل در کنار تهران قرار دارد. تحریم راهحل فوری نیست و برای تأثیرگذاری زمان میبرد. برنامه تسلیحات هستهای جمهوری اسلامی اکنون پیشرفتهتر از هر زمان دیگری است.
جمهوری اسلامی تا ابد به وضعیت «آستانه هستهای» راضی نخواهد ماند. در گذشته، آیتاللهها قدرتشان را از طریق جنگ نیابتی یا تهدید موشکهای دوربرد نشان میدادند. اکنون، بهلطف اسرائیلیها، حتی وضعیت دفاعی در خاک ایران هم کارآمد و کافی نیست. رهبر جمهوری اسلامی ۸۶ ساله است. آیا جانشین او نیز از آزمایش بمب هستهای صرفنظر خواهد کرد؟ فرماندهان سپاه پاسداران که برنامه هستهای تسلیحاتی ایران را هدایت میکنند چطور؟ در شرایطی که آمریکا در حال عقبنشینی از سایر مناطق جهان است، هم دوستان و هم دشمنان خواهان تضمین امنیتشان از طریق دستیابی به بمباند.
ترس از دشمنان خارجی در خاورمیانه مسلمان بهسرعت رنگ میبازد، و سیاست داخلی و خارجی حول قدرت سخت میچرخد. مهاجمان مدام در حال آزمودن طرف مقابلاند. پنج ماه از آغاز دور دوم ریاست جمهوری ترامپ میگذرد و آیتاللهها دیگر از رئیسجمهوری پیشبینیناپذیر آمریکا که در سال ۲۰۲۰ قاسم سلیمانی را از میان برداشت، نمیترسند.
دولت ترامپ بسیاری از مقامهای تهران را متقاعد کرده است که رئیسجمهوری به آغاز درگیری جدید در منطقه علاقهای ندارد. با وجود سانتریفیوژهای پیشرفته و تاسیسات غنیسازی زیرزمینی و ضدانفجار، گزینه نظامی روزبهروز اعتبارش را از دست میدهد. اما برای اسرائیل، مسئله اکنون یا هرگز است. آمریکا در مواجهه با تهدیدهایی که صرفا متوجه متحدانش است صبوری بیشتری دارد.
آیتالله خامنهای همه اینها را در نظر خواهد گرفت، در حالی که به مهمترین تصمیم دوران رهبریاش فکر میکند: آیا در نهایت از آستانه هستهای عبور کند یا نه. او آمریکا را در دوره ترامپ چقدر ترسناک میداند؟ همه چیز به پاسخ این پرسش بستگی دارد.
ترجمه از والاستریت ژورنال