رسانه بریتانیایی دیلی میل روز سه‌شنبه ۱۶ ژانویه (۲۶ دی) در گزارشی تفصیلی به این موضوع پرداخت که با وجود درگیری‌های جهانی و اقدام‌های مخرب و هم‌زمان کشورهای روسیه، جمهوری اسلامی ایران، و چین، آیا در حال ورود به جنگ جهانی سوم هستیم؟

طبق این گزارش، افزایش درگیری‌های جهانی در سال ۲۰۲۳ زنگ خطر را در موسسات دفاعی اروپا به صدا درآورد و با اینکه هنوز فقط سه هفته از سال جدید میلادی گذشته است، دولت‌های استونی و سوئد و بریتانیا به کشورهای متبوعشان هشدار داده‌اند که چشم‌انداز جنگی در مقیاس بزرگ دیده می‌شود.

اسناد اطلاعاتی فاش‌شده آلمان حاکی از آن است که این کشور پیش‌بینی می‌کند روسیه موج دیگری از حمله‌ها را برای غلبه بر اوکراین آغاز کند. بنابراین، دولت آلمان در تلاش است که در صورت به حرکت درآمدن نیروهای روسی به سمت غرب از بلاروس، طرح‌های اضطراری در نظر بگیرد.

 از سوی دیگر، درگیری اسرائیل و حماس همچنان ادامه دارد و متعاقب آن، مسیرهای کشتی‌رانی تجاری به‌علت عملیات حوثی‌های مورد حمایت جمهوری اسلامی ایران دچار ناامنی شده است. در این منطقه، آنچه «محور مقاومت» خوانده می‌شود و شامل گروه‌های شبه‌نظامی از جمله حزب‌الله لبنان و شورشیان حوثی یمن است، با دست زدن به مجموعه‌ای از اقدام‌های ویرانگر باعث گسترش خشونت در سراسر خاورمیانه شده است.

در شرق‌ دور، انتخاب رئیس‌جمهوری در تایوان که طرفدار استقلال آن جزیره است خشم چین را بیش از پیش برانگیخته است، به‌طوری که احتمال حمله چین به تایوان رو به افزایش است.

در تمام این مدت، کیم جونگ اون، رئیس‌جمهوری جمهوری دموکراتیک کره (کره شمالی)، با افزایش فعالیت زرادخانه هسته‌ای آن کشور آماده است که دشمنانش را تهدید و، در صورت لزوم،‌ تهدیدش را عملی کند.

با توجه به این اوضاع، کارشناسان امنیت بین‌المللی هشدار می‌دهند که از زمان بحران موشکی کوبا تا کنون، امروز بیش از هر زمان دیگری به جنگ جهانی سوم نزدیک شده‌ایم و خطرهایی وجود دارد که ممکن است دنیا را به درگیری مسلحانه گسترده‌ای بکشاند.

تهاجم روسیه به اوکراین و درگیر شدن ناتو

آغاز جنگ بین روسیه و ناتو حمله روسیه به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲ بود؛ جنگی که شبح یک درگیری مسلحانه بزرگ را برای اولین بار پس از پایان جنگ جهانی دوم بر سر اروپا انداخت.

پس از آغاز حمله نظامی روسیه به اوکراین، بریتانیا و اتحادیه اروپا بلافاصله به دفاع از اوکراین پرداختند، روسیه را با رگبار تحریم‌های اقتصادی سرکوب کردند، و میلیاردها بودجه نظامی و بشردوستانه برای تقویت تلاش‌های جنگی اوکراین اختصاص دادند. اما اکنون، با گذشت تقریبا دو سال از این مناقشه و بدون اینکه پایان مشخصی در چشم‌انداز باشد، کشورهای اروپایی مجبورند این احتمال را بپذیرند که چنین جنگی ممکن است نامحدود ادامه یابد و شاید حتی به فراتر از مرزهای اوکراین سرایت کند.

هشدارهای صریح برخی از سیاستمداران اروپایی درباره لزوم آمادگی برای گسترش جنگ اوکراین در حالی مطرح می‌شود که در اسناد فاش‌شده وزارت دفاع آلمان، به‌صراحت از چگونگی گسترش درگیری اوکراین به نبردی حتی فراتر از روسیه صحبت شده است.

در طرح‌های فاش‌شده‌ای که روزنامه آلمانی بیلد منتشر کرده است، مسیر جنگ جهانی سوم با جزئیات نشان داده شده است که در آن پوتین از بلاروس به‌عنوان سکوی پرتاب برای تهاجم استفاده می‌کند، همان‌طور که در فوریه ۲۰۲۲ برای جنگ در اوکراین همین کار را کرد.

این در حالی است که به گفته کارشناسان بریتانیایی، این کشور برای درگیری با روسیه آمادگی لازم را ندارد و لازم است که برای مقابله با این چالش، دولت سرمایه‌گذاری بیشتری در بازسازی نیروهای مسلح کند.

برخی دیگر از تحلیلگران نیز می‌گویند که آماده نبودن ناتو می‌تواند پوتین را به حمله تحریک کند. به گفته آن‌ها، اگر روسیه همچنان به موفقیت در افزایش نیروها و تولید تسلیحات ادامه دهد، ناتو باید بیش از پیش آماده شود.

خاورمیانه: جعبه‌ باروتی در انتظار جرقه

حمله بی‌رحمانه هفتم اکتبر حماس به اسرائیل آن کشور را بر آن داشت که بمباران هوایی شدید و متعاقب آن، حمله مسلحانه به خاک فلسطین را آغاز کند. جنگ غزه در شرایطی هنوز ادامه دارد که چشم‌انداز امنیتی متزلزلی این منطقه و ورای آن را در هرج‌ومرج کامل فرو برده است.

از روز هفتم اکتبر، حزب‌الله لبنان حمله به شهرهای شمالی اسرائیل را افزایش داده است. در سوی دیگر، نیروهای شورشی حوثی یمن کشتی‌های تجاری را در دریای سرخ ربوده و با موشک به چند ناو آسیب رسانده‌اند.

نیروهای مسلح آمریکا و بریتانیا با خشم کامل به حمله‌های حوثی‌های مورد حمایت ایران پاسخ دادند و تهاجم گسترده‌ای را به ده‌ها پایگاه زیر کنترل این شورشیان سازمان دادند. با این حال، حوثی‌های یمن به حمله‌هایشان پایان ندادند و حتی تهدید کردند که «تمام منافع آمریکا و بریتانیا به هدف‌های قانونی نیروهای مسلح یمن تبدیل شده است.»

اما یک تهدید بسیار جدی‌تر وجود دارد که پشت فعالیت شبه‌نظامیان در حال رشد در خاورمیانه است: جمهوری اسلامی ایران. درواقع، حماس و حزب‌الله و حوثی‌ها بخشی از «محور مقاومت» ایران به‌شمار می‌روند؛ گروه‌هایی که در سراسر خاورمیانه گسترده شده‌اند و اتحادی ژئوپلیتیکی و نظامی برای مقابله با تهدیدهای غرب و رقیبان منطقه‌ای تشکیل داده‌اند.

جمهوری اسلامی ایران نیروهای قابل‌توجهی در عراق و سوریه نیز دارد که در ماه‌های اخیر چند حمله پهپادی و موشکی به پایگاه‌های آمریکایی کرده‌اند. جمهوری اسلامی ایران همچنین در حال تنظیم یک معاهده مشارکت راهبردی گسترده با روسیه است تا برای روسیه هواپیماهای بدون سرنشین برای بمباران شهرهای اوکراین تولید کند.

با توجه به همه این موارد و افزایش تنش‌ها در سراسر خاورمیانه، به‌نظر می‌رسد هر لحظه ممکن است جهشی خشونت‌آمیز به‌سرعت به رویارویی گسترده‌تر و آتش گرفتن این جعبه باروت تبدیل شود.

درگیری دیرینه چین و تایوان

آخر هفته گذشته، لای چینگ ته- نامزد ریاست‌جمهوری تایوان که بیش از همه مورد غضب دولت چین بود- در انتخابات پیروز و رئیس‌جمهوری جدید تایوان شد.

 مقام‌های چینی انتخاب رئیس‌جمهوری جدید تایوان را جدایی‌طلبی خطرناکی دانستند و محکوم کردند، او «ویرانگر صلح» نامیدند، و اعلام کردند که صدای مردم جزیره را نمایندگی نمی‌کند.

با این حال، پس از انتخاب لای چینگ ته، تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند که چین با افزایش چشمگیر مانورهای نظامی تهاجمی در اطراف جزیره تایوان یا محدود کردن واردات از تایوان به‌عنوان تنبیه اقتصادی، نارضایتی‌اش را بیش از پیش نشان دهد.

چین تایوان را بخشی از خود می‌داند و در گذشته هر دو کار را کرده است. چین جت‌های جنگنده و کشتی‌های جنگی را به آسمان و آب‌های اطراف تایوان می‌فرستد تا در صورت خودداری دولت تایوان از تبدیل کردن آن جزیره به بخشی از چین، همیشه یادآور تهدید تهاجم چین باشد.

با آنکه ارتش و نیروی دریایی و نیروی هوایی تایپه از آموزش‌دیده‌ترین و پیشرفته‌ترین و مجهزترین ارتش‌های جهان به‌شمار می‌رود، جمعیت انبوه چین و منابع عظیم آن کشور به این معناست که ارتش چین در هر معیار قابل تصوری از مزیت نسبی بر تایوان برخوردار است.

آنچه تحلیلگران را از مجادلات کلامی سران چین و تایوان نگران می‌کند این است که هر گونه تجاوز چین ممکن است به درگیری نظامی بزرگ قرن بیست و یکم بین دو ابرقدرت جهان منجر شود. ویلیام برنز، مدیر سیا، سال گذشته مدعی شد که سازمان اطلاعات آمریکا گفته است که شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهوری چین، به ارتش کشورش دستور داده است «تا سال ۲۰۲۷» برای حمله به تایوان آماده باشند و در مقابل، جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا، تایید کرده است که آمریکا به کمک تایوان خواهد رفت.

تمایل آمریکا به کنار گذاشتن سیاست ابهام راهبردی دهه‌های گذشته نشان‌دهنده اهمیت استراتژیک تایوان در بسیاری از جبهه‌ها است. این جزیره دارای یکی از پیشرفته‌ترین صنایع فناوری در جهان است. همچنین، از نظر جغرافیایی متحدی بسیار استراتژیک به‌شمار می‌رود که به کشورهایی مانند آمریکا، استرالیا، و کره جنوبی امکان می‌دهد مجموعه‌ای از کشورهای متحد ایجاد کنند.

 به‌رغم تمام این‌ها، به‌نظر نمی‌رسد که حتی تهدید آمریکا به مداخله نیز از جاه‌طلبی‌های چین بکاهد، همان‌طور که شی جین‌پینگ در سخنرانی سال نو بر ادغام تایوان با چین تاکید کرد.