پایگاه خبری اسپیس در گزارشی نوشت که جمهوری اسلامی ایران قصد دارد درباره کمک روسیه به ساخت ماهواره سنجش از دور جدید خیام با مقام‌های آن کشور مذاکره کند.
گزارش‌ها حاکی از آن است که این مذاکرات شامل طراحی و تعیین مشخصات فنی ماهواره‌های جدید خیام و نیز طرح‌هایی برای ساخت یک ماهواره کوچک و یک ماهواره مخابراتی است.
روسیه در ماه اوت سال گذشته (۲۰۲۲) ماهواره خیام ایران را با موشک سایوز خودش به فضا فرستاد. این فضاپیما یک ماهواره رصد زمین «کانوپوس وی» Kanopus-V ساخت روسیه بوده است که وضوح آن ۱.۲ متر است؛ به این معنی که می‌تواند از اجسامی با حداقل اندازه ۱.۲ متر عکس بگیرد.
به دنبال تهاجم روسیه به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲، صنعت فضایی آن کشور متحمل ضرر زیادی شده است. روسیه قراردادهای پرتاب تجاری و نیز شریکان فضایی‌اش را از دست داده و در انزوای بین‌المللی قرار گرفته است.
در شرایطی که بودجه فضایی روسیه تحت تاثیر تحریم‌های اقتصادی و دیگر پیامدهای جنگ اوکراین قرار گرفته است، مسکو به دنبال یافتن مشتریان و شریکان جدید بوده است؛ شریکانی مانند جمهوری اسلامی ایران و کره شمالی که آن‌ها نیز مورد تحریم‌های غرب قرار گرفته‌اند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
گزارش شده است که برنامه‌های فضایی ایران بیشتر شامل طراحی و ساخت و پرتاب ماهواره‌های جدید است. در عین حال، وزیر فناوری اطلاعات و ارتباطات جمهوری اسلامی موضوع فرستادن انسان به فضا را نیز مطرح کرده است.
این جاه‌طلبی‌های ایران در حالی است که کشور در حال حاضر فقط قادر به فرستادن ماهواره‌های کوچک به مدارهای پایین در اطراف زمین است و بنابراین، به دانش فضایی روسیه نیاز دارد.
پرتاب ماهواره خیام، که روز ۱۸ مرداد ۱۴۰۱ با پرتابگر سایوز از پایگاه فضایی بایکونور در قزاقستان به فضا برده شد، واکنش‌های گوناگونی به همراه داشت. در آن زمان، عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران که برای تماشای پرتاب این ماهواره به قزاقستان سفر کرده بود، گفت: «پرتاب این ماهواره با موشک روسی آغاز همکاری راهبردی ایران و روسیه در حوزه فضایی است.»
او از ساختن ماهواره‌های دیگر در سال‌های آتی خبر داد و افزود: «خط تولید مشترک ماهواره خیام را با روسیه راه‌اندازی خواهیم کرد.»
به‌رغم ادعاهای جمهوری اسلامی ایران و روسیه درباره هدف‌های غیرنظامی ارسال ماهواره خیام، کارشناسان غربی هشدار داده‌اند که هدف از پرتاب این ماهواره اقدام‌هایی نظیر جاسوسی از تاسیسات و زیرساخت‌های اسرائیل و کشورهای منطقه خاورمیانه است.
کارشناس «ائتلاف دفاع موشکی» مستقر در آمریکا ضمن تایید این موضوع، به نیویورک‌تایمز گفت که ماهواره خیام این قابلیت را دارد که بر سایت‌ها نظارت کند و تصویرهایی با وضوح زیاد بگیرد که «چالشی مهم» برای اسرائیل ایجاد خواهد کرد.
کارشناسان می‌گویند ایران می‌تواند اطلاعاتی را که از طریق ماهواره خیام جمع‌آوری می‌کند با گروه‌های شبه‌نظامی مورد حمایتش، مانند حزب‌الله لبنان، به اشتراک بگذارد.
سازمان فضایی جمهوری اسلامی در واکنش به این خبرها، هرگونه استفاده نظامی از این ماهواره را رد و ادعا کرد که فعالیت‌های آن صلح‌آمیز است؛ اما مقام‌های غربی این ادعاها را باور ندارند.
