مناطق مرکزی عراق با خشکسالی شدیدی مواجه‌اند. در دهستان العنکور که ۱۳ هزار ساکن آن با خشکسالی شدید و آلودگی آب دریاچه حبانیه دست‌به‌گریبان‌اند، مرگ در کمین نشسته است.

العنکور در نزدیکی دریاچه ۱۴۰ کیلومترمربعی حبانیه قرار دارد؛ حبانیه‌ای که در حال خشک شدن است.

با گسترش بحران آب و افزایش بی‌سابقه دما در سال‌های اخیر و همچنین ساخت‌وسازهای نامحدود در این منطقه، ۳.۳ میلیارد مترمکعب آب آلوده این دریاچه دیگر مایه حیات مردم این منطقه نیست. بوی تعفن آب دریاچه از کیلومترها آن‌طرف‌تر به مشام می‌رسد و محققان در ماه‌های اخیر رد انواع زباله‌های سمی را در این دریاچه یافته‌اند.

عبدالرحیم اسماعیل، ۴۴ ساله، مقابل خانه خشتی خود در العنکور در جنوب رمادی، مرکز استان الانبارمی‌گوید: «ما نه آب داریم، نه برق و نه تهویه مطبوع؛ در حالی که گرمای هوا از ۴۰ درجه سانتی‌گراد هم تجاوز می‌کند.» او که پنج فرزند دارد و پس از پایان اشغال داعش در سال ۲۰۱۶ دوباره سر خانه و کاشانه خود بازگشته است، می‌گوید او و فرزندانش نه آب تمیز در اختیار دارند، نه هوای پاک.

اسماعیل به الجزیره می‌گوید که برای دومین بار در زندگی‌اش قصد دارد سرزمین مادری خود را ترک کند. اولین بار به خاطر جنگ و تجاوز داعش و حالا، به دلیل آلودگی‌های زیست محیطی.

در دهه‌های گذشته دریاچه حبانیه یک مقصد توریستی در عراق محسوب می‌شد اما امروز آلودگی آب و کاهش بی‌سابقه سطح آن، مناطق مجاور را به شهر ارواح تبدیل کرده است.

دولت عراق در ماه‌های گذشته تانکرهای آب‌ شیرین به منطقه فرستاده است اما ساکنان می‌گویند آب این تانکرها هم خشک شده‌اند.

روستاییان اخیرا در یکی از روستاهای اطراف دریاچه حبانیه برای دسترسی به آب، چاهی به عمق ۸۶ متر حفر کردند اما نتوانستند به آب‌های زیرزمینی برسند. مردم محلی می‌گویند اگر یک روز نتوانند بطری‌های پلاستیکی آب تهیه کنند، از تشنگی تلف خواهند شد.

حبانیه اوایل دهه ۸۰ میلادی یکی از مهم‌ترین منابع تامین آب کل عراق بود اما پس از حمله آمریکا به عراق در سال ۲۰۰۳ و اشغال این کشور به این دریاچه بی‌توجهی شد و کنترل داعش بر این منطقه در سال ۲۰۱۵ هم بر بحران افزود.

رصدخانه عراق سبز، یک سازمان محیط زیستی محلی که وضعیت را رصد می کند، در ماه مه برآورد کرد که ۱۳ هزار ساکن العنکور و مناطق مجاور با مرگ دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند.

فراس محمد ۴۵ ساله که در این روستا به دنیا آمده است، می‌گوید که نمی‌توان در العنکور زنده ماند. او در درجه اول ایران و سوریه را مقصر کمبود آب می‌داند؛ البته سوءمدیریت مقام‌های محلی در این بحران را نیز ناچیز نمی‌شمارد.

این ماهیگیر سابق به الجزیره گفت: «من هر هفته پنج هزار دینار (۳۷ دلار) برای نوشیدن و آشپزی خانواده‌ام آب بطری می‌خرم. پسرانم به رمادی سفر می‌کنند تا برای حمایت از ما کار یدی بیابند اما همیشه نمی‌توانند کار پیدا کنند. وضعیت خیلی بد است.»

او با اشاره به زمین خشک کناری‌اش می‌گوید: «تمام این زمین‌ها پیش از این دریاچه بودند.»

محمد می‌گوید برای نقل مکان به رمادی توانایی مالی ندارد اما اگر دولت کمک کند حاضر است به هر اردوگاهی که آب شیرین دارد برود؛ حتی در اوکراین. او که مانند بسیاری از عراقی‌ها «خشونت و جنگ» را تجربه کرده، می‌گوید «خشکسالی و کمبود آب بسیار فاجعه‌بارتر از جنگ و خشونت است».

بحران دریاچه حبانیه تنها یکی از جنبه‌های تهدیدهای زیست محیطی عراق است. وزارت نیروی عراق هشدار داده که این کشور با بدترین بحران کمبود آب در یک قرن اخیر مواجه است و هفت میلیون نفر با کاهش دسترسی به این منبع حیاتی مواجه‌اند.

بر اساس گزارش سازمان ملل متحد، ۹۰ درصد رودخانه‌های عراق آلوده‌اند و این کشور تا سال ۲۰۳۵ تنها ۱۵ درصد نیاز آبی خود را براورده خواهد کرد. حسام صبحی، زیست‌شناس و فعال محیط زیست ساکن بغداد که طی سه سال گذشته کاهش سطح آب دریاچه‌های عراق را از طریق تصاویر ماهواره‌ای ردیابی کرده است، به الجزیره می‌گوید: «حبانیه از سال ۲۰۲۰ حدود ۴۰ تا ۴۵ درصد آب خود را از دست داد. ما به یک استراتژی قوی مذاکره برای بهبود دسترسی عراق به آب از کشورهای همسایه نیاز داریم.»