قالی‌بافی در افغانستان تاریخچه بسیار کهنی دارد. شمال افغانستان و بخشی از آسیای میانه را مهد بافت و تهیه قالی می‌دانند، چون در اصل عشیره‌های کوچ‌نشین و رمه‌دار قالی تهیه می‌کردند، زیرا کف‌پوش راحتی برای انتقال بوده است.

این صنعت تاریخی و باارزش در تمام روند تاریخی خود در افغانستان، مربوط به زنان بوده و به ندرت مردان به کار قالی‌بافی پرداخته‌اند. پس از آغاز جنگ‌های داخلی در افغانستان، شمار زیادی از شهروندان افغانستان مجبور شدند به کشور‌های همسایه مهاجرت کنند. در پاکستان کارخانه‌های زیاد قالی‌بافی به دست افغان‌ها ایجاد شد، اما به دلیل نداشتن مجوز رسمی کار، افغان‌ها مجبور بودند قالی‌های دست‌باف خود را با نام پاکستان به جهان عرضه کنند.

پس از سقوط دوره نخست حکومت طالبان در افغانستان، به دلیل ایجاد زمینه کار در بیرون از خانه برای زنان، صنعت قالی‌بافی رو به رکود نهاد. با این حال، در روستا‌ها، به‌ویژه در روستا‌های غرب و شمال افغانستان، زنان همچنان به قالی‌بافی می‌پرداختند. حکومت پیشین افغانستان نیز در تلاش برای تقویت صنایع دستی، به‌ویژه بافت قالی، تسهیلاتی ایجاد کرد. برای مثال، وزارت توسعه روستا‌های افغانستان سال ۲۰۱۹ در حدود پنج هزار دستگاه قالی‌بافی بین مردم توزیع کرد که بیشتر آن‌ها در اختیار زنان قرار گرفت. این دستگاه‌ها برای بیش از ۱۵ هزار زن زمینه اشتغال پدید آورده بود. 

با سقوط جمهوریت و سلطه طالبان، زنان دوباره از اجتماع رانده، و در کنج خانه‌ها اسیر شدند. این شرایط باعث شد که زنان برای تامین نیاز‌های خانواده، بار دیگر به بافت قالی روی آورند. شماری  از زنان مبتکر در حال حاضر کارگاه‌های بافت قالی ایجاد کرده‌اند و ده‌ها زن در آن فعالیت می‌کنند. یکی از این زنان، راضیه جعفری است. او سرپرست یک کارگاه قالی‌بافی در شهر هرات در غرب افغانستان است. پیش از سقوط دولت جمهوری، راضیه کارمند حسابداری در یک بیمارستان بود. اما با سلطه طالبان بر کشور، کارش را از دست داد. راضیه  به اسوشتدپرس می‌گوید که اکثر کارکنان این کارگاه، زنان و دخترانی‌اند که یا کار خود را از دست داده‌اند، یا از رفتن به مدرسه بازمانده‌اند. 

نجیبه یکی از این زنان است که با آمدن طالبان، کارش را از دست داد. او می‌گوید که پیش‌تر، مقداری درآمد از کارش داشت و می‌توانست به تامین معاش خانواده کمک کند. اما با آمدن طالبان، این کمک از بین رفت و او ناگزیر شده است در این کارگاه قالی‌بافی کار کند. 

زنان قالی‌باف افغانستان از جامعه جهانی می‌خواهند که برای بهتر شدن وضعیت آنان، کارگاه‌های قالی‌بافی را تقویت کنند. راضیه می‌گوید اگر به آنان کمک شود، با رشد صنعت قالی‌بافی، زنان بیشتری وارد چرخه کار خواهند شد. 

هرات از قطب‌های تولید قالی در افغانستان است. قالی هراتی از صد‌ها سال پیش نام و ارزش بالایی داشته است و به‌ویژه قالی «شیندندی» (شیندند یا اسفزار، از شهرستان‌های استان هرات در فاصله ۱۲۰ کیلومتری شهر هرات و هم‌مرز با ایران) بسیار معروف است. قالی شیندندی، به‌ویژه مدل گل‌برجسته آن، حتی در بازار‌های جهان نیز خریدار زیاد دارد. درشهرستان شیندند، ارزش دختران به هنر قالی‌بافی‌شان است؛ به این معنا هر دختری که قالی‌بافی بلد باشد، خواستگاران بیشتری دارد. 

نرگس (نام مستعار)، زن جوانی است که از شهرستان شیندند به هرات آمده و در آنجا زندگی می‌کند. نرگس به ایندیپندنت فارسی می‌گوید که او و سه دختر هشت الی ۱۲ ساله‌اش، هر دو هفته یک قالیچه می‌بافند و این کمک فراوانی به همسرش می‌کند که مکانیک است. نرگس می‌گوید، هیچ دختری در شیندند نیست که نتواند قالی ببافد و «پیشکش» (مهریه) دختر هم از روی هنر‌هایش تعیین می‌شود. البته منظور نرگس از پیشکش یا مهریه، آن چیزی نیست که هنگام عقد نکاح نزد عاقد مشخص می‌شود. در بیشتر نقاط افغانستان، به‌ویژه در نواحی روستایی، دختران خریده می‌شوند و روی این خرید و فروش، اسم‌های مختلفی مانند، پیشکش، طویانه، قلین، گله و نام‌های دیگر گذاشته‌اند. 

در سال‌های گذشته در کنار بافت قالی با دستگاه‌های سنتی در خانه، کارگاه‌های بزرگ‌تر تولید قالی هم در افغانستان ایجاد شد. البته این کارگاه‌ها نیز به مدد دستان زنان و دختران و به همان شیوه سنتی، قالی تولید می‌کنند. تنها تفاوتی که تولید قالی در این کارگاه‌های بزرگ با بافت قالی در خانه‌ها دارد، این است که در خانه‌ها، دستگاه قالی‌بافی (که در هرات «دار قالی» نامیده می‌شود) به صورت افقی پهن است و تاثیرات منفی زیادی روی اعضای بدن قالی‌بافان می‌گذارد، اما در کارگاه‌‌‌ها این دستگاه‌ها به صورت عمودی کار گذاشته شده‌اند و کمر وو اندام‌های دیگر قالی‌بافان را کمتر اذیت می‌کند. 

بازار قالی رابطه مستقیمی با خریدار خارجی دارد. در دوره جمهوریت که هم نیرو‌های خارجی زیادی در افغانستان بودند و هم رفت‌وآمد آنان به افغانستان زیاد بود، بازار قالی گرم بود. اما با سقوط جمهوریت، از رونق بازار قالی‌فروشی کاسته شده است. 

وزیر احمد قاسمی، تاجر قالی، به اسوشتدپرس می‌گوید، چون راه‌های سفر و عبور‌و‌مرور هوایی اکثرا بسته شده‌ است، صادرات قالی کاهش یافته و فقط از مسیرهای زمینی به کشور‌های اروپایی انتقال می‌یابد. با این حال، کاهش صادرات قالی به معنای از بین رفتن این بازار نیست. حاجی عبدالله ابراهیمی، از بازرگانان مشهور قالی که خانواده‌اش از چند نسل پیش به تجارت قالی مشغول بوده‌اند و در حال حاضر در آلمان زندگی می‌کند، به ایندیپندنت فارسی می‌گوید که همین لحظه به ارزش حدود صد هزار دلار قالی در آلمان انبار دارد، زیرا هنوز بازار‌های خرید قالی افغانی پر رونق است. 

قالی افغانستان به دلیل استفاده از پشم خالص گوسفند و رنگ‌های طبیعی، و نیز طرح‌های منحصر‌به‌فرد، خواستاران زیادی در جهان دارد. بهترین نوع قالی افغانستان، قالی ترکمنی و هراتی است. البته قالی در افغانستان انواع مختلف دارد که مشهورترین انواع آنعبارتند از ساروقی، هراتی، تایمنی، ادرسکنی، چوب‌باش هراتی، آقچه، اندخوی و غیره است. همه این قالی‌ها را زنان و دختران می‌بافند. قالی چوب‌باش از قدیمی‌ترین و بهترین انواع قالی در افغانستان است که قدمتی طولانی دارد و گفته می‌شود در زمان اسکندر کبیر نیز در هرات بافته می‌شده و رنگ‌های به‌کار رفته در آن، از گونه‌هایی از چوب تهیه می‌شده است.