وقتی در مورد آب سخت یا نرم صحبت می‌کنیم، منظورمان چگالی یا حسی که آب به ما می‌دهد، نیست؛ مقیاس سختی و نرمی آب به غلظت مواد معدنی موجود در آن اشاره دارد. هرچه مقدار کلسیم و منیزیم (یا آهن، مس، آهک، سدیم و غیره) آب بیشتر باشد، «سخت‌تر» است. شما نمی‌توانید این مواد معدنی را ببینید اما به احتمال بسیار زیاد، آبی که در لوله‌های خانه شما جریان دارد، سخت است.
اول و مهم‌تر از همه اینکه نترسید! این مورد برای سلامتی شما خطری ندارد و نوشیدن آب سخت حتی در مواردی، می‌تواند به شما در دریافت مقدار موردنیاز مواد معدنی بدنتان کمک کند. اما سوال ما در اینجا این است که آب سرشار از مواد معدنی با موهای ما چه می‌کند؟ آیا آب سخت به موها آسیب می‌رساند؟ آیا برای جلوگیری از آسیب احتمالی راهی وجود دارد؟ این مقاله را تا انتها بخوانید تا جواب همه این سوالاتتان را بگیرید.
به این فکر کنید که وقتی موهایتان را بعد از شنا در دریا به حال خود می‌گذارید تا در جریان هوا خشک شوند، چقدر خشک و شکننده می‌شوند. هرچند این یک مثال اغراق‌آمیز از تاثیر آب سخت بر موها است، این احساس شکنندگی هم به دلیل باقی‌ماندن مواد معدنی‌ای است که هنگام تبخیر آب به موهای شما می‌چسبد. مواد معدنی موجود در آب لوله‌کشی نیز همین کار را می‌کنند.
نشریه بیردی به نقل از دوین توت، آرایشگر مو، می‌نویسد: «وقتی موهای شما خیس است، مواد معدنی آب سخت می‌توانند به تارهای مو نفوذ کنند و بعد از خشک شدن موها، به شکل بلور دربیایند (فرایند کریستال شدن). طی این فرایند، ترکیب‌هایی باقی می‌مانند که از ورود یا خروج رطوبت به موهای شما جلوگیری می‌کنند؛ در نتیجه مو بیشتر خشک، کدر و مستعد گره و خوردگی می‌شود.
آب سخت برای هیچ مویی خوب نیست؛ اما برای بعضی موها دردسر بیشتری ایجاد می‌کند. بریجت هیل، متخصص مراقبت‌های مو و کف سر، به نشریه بیردی گفت: «موهای متخلخل [موهایی که یا به دلایل ژنتیکی یا به دلیل آسیب، تخلخل زیاد دارد و توانایی کوتیکول‌های آن در جذب و حفظ رطوبت، روغن و ... بالا است] بیشتر مستعد نفوذ مواد معدنی به عمق ساختارشان‌اند که آنها را در برابر آب سخت حساس‌تر می‌کند.» موهای رنگ یا دکلره‌شده در این دسته قرار می‌گیرند و به گفته دوین توت، موهای مجعد نیز به دلیل استعداد خشک و وز شدن، از آب سخت بیشتر متاثر می‌شوند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
مقدار مواد معدنی انباشته‌شده در مو به مرور زمان بیشتر می‌شود و می‌تواند مشکلات دیگری هم ایجاد کند. در موهای رنگ‌شده، ممکن است به تغییر یا کمرنگ شدن رنگ مو منجر شود یا حتی خشکی، پوسته‌پوسته شدن یا حتی چرب‌تر شدن بیش از حد کف سر را در پی داشته باشد. سنگین شدن مو، باز شدن فرها و حتی تحریک اگزمای پوستی نیز می‌تواند از عوارض آب سخت باشد.
چطور بفهمیم آب خانه ما سخت است؟
برای فهمیدن سختی یا نرمی آب راه‌های مختلفی وجود دارد. آب سخت پس از تبخیر، ردی از مواد معدنی به جا می‌گذارد. مثلا لک قطرات آب روی یک لیوان بعد از شستشو در ماشین ظرفشویی به دلیل املاح آب است. اگر دور شیر آب یا سردوش حمامتان پودر سفید یا سبزی تشکیل شده است، یعنی آب سختی دارید. یکی دیگر از نشانه‌ها، فشار کم آب به دلیل تشکیل رسوب در لوله‌ها است.
نشانه دیگری که ما با آن کار داریم، موهای شما است. به گفته دوین توت، اگر زمان زیادی طول می‌کشد تا شامپو روی سرتان درست پخش شود یا کف کند، یا مثلا اگر با وجود استفاده از نرم‌کننده بازهم موهایی خشک و وز دارید، ممکن است مشکل از سختی آب باشد.
البته مطمئن‌ترین راه برای تشخیص آب سخت، خرید یک ابزار کوچک تست آب سخت است. علاوه بر آن، نوارهای تست سختی آب نیز وجود دارند که می‌توانید آن را در یک فنجان آب بگذارید و تغییر رنگ نوار را با نمودار آن مقایسه کنید.
چگونه از آسیب‌های آب سخت جلوگیری کنیم؟
مسلما ما نمی‌توانیم در منشا آب تغییری ایجاد کنیم. اگر آب منطقه سکونت شما از سفره‌های آب زیرزمینی، چشمه‌ها یا رودخانه‌ها تامین می‌شود، مواد معدنی بیشتری هم خواهد داشت. اما با اجرای یکسری تمهیدات می‌توان آسیب‌های آن را کاهش داد و در جهت درمان مشکلات قبلی گام برداشت..
۱- برای سردوش خود فیلتر تصفیه بگیرید
شما می‌توانید یک سیستم تصفیه کلی در محل آب ورودی به خانه نصب کنید تا آب نرمی داشته باشید. اما کار نسبتا پرهزینه است و برای آپارتمان‌ها، مخصوصا اگر مستاجر باشید، گزینه راحتی نیست. در عوض می‌توانید یک فیلتر آب به سردوش خود وصل کنید. به این ترتیب آبی که با آن موهای خود را می‌شویید، سختی کمتری دارد.
۲- قبل از شامپو زدن، کف سرتان را پاکسازی کنید
با استفاده از محصولاتی مثل محصولات زغال فعال یا سالیسیلیک اسید برای پاکسازی کف سر تجمع مواد معدنی را که به فیبر مو نفوذ می‌کنند، کم می‌کنید.
۳- از شامپوهای مخصوص از بین بردن رسوبات استفاده کنید
برای از بین بردن رسوبات و املاحی که روی مو و کف سر ساخته می‌شوند، محصولات مخصوصی وجود دارند. شامپوهای کیلیت و شفاف‌کننده برای این منظور طراحی شده‌اند. این شامپوها حاوی موادی‌اند که به فلزات و مواد معدنی موجود در آب متصل می‌شوند و هنگام شست‌وشو آنها را از روی مو می‌زدایند.
برای انتخاب مناسب محصول، روی برچسب کالا و در لیست ترکیبات اولیه به دنبال ای‌تی‌دی‌اِی (اتیلن‌دی‌آمین‌تترااستیک اسید: ETDA) باشید. این ماده نه تنها ناخالصی‌ها را از بین می‌برد بلکه حاوی کراتینی است که به صاف کردن کوتیکول مو کمک می‌کند. توجه کنید که این محصولات برای استفاده روزانه طراحی نشده‌اند و استفاده زیاد از آنها می‌تواند به خشکی مو منجر شود. معمولا هفته‌ای یک بار می‌توانید به جای شامپو معمولی از آنها استفاده کنید.
۴- موهاتان را با سرکه سیب بشویید
ترکیب‌های اسیدی برای متعادل کردن پ‌هاش (Ph) پوست کف سر و پیشگیری از آسیب آب‌های سخت مناسب‌اند. دوین توت پیشنهاد می‌دهد از سرکه سیب طبیعی فیلترنشده و پاستوریزه‌نشده که کمی کدر به نظر می‌رسد، استفاده کنید. برای این کار، پنج واحد آب را با یک واحد سرکه سیب در یک بطری مخلوط و آن را روی پوست سرتان اسپری کنید و با دست ماساژ بدهید و بعد از پنج دقیقه، آبکشی کنید.
