صلاح‌الدین ربانی، سرپرست وزارت امور خارجه افغانستان در یک نامه شدید‌اللحن استعفای خود را به رئیس جمهور افغانستان ارائه کرده است. او در این نامه رئیس جمهور را محمد اشرف غنی (احمدزی) خطاب کرده است. اسم خانوادگی که رئیس جمهور پس از رسیدن به کرسی ریاست جمهوری در سال ۲۰۱۴ از دنباله اسم‌اش برداشت تا نامش ذهنیت قبیله گرایی را تداعی نکند.

آقای ربانی در این نامه از عملکرد حکومت در پنج سال گذشته به‌سختی انتقاد کرده و گفته است با تمام کارشکنی‌هایی که علیه او صورت می‌گرفت، فقط به خاطر خدمت به مردم به این وظیفه ادامه داده است. او گفته است با حکومت مانند یک نهاد شخصی برخورد سلیقه‌ای صورت می‌گرفت و شبیه ساختارهای موازی نهادهای اصلی به حاشیه کشانده می‌شد.

منظور ربانی از ساختارهای موازی، دادن بخشی از صلاحیت‌های وزیر خارجه افغانستان به مشاوران رئیس جمهور بوده است. صلاح‌الدین ربانی که فرزند برهان‌الدین ربانی، رهبر حزب جمعیت اسلامی و یکی از پیش‌قراول‌های جهاد افغانستان است، پس از کشته شدن برهان‌الدین ربانی در یک حمله تروریستی‌، به رهبری حزب جمعیت اسلامی رسید و به دنبال آن در کابینه حکومت وحدت ملی به‌عنوان وزیر خارجه آغاز به کار کرد. او در سال ۱۳۹۵به دلیل عدم مصرف بیش از ۷۰ درصد بودجه خود همراه با تعدادی دیگر از وزیران سلب اعتماد شد. اما رئیس جمهور غنی به این استیضاح‌ها واکنش نشان داد و بر اساس ماده ۹۲ قانون اساسی دلایل مجلس نمایندگان برای استیضاح ربانی و تعدادی دیگر از وزرا را موجه ندانست و ربانی را به‌عنوان سرپرست وزارت خارجه منصوب کرد.

139503121607195177816974.jpg

عکس از آریانانیوز

پس از چندی میانه وزیر خارجه و رئیس جمهور غنی نیزخراب شد و ربانی در اکثریت نشست‌های کابینه نمی‌رفت. از آن سو رئیس جمهور هم با کاهش صلاحیت‌های وی و دادن این صلاحیت‌ها به مقام‌های دیگر در ارگ، عملا فرصت هرنوع فعالیت بلند پروازانه را از وی گرفت. حتی بخش عمده‌ای از سفرا و دیپلمات‌ها به فرمان رئیس جمهور در سفارت‌خانه‌های افغانستان در کشور های خارجی منصوب می‌شدند بدون آنکه با وزیر خارجه مشورتی صورت بگیرد. از این طرف هم آقای ربانی تقریبا در تمامی نشست‌های مخالفین رئیس جمهور شرکت داشته و حتی در ائتلاف‌هایی که علیه اشرف غنی ایجاد شد، او نیز عضویت آن ائتلاف را داشت. صلاح‌الدین ربانی در انتخابات ریاست جمهوری نیز طرف دکتر عبدالله عبدالله را گرفت و هرچند به دلیل این که مقام دولتی بود نمی‌توانست به طور آشکار از عبدالله حمایت کند، اما در واقع به اندازه کافی از وی حمایت کرد. اکثریت اعضای رهبری حزب جمعیت در آغاز از تیم صلح و اعتدال به رهبری حنیف اتمر حمایت کرد و حمایت ربانی از دکتر عبدالله باعث تضعیف جایگاه او در رهبری جمعیت نیز شد. اما پس از آنکه تیم آقای اتمر از هم پاشید بخش عمده‌ای از رهبری جمعیت بار دیگر در اطراف دکتر عبدالله جمع شدند.

حمایت ربانی از دکتر عبدالله باعث بیشتر شدن تنش میان ارگ و وزارت خارجه شد. تا جایی که رئیس جمهور حدود یک ماه قبل سخنگوی این وزارت را در پی اظهاراتش در رابطه با سفر طالبان به پاکستان برکنار کرد. هرچند رئیس اجرایی حکومت وحدت ملی جلو این کار را گرفت، اما از نظر ارگ سخنگوی این وزارت‌خانه برکنار و کسی دیگر به جای وی گماشته شده بود.

ربانی چرا حالا استعفا داد؟

استعفای صلاح‌الدین ربانی در آخرین روزهای حکومت وحدت ملی حرف و حدیث‌های زیادی را به وجود آورده است. عده‌ای بر این عقیده‌اند که ربانی، چنان که خودش در متن استعفا نامه‌اش نوشته، با محدودیت‌هایی روبه رو شده بود که عملا صلاحیت هیچ اقدامی را نداشت. عده‌ای دیگر بر این باورند که ربانی دست پیش زده و قبل از این که رئیس جمهور او را برکنار کند، خودش از سمت خود استعفا داده تا وجهه خود را حفظ کند. اما گمان می‌رود که ربانی درک کرده بود که در صورتی که اشرف غنی رئیس جمهور حکومت بعدی شود، برای او هیچ امکان ادامه کار در وزارت خارجه وجود ندارد. اما در صورتی که دکتر عبدالله پیروز انتخابات شود، احتمالا او پست مشاور شورای امنیت حکومت را به دست خواهد آورد. به‌همین دلیل آقای ربانی صلاح دید تا در این موقعیت از سمت‌اش که علنا دیگر برای او تمام شده بود استعفا دهد.

آقای ربانی از وزارت خارجه رفت تا آن‌طور که خود می‌گوید از مسیر دیگر در خدمت مردم باشد. اما خیلی‌ها بر این باورند که عمر سیاسی تعداد زیادی از سیاستمداران افغان به سر آمده و آنان باید جای خود را به سیاستمداران جوان‌تر بدهند.