نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بعدازظهر جمعه، ششم خرداد ۱۴۰۱، برابر با ۲۷ مه ۲۰۲۲، دو نفتکش یونانی را در آب‌های خلیج‌فارس توقیف کرد. نیروهای ویژه نیروی دریایی سپاه سوار بر قایق‌های تندرو و دست‌کم چهار فروند هلی‌کوپتر دو نفتکش به نام‌های «پرودنت واریور» (Prudent Warrior) و «دلتا پوزایدون» (Delta Poseidon) را به ترتیب در ساعت ۱۵:۳۸ و ۱۷:۵۰ به‌وقت تهران توقیف کردند. در این اقدام، پرچم‌ یونان پایین کشیده شد و پس از خاموش کردن سامانه‌های موقعیت‌نمای جهانی، دو نفتکش به سمت بندرهای جنوب ایران هدایت شدند.

دو نفتکش یونانی توقیف‌شده حامل ده‌ها هزار بشکه نفت صادراتی عراق، فروخته‌شده به ایالات متحده آمریکا، بودند که پس از بارگیری در بندر بصره در روز پنجشنبه، به مقصد ایالات متحده آمریکا به راه افتادند. نیروی دریایی سپاه پاسداران پس از شناسایی نفتکش‌ها و مالک محموله نفتی‌ آن‌ها، با استفاده از پهپادهای شناسایی در آب‌های خلیج‌فارس آن‌ها را رهگیری کرد و در نهایت، پس از نزدیک شدن به موقعیت عملیات نیروهای ویژه نیروی دریایی سپاه، توقیفشان کرد.

بر اساس گزارش رسانه‌های وابسته به رژیم جمهوری اسلامی از المیادین، توقیف این دو نفتکش یونانی در واکنش به تصمیم دولت یونان برای تحویل ۷۰۰ هزار بشکه نفت ایران به دولت آمریکا صورت گرفت. این ۷۰۰ هزار بشکه نفت را پلیس بندرهای یونان در فروردین ۱۴۰۱ و به دنبال توقیف یک نفتکش روسی حاوی نفت صادراتی ایران در آب‌های یونان، کشف کرد. نفتکش روسی به نام پِگاس را یونان به درخواست دولت ایالات متحده آمریکا توقیف کرد.

این نخستین بار نیست که نیروی دریایی سپاه پاسداران کشتی‌های تجاری کشورهایی را که نیروهای نظامی و امنیتی‌ آن‌ها به درخواست دولت آمریکا نفتکش‌های ایرانی را توقیف کرده‌اند، متوقف می‌کند. نیروی دریایی سپاه پاسداران عمده این کشتی‌های خارجی توقیف‌شده را پس از آزادسازی نفتکش‌های توقیف‌شده حاوی نفت صادراتی ایران آزاد می‌کند.

از این میان می‌توان به اقدام نیروهای امنیتی جبل الطارق و نیروی دریایی انگلستان در توقیف نفتکش گریس-۱ حاوی دو میلیون بشکه نفت ایران در راه سوریه به درخواست دولت آمریکا در سیزده تیر ۱۳۹۸، اشاره کرد که نیروی دریایی سپاه در پاسخ به آن، کشتی تجاری انگلستانی استنا ایمپرو را در آب‌های خلیج‌فارس توقیف کرد و در نهایت، سپاه پاسداران تنها با آزادسازی نفتکش حاوی نفت ایران حاضر شد این کشتی انگلستانی را آزاد کند.

نیروهای ویژه نیروی دریایی سپاه چگونه نفتکش‌ها را توقیف کردند؟

بر اساس مشاهدات یک افسر نیروی دریایی ارتش در بندرعباس، بعدازظهر جمعه دست‌کم چهار فروند هلی‌کوپتر شامل دو فروند هلی‌کوپتر ترابری سنگین میل-۱۷۱ و دو فروند همه‌منظوره بل ۴۱۲ئی‌پی نیروی دریایی سپاه، در اقدامی نادر، پایگاه هوادریای بندرعباس را ترک کردند. هلی‌کوپترهایی که به نظر می‌رسید دست‌کم یک فروند از هر نوع آن برای عملیات فرود نیروهای ویژه نیروی دریایی سپاه روی عرشه دو کشتی یونانی توقیف‌شده استفاده شدند.

نیروهای ویژه نیروی دریایی سپاه پاسداران معمولا در جریان توقیف کشتی‌های تجاری، در دو تیم وارد عمل می‌شوند: تیم نخست با استفاده از هلی‌کوپتر به‌سرعت روی عرشه کشتی فرود می‌آید و پس از حرکت به سمت برج فرماندهی، کنترل آن را به دست می‌گیرند و دسته دوم سوار بر قایق‌های تندرو خود را به کشتی می‌رسانند.

این اقدام‌ها معمولا در موقعیت و زمان‌هایی صورت می‌گیرد که احتمال مواجهه با نیروهای دریایی ائتلاف به رهبری آمریکا در آب‌های خلیج‌فارس و تنگه هرمز در کمترین حد باشد. از پهپادهای شناسایی مثل صادق (مهاجر ۴) و شناسایی-رزمی مثل مهاجر-۶ و شاهد-۱۲۹ برای رصد منطقه عملیات و اطمینان از حضور نداشتن ناوهای جنگی ائتلاف استفاده می‌شود.

البته در گذشته مواردی وجود داشت که ناوچه‌های گشت ساحلی و ناوشکن‌های موشک‌انداز نیروی دریایی آمریکا به درخواست خدمه کشتی توقیف‌شده، به سمت آن رفتند اما به منظور احتراز از بروز درگیری نظامی یا افزایش تنش‌ها، از مقابله مستقیم با نیروهای ویژه نیروی دریایی سپاه خودداری کرده‌اند.

نفتکش‌های یونانی چرا توقیف شدند؟

تنها دو روز پیش یعنی چهارشنبه، چهارم خرداد ۱۴۰۱، پلیس بندرهای یونان اعلام کرد که به درخواست مقام‌های قضایی آمریکا محموله نفت ایرانی کشف‌شده در نفتکش روسی توقیف‌شده در آب‌های یونان در فروردین ۱۴۰۱ را به آمریکا تحویل می‌دهد.

گارد ساحلی یونان در تاریخ ۲۶ فروردین به درخواست دولت آمریکا نفتکش روسی «پگاس» (Pegas) را در آب‌های این کشور توقیف کرد. بعدازظهر همان روز، وزارت امور خارجه رژیم جمهوری اسلامی کاردار سفارت یونان در تهران را احضار و مراتب اعتراض خود را دولت یونان ابلاغ کرد.

اعتراض‌های رژیم تهران به دولت یونان کارساز نشد و در نهایت، نفتکش توقیفی پگاس که حال لارا نام دارد، به سمت شبه‌جزیره جنوبی پلوپونزی حرکت کرد تا محموله نفتی ایران را به یک نفتکش آمریکایی منتقل کند. امری که در نهایت واکنش رژیم و توقیف دو نفتکش یونانی در آب‌های جنوبی ایران را به همراه داشت؛ نفتکش‌هایی که احتمالا در مقایسه با ۷۰۰ هزار بشکه نفت توقیف‌شده پگاس، محموله نفتی بیشتری به همراه دارند و بنا بر اعلام موسسه تحقیقاتی «لویدز اینلیجنس» (Lloyd’s Intelligence) به دولت آمریکا تعلق دارند و در بندر بصره بارگیری شده است.

بسیاری از کشورهای جهان از جمله ایالات متحده آمریکا در نتیجه جنگ اوکراین، با افزایش قیمت فرآورده‌های نفتی دست‌وپنجه نرم می‌کنند. به نظر می‌رسد دولت آمریکا در راستای کاهش آثار منفی ناشی از افزایش بهای نفت و سوخت در این کشور، به استفاده از محموله‌های نفتی ایران روی آورده است. اما ممکن است پاسخ رژیم تهران به این اقدام دولت آمریکا باعث شود معادلات تغییر کند و بهای نفت و فرآورده‌های آن در آمریکا بیش‌ازپیش افزایش یابد و در نهایت ممکن است به انصراف دولت آمریکا از انتقال ۷۰۰ هزار بشکه نفت توقیفی ایران به خاک خود منتهی شود.