فرانک اوفارل، صاحب نقش تاریخی در فوتبال ایران

درگذشت مردی که ایران را به المپیک برد، حجازی را به منچستریونایتد فرستاد

اوفارل دو سال پس از ترک منچستر یونایتد، سرمربی تیم ملی ایران شد-facebook/WestHam

فرانک اوفارل، سرمربی سابق تیم ملی فوتبال ایران در ۹۴ سالگی درگذشت. او از بزرگ‌ترین نام‌های مربیگری در تاریخ فوتبال ایران بود. اگر کارلوس کی‌روش مربی بزرگ و جریان‌ساز دهه ۹۰ شمسی در ایران به اعتبار دستیاری آلکس فرگوسن در منچستریونایتد، بزرگ‌ترین مربی خارجی پس از انقلاب ۵۷ در ایران لقب بگیرد، اوفارل شش دهه قبل سرمربی منچستریونایتد بود و دو سال پس از ترک منچستر سرمربی تیم ملی ایران شد.

اوفارل از ۱۳۵۳ تا ۱۳۵۵ و فقط دو سال در ایران کارکرد، اما نام او در فوتبال ایران ماندگار است، چون به نسلی طلایی میدان داد و بعدها شاگردان او (ازجمله پرویز قلیچ‌خانی، ناصر حجازی و علی پروین) و دستیاران ایرانی‌اش (حسن حبیبی، حشمت مهاجرانی و بهمن صالح‌نیا) از او به نیکی یاد کردند و گفتند ایده‌های اوفارل بر تغییر نگاه به فوتبال در ایران موثر بود.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

اوفارل با قرارداد دوساله به ارزش ۱۰۰ هزار دلار (معادل ۷۰۰ میلیون تومان در سال‌های ۱۳۵۳ تا ۱۳۵۵) با ایران قرارداد بست، اما قرارداد او به تعبیر منتقدانش گزاف خوانده می‌شد، آن‌چنان‌که در پی انتقادات و پس از صعود به المپیک مونترال، حشمت مهاجرانی جای او را گرفت. اوفارل با مدال طلای بازی‌های آسیایی ۱۹۷۴ و صعود به المپیک ۱۹۷۶ کارش را در ایران تمام کرد، اما تیم ایران پس از صعود با اوفارل، فقط یک بار به المپیک ۱۹۸۰ مسکو صعود کرد که برای آن بازی‌ها در اعتراض به اشغال افغانستان به روسیه نرفت. حسرت حضور فوتبال ایران در المپیک پنج دهه قدمت دارد.

اردشیر لارودی از روزنامه‌نگاران برجسته ورزشی در ایران همیشه فرانک اوفارل را از مربیان تاثیرگذار تاریخ فوتبال ایران می‌دانست. اوفارل کلاس‌هایی نیز برای آموزش مربیان جوان ایرانی تشکیل داده بود. اردشیر لارودی از شاگردان همان کلاس‌ها در دهه ۵۰ درباره مقایسه سطح آموزش در آن روزگار با سالیان اخیر نوشته است: «یادمان افتاد که روزی در کلاس‌های مربیگری فوتبال ایران، دتمار کرامر درس می‌داد که مربی بایرن‌مونیخ و معلم فرانس بکن‌بائر، سپ مایر، گرد مولر و پل برایتنر بود. یا اینکه پروفسور ژوزف ونگلوس کار تدریس مربیان ایرانی را بر عهده می‌گرفت که سرمربی چکسلواکی بود و مردانی از جنس و مرتبه ایوان تاپلاک و استفان کواچ در تهران و تبریز، اصول مدرن فوتبال را کنار بیلی بینگهام و فرانک اوفارل به مربیان ایرانی می‌آموختند.»

یکی از معروف‌ترین ماجراهای زندگی حرفه‌ای ناصر حجازی حضور او در تمرینات منچستریونایتد بود. حجازی به منچستر رفت اما نتوانست قرارداد با منچستر داشته باشد؛ یا ازنظر فنی پذیرفته نشد یا رضایت‌نامه او را برای این باشگاه صادر نکردند. فرانک اوفارل مردی بود که حجازی را به منچستریونایتد معرفی کرد. او دروازه‌بان محبوبش در تیم ملی ایران را به باشگاه سابق خود توصیه کرد اما حجازی، دروازه‌بان افسانه‌ای تاریخ فوتبال ایران نتوانست تجربه قرارداد با منچستریونایتد را داشته باشد.

فرانک اوفارل دی‌ماه ۱۳۸۴ پس از ۳۰ سال به ایران رفت و با شاگردانش دیداری چند روزه داشت. آنجا بود که دوباره از علاقه‌اش به دوران مربیگری در ایران گفت و از شاگردانش دوباره تمجید کرد.

اوفارل درباره چگونگی حضورش در تیم ملی ایران گفته بود: «اول به برایان کلاف -سرمربی سابق لیدز یونایتد و ناتینگهام فارست- پیشنهاد داده بودند اما او قبول نکرد. وقتی به من پیشنهاد دادند سراغ کلاف رفتم و کلاف به من گفت این کار واقعا آینده‌ دارد و من فقط علاقه‌ای به آن نداشتم. او گفت برو آنجا و شرایط را ببین و مطمئنم که متعجب خواهی شد.» اوفارل به‌این‌ترتیب جانشین محمود بیاتی شد و دوران کوتاه و موفقی را در ایران سپری کرد، با نقشی که هنوز ماندگار است.

مربیانی مانند فرانک اوفارل در تاریخ فوتبال ایران کم‌شمارند. او در تیم ملی ایران، آلن راجرز در پرسپولیس و رایکوف در تیم ملی و تاج از چهره‌های فراموش‌نشدنی مربیگری در ایران محسوب می‌شوند. بسیاری از تغییرات در نگاه به مسائل فوتبال در ایران با مربیان خارجی اتفاق افتاد، اگرچه همواره بهترین موقعیت‌ها برای کار آنان فراهم نشده و گاه سنگ‌اندازی‌ها کار را برای مربیان خارجی دشوار کرده است.

بیشتر از فوتبال