عمران خان، نخست‌وزیر پاکستان، در راس هیئتی، برای سفری دو روزه به روسیه می‌رود. این نخستین سفر نخست‌وزیر پاکستان به روسیه در دو دهه اخیر است.
رسانه‌های پاکستانی نوشته‌اند که این سفر تاریخی روز چهارشنبه، ۲۳ فوریه، انجام خواهد شد. وزارت خارجه پاکستان در اعلامیه‌ای که روز سه‌شنبه منتشر شد، اعلام کرد که محور اصلی دیدار و ملاقات عمران خانه با ولادیمیر پوتین مسائل منطقه‌ای از جمله اسلام‌هراسی و رشد و نفوذ گروه‌های تروریستی در منطقه خواهد بود. افغانستان موضوع اصلی دیدار دو رهبر است و درباره بحران اقتصادی این کشور و همچنان رشد و گسترش فعالیت سازمان‌های تروریستی در افغانستان صحبت خواهد شد.
پس از یک دوره رکود و سردی روابط میان پاکستان و روسیه که بیشتر به دلیل نزدیکی پاکستان و همسویی این کشور با سیاست‌های منطقه‌ای آمریکا در جنوب آسیا شکل گرفت، حالا دو کشور در جهت نزدیکی بیشتر به هم گام برمی‌دارند.
ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه، از اوایل دهه دوم قرن حاضر رویکرد حرکت به شرق را دوباره سرلوحه سیاست‌های منطقه‌ای خود قرار داد و در این راستا نزدیکی سیاسی با پاکستان را گزینه‌ای لازم برای مسکو می‌داند.
مسلما در این سفر وضعیت افغانستان به دلیل جایگاه ژئوپلیتیکی آن در منطقه، بخش مهمی از گفت‌وگوهای عمران خان با پوتین را به خود اختصاص خواهد داد. چندین گزینه مهم در مورد افغانستان روی میز گفت‌وگوی این دو رهبر قرار دارد؛ از جمله گسترش دوباره افراطیگری و تمایل حرکت سازمان‌های افراطی به‌سوی آسیای میانه، جایی که روسیه آن را خط مقدم جبهه خود می‌داند.
با سقوط جمهوریت و سلطه طالبان بر افغانستان، روسیه نیز در کنار پاکستان از جمله کشورهای بود که از این تغییر خرسند شد. روس‌ها به دلیل نفوذ ناتو به خصوص آمریکا در افغانستان، خطری بالقوه احساس می‌کردند. به همین دلیل در سال‌های اخیر رابطه نزدیکی با طالبان ایجاد کردند و حتی به طالبان کمک‌های تسلیحاتی نیز ارائه دادند. تفنگ‌های نقطه‌زن همراه با دوربین‌های دید در شب، از هدایای اصلی روسیه به طالبان بود که وضعیت را در جبهه‌های جنگ تغییر داد و تلفات نیروهای افغان را به‌شدت بالا برد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
با این حال، هرچند روس‌ها با خروج آمریکا از افغانستان موافق‌اند، هم زمان از نفوذ افراط‌گرایان به کشورهای آسیای میانه نیز نگرانی دارند. روس‌ها خوب می‌دانند که گروه‌های افراطی که مایل‌اند در کشورهای آسیای میانه فعالیت کنند، می‌توانند زیر چتر امارت طالبان به‌راحتی در افغانستان برای خود پایگاه ایجاد کنند. پاکستان نیز از همین موضوع نگران است. سلطه طالبان فعالیت تحریک طالبان پاکستانی در داخل خاک این کشور را افزایش داده است. به همین دلیل بحث عمده رهبران روسیه و پاکستان درباره مهار افراطیگری و جلوگیری از گسترش فعالیت سازمان‌های تروریستی در منطقه از طریق افغانستان است.
هم زمان، رویکرد تک‌بعدی طالبان در قبال قدرت در این کشور هم روسیه و حتی پاکستان را نگران کرده است. روس‌ها تاکنون چندین بار از طالبان خواسته‌اند یک دولت فراگیر در افغانستان ایجاد کند که در آن همه جریان‌های سیاسی و اقوام افغانستان حضور داشته باشند. آنان حتی این مسئله را به عنوان تنها شرط به رسمیت شناختن طالبان عنوان کردند.
روس‌ها می‌دانند که این شیوه حکومت‌داری طالبان آتش جنگ در این کشور را دوباره شعله‌ور و منطقه را ناامن‌تر می‌کند. پاکستانی‌ها هم هرچند نه به‌اندازه روس‌ها اما در حد لزوم، از شکل‌گیری یک دولت فراگیر به رهبری طالبان حمایت می‌کنند؛ زیرا بی‌ثباتی در افغانستان وضعیت را در منطقه به هم می‌زند. به احتمال زیاد رهبران دو کشور در مورد شیوه‌های ترغیب طالبان به ایجاد یک حکومت فراگیر در افغانستان تبادل نظر خواهند کرد.
از سوی دیگر، پاکستان با بحران اقتصادی نیز دست‌وپنجه نرم می‌کند. این کشور در ۱۰ سال گذشته رشد اقتصادی چشمگیری نداشته و حجم گسترده‌ای از بازارهای صادراتی خود را از دست داده است. در پنج سال گذشته، تنها سهم پاکستان از صادرات به افغانستان از پنج میلیارد دلار به ۷۰۰ میلیون دلار رسیده است. این کشور حالا به بازار کمتر دست‌خورده آسیای میانه نیاز دارد و این امکان تنها از طریق افغانستان میسر است. بنابراین مسئله ثبات اقتصادی در افغانستان و تامین زمینه ترانزیت کالای پاکستان به آسیای میانه نیز جز موضوع‌های گفت‌وگوهای دو جانبه خواهد بود.
هم‌زمان، پاکستان برای رشد اقتصادی خود به‌شدت به انرژی موجود در کشورهای آسیای میانه نیازمند است. هرچند روسیه در حال اجرای یک پروژه مهم انتقال گاز مایع از این کشور به پاکستان است، این پروژه که به «پاک استریم» (PCGP) معروف است، ضمن اینکه زمان‌بر است، هزینه بیشتری نیز دارد. در حالی که پروژه انتقال گاز تاپی که ماهانه نزدیک به سه میلیارد مترمکعب گاز را به پاکستان می‌رساند و از خاک افغانستان می‌گذرد، به‌صرفه‌تر و کم‌هزینه‌تر است.
هرچند سفر نخست‌وزیر پاکستان در بحبوحه بحران اوکراین صورت می‌گیرد، دولت‌مداران پاکستانی می‌کوشند به این مسئله نپردازند. عمران خان قبل از این، گفته بود که با مداخله نظامی در منطقه مخالف است و خواهان حل مسائل از طریق دیپلماتیک است.
سفر نخست‌وزیر پاکستان به روسیه برای آمریکا یک پیام دیگر هم دارد و آن اینکه تمایل آمریکا به هند نتوانسته پاکستان را منزوی کند و این کشور برای خود متحدان تازه‌ای دست‌وپا کرده است.
