فراسوی نر و ماده؛ جنجال روزافزون بر سر تعیین جنسیت

اصطلاح‌های «مذکر» و «مونث» کاملا دربرگیرنده تنوع پیچیده جسمانی و ژنتیکی انسان نیستند

افراد دارای ویژگی‌های بیناجنسی که از بدو تولد عنوان مونث یا مذکر به آن‌ها اطلاق می‌شود، ممکن است تحت درمان‌های پزشکی دچار آسیب‌های جسمی و روانی شوند- Sam YEH / AFP

اگر به گواهی تولد خود رجوع کنید، قطعا در آن قسمتی را که مخصوص تعیین جنسیت است، می‌بینید. وقتی به دنیا آمدید، پزشک یا متخصص امور درمانی با نگاهی به عضو تناسلی‌تان بر شما برچسب «مذکر» یا «مونث» زده است. در ایالات‌ متحده بیش از یک قرن رویه معمول همین بوده است.

اما تعیین جنسیت به‌ سادگی نگاه انداختن و تیک زدن یکی از آن دو مربع نیست. بلکه شواهد بسیار زیادی نشان می‌دهد جنسیت دوگانه نیست؛ به‌عبارت‌دیگر، اصطلاح‌های «مذکر» و «مونث» کاملا دربرگیرنده تنوع پیچیده بیولوژیکی، آناتومیک و کروموزومی بدن انسان نیستند.

به همین دلیل است که درخواست مردم برای حذف تعیین جنسیت‌ در بدو تولد رو به افزایش است، ازجمله اخیرا انجمن پزشکی آمریکا این مسئله را توصیه کرده است.

من پروفسور رشته پزشکی‌ام و درزمینه زنان و مردان همجنس‌گرا، دوجنسگرا، ترنس، کوییر، بیناجنسی (اینترسکشوال) و جنس‌ناگرا (آسکشوال) (اقلیت‌های جنسی و جنسیتی LGBTQIA+) تحقیقات گسترده‌ای کرده‌ام. همکارم در این تحقیقات استاد رشته زنان و زایمان است که عمیقا در بحث سلامت افراد ترنس و بیناجنسی کار کرده است.

تحقیقات و تجربه‌های بالینی ما نشان می‌دهد تعیین جنسیت موضوعی بدیهی نیست. با دسته‌بندی نامناسب افراد در گواهی تولد، کسانی که کاملا در یکی از این دو جنسیت نمی‌گنجند (میلیون‌ها نفر) یک‌عمر دچار عواقب و مشکلات می‌شوند.

مشکل تعیین جنسیت چیست؟

تنوع آناتومی جنسی بسیار بیشتر از آن است که تصور می‌کنید. سالانه ۰.۱ تا ۰.۲ درصد از نوزادان جزو این موارد‌ قرار دارند. در ایالات‌متحده، این درصد سالانه برابر با چهار تا هشت هزار نوزاد می‌شود.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

توجه به سایر ویژگی‌های جنسی نیز کمکی به حل این موضوع نمی‌کند. پزشکانی که اعضای تناسلی را معاینه می‌کنند ممکن است با افرادی دارای هر دو عضو واژن و بیضه‌ روبه‌رو شوند یا افرادی را ببینند که اصلا غدد جنسی ندارند. این امکان هم وجود دارد که پزشکان هنگام ارزیابی میزان هورمون‌های استروژن و تستوسترون در بدن افراد که مدت‌ها از عوامل اصلی تعیین مذکر یا مونث بودن بدن بوده است، افرادی را ببینند که واژن دارند، اما بدنشان مقدار چشمگیری تستوسترون تولید می‌کند. به همین دلیل میزان تستوسترون نشانه خوبی برای تعیین جنسیت نیست و وجود تستوسترون نیز لزوما دلیلی بر مذکر بودن فرد نیست.  

حتی کاریوتایپینگ (روشی آزمایشگاهی که از دهه ۱۹۵۰میلادی برای ارزیابی تعداد و نوع کروموزوم‌های فرد به کار می‌رود) هم گویای کل ماجرا نیست. معمولا انتظار داریم افراد یا یک جفت کروموزوم ایکس (XX) داشته باشند یا یک جفت ایکس‌ایگرگ  (XY)، اما بسیاری از افراد انواع دیگری کروموزوم دارند که در هیچ‌یک از این دو دسته نمی‌گنجد. این انواع دیگر شامل سندرم ترنر می‌شود که فرد با یک کروموزوم ایکس (X) به دنیا می‌آید، یا سندرم کلاینفلتر که فرد هنگام تولد ترکیبی از کروموزوم‌های XXY دارد.

خلاصه کلام آن‌که تنوع انسان‌ها نشانگر آن است که طبقه‌بندی دوگانه مذکر و مونث کامل و دقیق نیست.

جنسیت حالت طیفی دارد و نمی‌توان برای آن «دو عنوان مناسب همگانی» تعیین کرد. ویژگی کالبدی و جسمانی بالغ بر ۱.۷ درصد جمعیت ایالات‌متحده یعنی بیش از پنج میلیون نفر از مردم آمریکا بیناجنسی است.

تقسیم‌بندی دوگانه می‌تواند مخرب باشد

افراد دارای ویژگی‌های بیناجنسی که از بدو تولد عنوان مونث یا مذکر به آن‌ها اطلاق می‌شود، ممکن است تحت درمان‌های پزشکی دچار آسیب‌های جسمی و روانی شوند. 

گاهی مواقع پزشک برای منطبق کردن بدن فرد با تقسیم‌بندی‌ دوگانه به جراحی متوسل می‌شود. مثلا در برخی کلیتوریس به‌صورت مادرزادی از حد عادی بزرگ‌تر است و ممکن است اندازه آن را با عمل جراحی کوچک‌تر کنند؛ اما برخی که در کودکی این عمل جراحی را انجام می‌دهند به هنگام آمیزش جنسی در بزرگ‌سالی دچار مشکل می‌شوند و احساس درد می‌کنند.

به‌علاوه، دولت‌ها نیز گاهی مشارکت کامل افراد دارای ویژگی‌های بیناجنسی را در جامعه محدود می‌کنند. برای مثال در استرالیا ازدواج‌هایی باطل شده است چون افراد بیناجنسی یعنی آن‌هایی که «۱۰۰ درصد مرد» یا «۱۰۰ درصد زن» به شمار نمی‌آیند، طبق ضوابط قبلی دولت حق ازدواج قانونی ندارند.

نهادهای خصوصی نیز اغلب همین کار را می‌کنند. به‌طوری‌که کمیته بین‌المللی المپیک برای تعیین افرادی که شرایط شرکت در مسابقات ورزش زنان را دارند از آستانه‌ سطح هورمون استفاده می‌کند. در نتیجه شماری از ورزشکاران از شرکت در مسابقات بازمانده‌اند.

آن‌هایی که هویت جنسیتی‌شان با جنسیت‌بندی تعیین‌شده در اسناد دولتی فرق دارد ممکن است دچار تبعیض، آزار یا خشونت شوند.

دولت‌ها به آهستگی تنوع جنسیتی را می‌پذیرند. به‌ طوری‌ که برخی دولت‌ها به افراد دارای ویژگی‌های تنوع جنسیتی اجازه می‌دهند هویت جنسی‌شان در شناسنامه را تغییر دهند، اما هنوز محدودیت‌هایی وجود دارد. امور پزشکی هم در حال تغییر است؛ برای مثال در برخی مراکز درمانی کودکان، عمل جراحی روی نوزادانی که ویژگی‌های جنسی غیرعادی دارند را متوقف کرده‌اند؛ اما جامعه در کل در کنار گذاشتن طبقه‌بندی سفت‌وسخت دوگانه خیلی کندتر بوده است.

ما متخصصان امور درمانی کوشش می‌کنیم دقیق باشیم. شواهد نشانگر آن است که جنسیت‌بندی در شناسنامه‌ را فقط منحصربه دو گزینه مونث و مذکر کردن با واقعیت علمی سازگار نیست. طبق شواهد اگر این‌گونه جنسیت‌بندی را حذف کنیم، والدین نوزاد می‌فهمند جنسیت‌بندی مهم‌ترین نکته در هنگام تولد نیست، بلکه باید خوشحال باشند که فرزندی تندرست و شاد نصیبشان شده است.

کارل استرید جونیور، استادیار پزشکی دانشگاه بوستون و فرانسیس گریمستاد، استادیار پزشکی زنان در دانشگاه هاروارد است.

این مقاله با اخذ مجوز انتشار مطالب عمومی از نشریه کانورسیشن دوباره منتشر شده است و اصل آن در این نشانی آمده است.

بیشتر از زندگی